متافیزیک و خلسه

«خلسه» حالت خاصی است که انسان در آن می تواند با ابعاد ماورائی و الهی ِوجود خود ارتباط برقرار کند در این حالت, توجه انسان از امور عادی و معمولی جدا شده, حرکات ارادی بدن متوقف می گردد, حواس فیزیکی پنج گانه غیرفعال می شود و جسم فیزیکی فراموش می گردد

«خلسه» حالت خاصی است كه انسان در آن می‌تواند با ابعاد ماورائی و الهی‌ِوجود خود ارتباط برقرار كند. در این حالت، توجه انسان از امور عادی و معمولی جدا شده، حركات ارادی بدن متوقف می‌گردد، حواس فیزیكی پنج‌گانه غیرفعال می‌شود و جسم فیزیكی فراموش می‌گردد. همچنین در حالت خلسه بخش خودآگاه ذهن كنار رفته، ناخودآگاه هویدا و فعال می‌شود. بخش ناخودآگاه ذهن انسان، بسیار تلقین‌پذیر است، از این حالت می‌توان حسن استفاده – برای القاء معروفات - و یا سوء استفاده - برای القاء منكرات - نمود.

بعضی خلسه را حالتی بین خواب و بیداری می‌دانند، حالتی شبیه به چرت زدن، حالتی مانند گیجی، ماتی، منگی و كرخی؛ عده‌ای نیز معتقدند كه خلسه حالتی است كه مدیوم‌ها در آن قرار گرفته، در این حالت تحت تأثیر نیروهای دیگر می‌توانند با ابعاد ماورایی ارتباط برقرار كنند.

اختلال یا تغییرات موقت در سیستم عصبی، پریشانی وسیع روحی و اختلال در آگاهی نیز تعبیر عده‌ای دیگر از حالت خلسه می‌باشد. گروهی نیز خلسه را نوع خاصی از آگاهی به نام آگاهی برتر یا اَبَر آگاهی می‌دانند.

هر یك از تعاریف مذكور، از یك دید و زاویه خاص به خلسه نگاه می‌كند و بخشی از این حالت را بیان می‌نماید، لذا هر یك از این تعاریف به تنهایی ناقص بوده، كامل نیست.

صرف نظر از تمام این تعاریف، آنچه مهم است اینكه در حالت خلسه تلقین‌پذیری فرد افزایش می‌یابد. به‌طوركلی بیشتر انسان‌ها تلقین‌پذیر هستند، ولی درجات تلقین‌پذیری آنها متفاوت است. برخی درجات تلقین‌پذیری بسیار پایین و عده‌ای درجات تلقین‌پذیری بسیار بالا دارند، مابقی افراد نیز در حد واسط این دو درجه قرار می‌گیرند. عدهٔ بسیار كمی نیز وجود دارند كه به‌طوركلی تلقین‌ ناپذیرند.

تلقین می‌تواند سبب اِعمال یك فكر و یا یك عمل گردد، یا یك فكر و یا یك عمل را در انسان تغییر دهد. این اِعمال و یا تغییرات می‌تواند مثبت و یا منفی باشد، نتایج حاصل از آنها نیز می‌تواند خوب یا بد باشد.

قابل ذكر است كه علاوه بر حالت خلسه، در هنگام شوك‌های جسمی، روانی و روحی نیز تلقین‌پذیری افراد افزایش می‌یابد. برای مثال در شكست‌ها، موفقیت‌ها، غم‌ها، شادی‌ها، بیماری‌ها، مرگ عزیزان و… در این حالت‌ها شخص به‌راحتی تحت تأثیر حرف و عمل دیگران قرار می‌گیرد، لذا تن به انجام اَعمالی می‌دهد كه در حالت عادی تن دادن به آن غیرممكن است. این اَعمال می‌تواند مثبت (معروف) یا منفی (منكر) باشد. برخی جوانان در این حالت‌ها تن به انجام منكراتی می‌دهند كه برای خودشان نیز انجام آن غیرقابل باور است. لذا در این حالت‌ها، جوانان و نوجوانان به مراقبت و مواظبت بیشتری نیاز دارند و لازم است در این‌باره اطلاعات و آگاهی بیشتری به آنان داده شود.

خلسه از نظر عامل بوجود آورنده به چهار نوع خلسهٔ تلقینی، خلسهٔ مرضی، خلسهٔ دارویی و خلسهٔ محیطی تقسیم می‌گردد. خلسهٔ تلقینی با تلقین كلامی و غیركلامی حاصل می‌شود. خلسهٔ مرضی و خلسهٔ دارویی به پزشكی مربوط می‌گردد، ولی نوع خاصی از خلسهٔ دارویی همان حالتی است كه در معتادان توسط مواد مخدر به‌صورت پست و نازل ایجاد می‌شود.

