سلاح‌های کوچک ـ خانواده

بخش کلی سلاح‌های کوچک، انواع مختلف سلاح‌ها را در بر می‌گیرد. بعضی سلاح‌های تا کالیبر ۳۰ میلیمتر را جزء سلاح‌های کوچک به‌حساب می‌آورند.
از نظر ارتش بریتانیا این بخش از سلاح‌ها …

بخش کلی سلاح‌های کوچک، انواع مختلف سلاح‌ها را در بر می‌گیرد. بعضی سلاح‌های تا کالیبر ۳۰ میلیمتر را جزء سلاح‌های کوچک به‌حساب می‌آورند.

از نظر ارتش بریتانیا این بخش از سلاح‌ها شامل کالیبرهایی تا ۷/۱۲ میلیمتر کوچکترین سلاح‌های کوچک (سلاح‌های دستی) می‌باشند که بنام طپانچه و رولور معروفند. دسته بعدی مسلسل‌های دستی هستند، بعضی از انواع دسته مذکور، کمی بزرگتر از بزرگترین سلاح دستی می‌باشند، طرح این سلاح‌های کوچک جهت تیراندازی از راه نزدیک مانند عملیات حفاظتی و ضد تروریستی می‌باشد.

بعضی از تفنگ‌های لوله کوتاه که به کارابین مشهورند از نظر اندازه مشابه با مسلسل‌های دستی هستند؛ و به همین علت آمریکائی‌ها به مسلسل‌های دستی، کارابین می‌گویند. با کوتاه کردن لوله تفنگ‌ها که باعث عدم تحرک سواره نظام شد، کارابین به‌وجود آمد به همین منوال ممکن است که اصطلاح طپانچه خودکار و تفنگ هجومی که بریتانیا آنها را مسلسل‌های دستی می‌نامد، با هم اشتباه شود.

لفظ کارابین یا تفنگ کوتاه از تولید سلاح‌های جدید انفرادی کوچکتر گرفته شده است و انگلستان آنها را به‌طور کلی سلاح‌های انفرادی می‌نامید. در کنار سلاح‌های مذکور تفنگ‌هایی وجود دارند که به‌علت استحکام، برد مؤثر زیاد و سهولت عملکرد و نهگهداری همچنان کاربرد دارند، این سلاح‌ها در بعضی از موقعیت‌ەای مهم، سلاح‌های ایده‌آلی بوده و با نشانه‌روی دقیق می‌توان افراد دشمن را یکی‌یکی از پای درآورد. مسلسل‌ها که بخشی از سلاح‌های کوچک می‌باشند، این نوع از سلاح‌ها تا کالیبرهای mm۱۲/۷ را در بر می‌گیرند. بیشتر مسلسل‌های موجود، دارای کالیبر mm ۷/۶۲ بوده و شامل مسلسل‌های سبک، مسلسل‌های متوسط و مسلسل‌های سنگین و مسلسل‌هائی که روی خودرو نصب می‌شوند، می‌باشند. این دسته‌بندی براساس اندازه، پایه و تحمل پشتیبانی آتش در یک مدت طولانی تقسیم‌بندی شده‌اند. مسلسل‌های پایه‌دار طرح انگلستان مانند L۷A۲ که با طرح FN اختلاف دارد، به‌عنوان یک مسلسل سنگین و ضد هوائی عمل می‌کنند.

بعضی از طپانچه‌ها جهت حفاظت شخصی به‌کار می‌رود. علی‌رغم اینکه طپانچه در یک عملیات بی‌فایده است ولی برای کسانی که باید هر دو دستشان آزاد باشد تا اینکه کار اصلیشان را انجام بدهند، سلاحی مفید است. بعضی از متخصصین به این نتیجه رسیده‌اند که می‌باید سلاح‌هائی ویژه (نیروهای مخصوص) تهیه شود. بیشتر کشورها از سلاح‌های کالیبر کوچک و استاندارد ناتو استفاده می‌کنند.

