مـواد ممنوعـه بـارداری

۴ ماده شیمیایی رایج و سمی که بهتر است در دوران بارداری از آنها دوری کنید

زمانی تصور می‌شد که جنین در رحم مادر از هر نظر در امن و امان است ولی امروزه ثابت شده که اگر خانم‌های باردار از جنین خودشان در برابر مواد شیمیایی سمی مراقبت نکنند، او را در معرض آسیب‌های جدی قرار می‌دهند.....

در تحقیقی که به تازگی روی خون بند ناف ۱۰ نوزاد انجام شده، نمونه‌هایی یافت شده است که حاوی ۲۰۰ ماده شیمیایی بود؛ موادی که می‌توانستند منجر به سرطان، آسیب مغزی و معلولیت شوند. سونیا لاندر، یکی از اعضای این تیم تحقیقاتی می‌گوید: «این امر که کودکان در دوران جنینی در معرض صدها ماده شیمیایی صنعتی هستند برای ما ثابت شده و این را نیز می‌دانیم که جفت همیشه قادر به محافظت از جنین نیست. به‌علاوه، برخی از این مواد شیمیایی کاملا ناشناخته‌اند و دوری کردن از آن‌ها آسان نیست. بنابراین عاقلانه است که خانم‌های باردار یا آنهایی که قصد مادر شدن دارند تا جایی که می‌توانند، از این مواد دوری کنند.» این مطلب، نگاهی دارد به ۴ ماده شیمیایی رایج و سمی که بهتر است در دوران بارداری از آنها دوری کرد.

پرفلوروکتانات (PFOA) و سولفونات پرفلوروکتان (PFOS) این دو ماده که به نام ترکیبات شیمیایی پرفلورینات هم مشهورند، علاوه بر کاربردشان در ساخت روکش‌های تفلون نچسب در خیلی جاهای دیگر هم استفاده می‌شوند؛ مثلا در بسته‌بندی مواد غذایی، پوشاک (مخصوصا لباس‌های ضد چروک)، وسایل منزل و بعضی لوازم بهداشتی شخصی.

مطالعات زیادی ثابت کرده‌اند که این مواد آثار خوبی از خود به جا نمی‌گذارند. تاثیر منفی بر کبد، سیستم ایمنی بدن، اندام‌های تناسلی و آسیب به رشد جنین از این موارد هستند. مطالعه جدیدی نشان می‌دهد خانم‌هایی که بیش از حد مجاز، PFOA در بدن‌شان داشتند، بین ۶۰ تا ۱۵۴ درصد و آن‌هایی که PFOS بیشتری در بدن‌شان بود، بین ۷۰ تا ۱۳۴ درصد نسبت به دیگران شانس بارداری کمتری داشتند. البته تعدادی از تولیدکننده‌های این مواد شیمیایی قراردادی امضا کرده‌اند که تا سال ۲۰۱۵ میلادی، تولید فرآورده‌هایی را که حاوی این مواد هستند متوقف کنند اما هنوز هم تا زمانی که مطمئن نیستید این ترکیبات شیمیایی از زندگی‌تان خارج شده‌، بهترین کار این است که تا حد ممکن از آن‌ها دوری کنید. تفلون و به طور کلی ظروف نچسب، بسته‌های غذای آماده، پاکت ذرت بوداده، لباس‌های ضد لک و نگهدارنده‌های پارچه و قالی چیزهایی هستند که معمولا از این مواد شیمیایی در آن‌ها به کار می‌رود.

● BPA یا بیسفنول

BPA یا بیسفنول یکی از آن موادی است که مصرف جهانی دارد و در محصولات شیمیایی فراوان یافت می‌شود به‌طوری که در خون بیش از ۹۰ درصد آمریکایی‌ها دیده شده است. متاسفانه میزان استفاده از این ماده در اطراف ما به حدی است که حذف کامل آن از زندگی غیرممکن به نظر می‌رسد. بیسفنول در بطری‌های پلاستیکی آب و شیر، لوازم آشپزخانه پلاستیکی و ظروف مخصوص مایکروفر، عینک، پرکننده‌های دندانی، نی پلاستیکی، اسباب‌بازی، شیشه شیر بچه‌ها، پستانک و لیوان‌های پلاستیکی یافت می‌شود.

مشکل این‌جا است که بیسفنول از جداره این محصولات عبور می‌کند و وارد آب و غذای ما می‌شود که در نتیجه، خطرات جدی به همراه دارد؛ خطراتی مثل مشکلات تکاملی در رشد و نمو نوزادان، بلوغ زودرس، نقایص جنسی، سندرم داون، چرخه تولید مثل معیوب، آسیب ساختاری مغز و افزایش احتمال بروز برخی از انواع سرطان. مواد پلاستیکی که حاوی بیسفنول هستند با نماد ۷# مشخص می‌شوند و نام دیگر این نوع پلاستیک‌ها پلی‌کربنات، لگزان یا پلی‌سولفون است. هرگز برای تغذیه کودک‌تان از بطری‌های تولید شده از این ماده شیمیایی استفاده نکنید.