مصرف مواد مخدر سبب می‌شود كه فرد در یك حالت خلسه قرار گرفته، از خود بی‌خود شود، محیط و اطرافیان خود را فراموش كند. به همین دلیل برای آنان كه با محیط و اطرافیان خود مشكلات فراوان دارند بسیار لذت‌بخش است. باید به این دسته از افراد فهماند كه برای رسیدن به این منظور، راههای مثبت نیز وجود دارد و لازم نیست كه با توسل به مواد مخدر تمام زندگی خود را به آتش بكشند.

خلسهٔ محیطی به دلیل غیرمعمول، غیرطبیعی و غیرمنتظره بودن محیط ایجاد می‌شود. برای مثال اگر محیط بی‌نهایت زیبا یا بسیار ترسناك یا خیلی عجیب و غریب باشد، شخص از خود بی‌خود شده، كنترل خود را از دست می‌دهد. كسانی كه به‌صورت برنامه‌ریزی شده و سازمان یافته و حرفه‌ای جلسات فساد و منكرات تشكیل داده و جوانان را به این محافل راهنمایی می‌كنند، به‌صورت تجربی از این حربه استفاده می‌كنند. این افراد محل فساد را آنقدر غیرمعمول، غیرطبیعی و بعضاً زیبا و جذاب می‌كنند تا افراد به‌محض ورود خودبه‌خود وارد خلسه شوند، در این حالت به هر درخواست و پیشنهادی تن داده، در برابر هر چیز تسلیم می‌شوند و هیچ مقاومتی از خود نشان نمی‌دهند.

خلسه از نظر كیفیت به دو نوع مثبت و منفی تقسیم می‌گردد. خلسهٔ مثبت همراه با آرامش، نفس‌های عمیق و شمرده و ضربان قلب آرام است. خلسهٔ منفی با اضطراب، تنفس سطحی و تند، ضربان قلب تند و سریع، خشك شدن دهان، بعضاً سیخ شدن موهای پوست و انقباض مثانه همراه می‌باشد. خلسهٔ مثبت بسیار مفید بوده، با تكنیك‌های متافیزیك قابل حصول است و استفاده‌های فراوان دارد. خلسهٔ منفی بسیار مضر بوده به‌صورت ارادی توسط شخص و یا در بیشتر موارد به‌صورت ناخواسته توسط دیگران برای شخص ایجاد می‌شود و آسیب‌های فراوان به‌دنبال دارد.

برای مثال حالت جذبه‌های خاصی كه به عرفا دست می‌دهد، نوعی خلسهٔ مثبت و عالی مرتبه است. این نوع خاص از خلسه به‌دلیل اشتیاق فراوان به حضرت حق‌تعالی و در اثر اخلاص و معرفت حاصل می‌شود. این خلسه‌های عرفانی و الهی در كسانی ایجاد می‌شود كه مؤمن، عابد، زاهد و عارف باشند، هر یك از این چهار مرحله پیش‌نیاز و مقدمهٔ مرحلهٔ بعدی است و نمی‌شود بدون طی سه مرحله اول به مرحلهٔ آخر - یعنی عرفان - رسید.

در عصر جدید شاهد ظهور عرفایی هستیم كه بدون طی این مراحل به عرفان رسیده‌اند! از ابتدایی‌ترین احكام دین بی‌اطلاعند! مدعی رفتن در خلسه و یكی شدن با خدا هستند! از همه جالب‌تر آنكه خود ادعا می‌كنند كه عارف هستند! این گونه افراد یا در توهم، گمراهی و بی‌خبری گرفتار شده‌اند و فكر می‌كنند كه به‌جایی رسیده‌اند، یا خود نیز می‌دانند كه خبری نیست و به‌جایی نرسیده‌اند و فقط دكانی باز كرده‌اند تا امورات دنیایی خود را سپری كنند. در هر صورت این‌گونه افراد سبب انحراف دیگران به‌خصوص جوانان و نوجوانان آن هم به اسم معنویت می‌شوند. خداوند تبارك و تعالی ما و ایشان را هدایت فرماید(انشاءا..).

دکتر مطلب برازنده

مآخذ: کتاب نگاهی برتر، تآلیف مطلب برازنده، انتشارات نوید