سلاح دستی

طی مدتی که توپ‌ها جانشین تربوشه و فلاخن می‌شدند، سلاح دستی هم با کاربرد باروت سازگاری می‌یافتند. حدود ۱۴۲۴ بود که نخستین سلاح گرم دستی ساخته شد و در قرن‌های ۱۵ و ۱۶ راه تکامل پیمود.

تفنگ‌های شمخال

نخستین توپ دستی تنها لوله‌ای بود که آنرا با دو دست گرفته و آتش می‌کردند این توپ‌ها قنداق و حامل نداشتند.

سلاح دستی نخست سنگین بود و بنابراین به زیر توپ قلابی افزودند تا زمانی که برای تیراندازی آنرا بر روی دیوار تکیه دهند. این شمخال‌ها قلابدار بود که توپ‌های دستی را از دور خارج کردند.

شمخال‌های قلابدار حدود ۵۰ تا ۶۰ پوند وزن و ۵ تا ۶ پا طول و کاربرد سنگری داشتند. با کاسته شدن طول شمخال‌ها سبکتر و آتش کردن باروت‌ آنها آسانتر شد تا جائی‌که تفنگ‌های موسکه جای شمخال‌ها را گرفت. گلوله این تفنگ‌ها کمی بیش از ۳۸ گرم بود. و به‌جای فتیله گوگردی از نوعی چرخ فولادی دندانه‌دار، برای آتش کردن باروت در آنها استفاده می‌شد.

سلاح فردی

نخستین سلاح‌های فردی لوله‌هائی به‌طول حدود ۶۰ سانتی‌متر با شش یا هشت قطعه بودند که باقنداقی حدود یک متر ادامه داشت. این قنداق زیر باز و محکم نگاهداشته می‌شد و با نزدیک کردن فتیله به روزنه خروج که در کنار لوله تعبیه شده است، آنرا آتش می‌کردند. بر پایه این نوع اسلحه طی مراحل کوتاهی در اواخر قرن پانزدهم یا اوایل قرن ۱۶ موفق به ساختن سلاح با کاربردی آسانتر شدند. لوله‌های این سلاح روی چوب سوار می‌شدند. لیکن هنوز آنها را زیر بازو نگاه می‌داشتند. رفته‌رفته قنداق آهنی جای خود را به قنداق چوبی داد که قدری هم عریض بود زیرا لگداین سلاح خیلی شدید بود.

سلاح‌ هسته‌ای (یک مرحله‌ای)

۱) سلاح هسته‌ای با شکاف هسته یک مرحله‌ای ـ سلاح اتمی ماد منفجره‌ای است که سوخت آن از واکنش‌ەای هسته‌ای تأمین می‌شود. درین سلاح‌ها از انرژی آزاد شده از واکنش شکافت هسته‌های سنگین یا از جوش هسته‌های سبک استفاده می‌شود.

در نوع اول سلاح اتمی انرژی انفجار براساس شکافت هسته اتم اورانیوم ۲۳۵ یا پلوتونیم ۲۳۹ می‌باشد که به‌نام بمب A یا بمب هسته‌ای مشهور است.

اجزاء تشکیل دهندها این سلاح عبارتست از خرج هسته (ماده منفجره هسته‌ای) دستگاه چاشنی (راه‌انداز) و مخفظه بمب (پوشش خارجی)

جرم ماده منفجره هسته‌ای بزرگتر از جرم بحرانی است.ولی به دو یا چند جزء تقسیم می‌شود که هر کدام از جرم بحرانی کمترند. خرج هسته‌ای یا منعکس کننده نوترون احاطه شده که از تفرق نوترون جلوگیری می‌کند و بنابراین ضریب استفاده ماده قابل شکافت و قدرت انفجار بالا می‌رود.

ماده ایمنی مخصوصی که معمولاً کادمیم است ماده منفجره هسته‌ای را تقسیم می‌کند تا از تشکیل جرم بحرانی قبل از انفجار جلوگیری کند.