● فتالات‌ها

این ترکیبات شیمیایی به وفور در عطر و ادکلن‌ها، اسپری مو و لوازم آرایشی یافت می‌شوند. تحقیقاتی که بر روی جانواران انجام شده، نشان می‌دهد نوع خاصی از این مواد شیمیایی می‌تواند سبب انواع آسیب‌های جسمی شوند که شامل اختلالات تناسلی و آثار منفی بر زاد و ولد، صدمه رساندن به اعضای بدن، آسیب رساندن به سیستم ایمنی و ایجاد اختلال در فعالیت غدد و بروز برخی از انواع سرطان است. مطالعه‌ای نشان می‌دهد که خانم‌های بارداری که در معرض مقدار زیادی از فتالات‌ها بوده‌اند، احتمال تولد نوزاد پسر با اندام تناسلی ناقص در آنها بالاتر بوده است.

به عبارت دیگر، نوزادان پسری که از این گروه مادران متولد می‌شوند ۱۰ برابر بیشتر در معرض خطر آسیب‌های جنسی هستند. محققان می‌گویند در ۲۵ درصد از زنان آمریکایی آثار منفی فتالات دیده شده است و برخی نوزادان پسری که از این مادران متولد می‌شوند، فاصله مقعدشان تا آلت جنسی، کوتاه‌تر از حد طبیعی است و این باعث بروز پیامدهای منفی بر سیستم زاد و ولد مردانه خواهد بود.

مطالعات دیگری هم از وجود فتالات در گرد و غبار موجود در مخاط بینی خبر می‌دهند که می‌تواند سبب بروز اگزما و آسم در کودکان شود. متاسفانه بسیاری از پلاستیک‌های نرم، مثل پلاستیک‌های مخصوص بسته‌بندی و فریز کردن مواد غذایی و خیلی از اسباب‌بازی‌ها، حاوی فتالات هستند و می‌توانند به راحتی وارد غذایی که می‌خوریم و هوایی که تنفس می‌کنیم بشوند. لوازم بهداشتی و آرایشی مثل جلادهنده‌های ناخن، ریمل مژه و ابرو، عطرها، شامپوها و نرم‌کننده‌ها، لوسیون‌ها، تقویت‌کننده‌های مو و ضدآفتاب‌ها هم از منابع اصلی فتالات به شمار می‌روند.

پرهیز از تمام این چیزها در زندگی‌های امروزی، تقریبا غیرممکن است اما بهترین کار این است که استفاده از آن‌ها را به حداقل برسانیم تا کمتر در معرض مواد شیمیایی قرار بگیریم. مثلا می‌توانیم برای نگهداری از مواد غذایی از ظروف غیرپلاستیکی استفاده کنیم یا هنگام خرید لوازم بهداشتی و آرایشی برچسب آن را بخوانیم تا مطمئن شویم که در ترکیبات آن‌ها از خانواده فتالات‌ استفاده نشده است.

● فرآورده‌های ضدعفونی‌کننده (THMs and HAAs)

وقتی کلر، ماده‌ای که برای ضدعفونی کردن آب به‌کار می‌رود، با عناصر طبیعی موجود در آب داخل لوله‌ ترکیب می‌شود و فرآورده‌های خطرناکی به نام تری‌هالومتان (THMs) و اسید هالواستیک (HAAs) از آن به وجود می‌آید. قرار گرفتن در معرض این مواد در طول سه‌ماهه دوم و سوم بارداری می‌تواند عواقب ناخوشایندی داشته باشد. آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام شده، نشان می‌دهند حتی وجود اندکی از این سم در اسپرم موش‌ها سبب ایجاد پیامدهای منفی بر سیستم عصبی آنها شده است. این فرآورده‌های سمی از دو طریق می‌توانند وارد بدن شوند؛ مصرف آب آشامیدنی کلردار و شستشو با آب حاوی کلر. تحقیقات نشان می‌دهد که دوش گرفتن و شنا کردن در آب کلردار بیش از نوشیدن آن بدن را درگیر این ترکیبات سمی می‌کند. چون آب گرم منافذ پوست را باز می‌کند و پوست بدن در برابر کلر مثل یک اسفنج عمل می‌کند.

هنگام دوش گرفتن و در زیر جریان آب هم این مواد شیمیایی می‌توانند از طریق سیستم تنفسی جذب شوند. بنابراین توصیه می‌شود که در دوران بارداری برای آشامیدن و شستشو از دستگاه فیلتر آب استفاده شود. یک فیلتر خوب ضمن این که می‌تواند آب پاکیزه‌ و عاری از مواد سمی را تحویل شما دهد، مواد معدنی و یون‌های مورد نیاز بدن را هم حفظ می‌کند. پس اگر باردارید یا برنامه‌ای برای مادر شدن دارید یا اگر کودک‌تان هنوز خردسال است، بهتر است یک دستگاه فیلتر خوب بخرید تا با آن، از خطر ورود مواد سمی به بدن خودتان و کودک‌تان جلوگیری کنید یا دست کم آن را به حداقل برسانید.

منبع: newscientist

ترجمه: سمیه وحدانی