بهم پیوستگی اجزاء باید همزمان باشد زیرا فاصله زمانی را شروع واکنش زنجیری تا لحظه انفجار در حدود یک میلینیم ثانیه است.

قدرت این نوع سلاح معادل ده‌ها هزار یا صد هزار تن tut دنری نیتروتولوئن است. میزان قدرت بستگی به‌طول زمان عمل شکافت دارد که مقدار خرج بر آن تأثیر دارد معمولاً ۵/۱ تا ۳ درصد خرج منفجر و بقیه پراکنده می‌شود. زیرا (ظرف) بمب نمی‌تواند ماده قابل شکافت را جمع کند.

جرم این سلاح در حدود صدها کیلوگرم یا چندتن است که بستگی به پوشش (محفظه) آن دارد که از ماده‌ای با جرم زیاد و نقطه ذوب بالا ساخته می‌شود.

سلاح هسته‌ای از نوع شکافت ـ جوش (دو مرحله‌ای)

از سلاح اتمی دو مرحله‌آی (شکافت ـ جوش هسته) انرژی انفجار واکنش هسته‌ای حرارتی (حدود ۸۰ ـ ۹۰ درصد) تولید می‌شود که به آن بمب هسته‌ای ـ حرارتی یا بمب هیدروژنی (بمب H) می‌گویند.

قدرت این سلاح معادل میان چند هزار و ده‌ها میلیون تن tut می‌رسد به این معنی، یک گرم ماده منفجره هسته‌ای ـ حرارتی (لیتیم + دوتریم) می‌تواند انرژی معادل ۶۶ تن ۱ Kg tnt انرژی معادل ۶۶۰۰۰۰ تن tnt تولید کند. در سلاح هسته‌ای اتمی دو مرحله‌ای شکافت ـ جوش، قسمت اعظم انرژی (متجاوز از ۸۰ درصد) با واکنش هسته‌ای ـ حرارتی (جوش هسته‌ای) تولید می‌شود مشخصه مهم این سلاح این است که خرج هسته‌ای ـ حرارتی جرم بحرانی ندارد و بنابراین قدرت آن تنها با شکل ساختمانی آن محدود می‌شود.

سلاح هسته‌ای سه مرحله‌ای (نوع شکافت جوش ـ شکافت)

درین سلاح اتمی انرژی انفجار سه واکنش هسته‌ای پی در پی آزاد می‌شود:

۱) شکافت هسته سنگین در خرج هسته‌ای مثلاً اورانیم ۲۳۵، پلوتونیم ۲۳۹ یا اورانیم ۲۳۳ رخ می‌دهد (مرحله اول)

۲) جوش هسته‌های سبک در خرج هسته‌ای ـ حرارتی مثلاً در اوتریم و تریتیم (مرحله دوم)

۳) شکافت هسته سنگین اورانیم ۲۳۸ در بدنه سلاح (مرحله سوم) اجزاء اصلی، تشکیل دهنده این سلاح: خرج هسته، خرج هسته‌ای حرارتی و بدنه (پوشش بمب) که از ماده قابل شکافت تشکیل شده است.نوترون‌های آزاد شده از واکنش هسته‌ای حرارتی باعث شکافت هسته اورانیم ۲۳۸ شده و انرژی تولید می‌کند. در حالی‌که اورانیم ۲۳۵ با نوترون‌های کند شکافته شود. اورانیم ۲۳۸ برای شکافت با نوترون‌های سریع قابلیت تصادم بیشتری دارد. نوترون‌های سریع در اثر شکافت اورانیم ۲۳۵ و مخصوصاً در واکنش جوش در مرحله دوم حاصل می‌شود.

در بمب اتمی سه مرحله‌ای شکافت ـ جوش ـ شکافت) انرژی انفجار در سه مرحله از واکنش‌های هسته‌ای پی در پی بدست می‌آید.

×

‹›