نگاهی به نحوه پذیرش حسابداران رسمی

در آغاز تشکیل جامعه حسابداران رسمی کشور، مقامات دستگاه های اقتصادی دولتی و حسابرسان سازمان حسابرسی، بدون آزمون از سوی هیئت منتخب وزارت امور اقتصادی و دارایی به عنوان حسابداران رسمی شناخته شده اند و پس از آن هر از گاهی تعدادی با شرایط خاص، مجاز به شرکت در آزمون ورودی شده و از جمع آنها تعداد معدودی به عنوان حسابداران رسمی پذیرفته شده اند.

با عنایت به مجوزهای صادره برای گروهی بدون آزمون و در نقطه مقابل آنها، ایجاد محدودیت جهت شرکت در آزمون- مانند داشتن ۳ سال سابقه بیمه در مؤسسات حسابرسی- تعداد کثیری از متخصصین موضوعی که عضو هیئت علمی دانشگاه ها یا مدیران مالی با سابقه خدمات مالی موثر هستند به علت نداشتن شرط مذکور از شرکت در آزمون محروم شده که این جای بسی تامل است!

از طرفی انتخاب تعداد محدودی به عنوان حسابداران رسمی به شرح یاد شده، ضمن ایجاد مانع در مسیر دست یابی به خدمات تخصصی صادقانه در کسوت حسابداران رسمی، موجبات مشکلات عدیده ای در بهره برداری از دانش آنها توسط بنگاه های اقتصادی که الزام به بکارگیری آنها دارند و همچنین برای وزارت امور اقتصادی و دارایی به عنوان متولی وصول مالیات کشور بوجود آمده که کاهش چانه زنی در پرداخت حق الزحمه به آنها توسط واحدهای اقتصادی و در نتیجه افزایش هزینه های موضوعی و... از جمله معایب انحصاری بودن آنهاست. حذف محدودیت های غیرضروری برای شرکت کنندگان در آزمون ورودی و استفاده بیشتر از توانمندی ها و تجارب حسابداران یا مدیران مالی و همچنین اعضای هیئت علمی دانشگاه ها که دارای سوابق اجرایی مالی درخشان هستند به طور یقین می توانند در امر رسالت مهم وصول مالیات بازوی فعال و مورد وثوقی برای سازمان امور مالیاتی کشور باشند.

شکی نیست که برقراری آزمون های تخصصی استاندارد برای هر انتخاب علمی از ضروریات به شمار می آید اما ایجاد محدودیت در شرکت در آزمون و پذیرش تعداد معدودی از میان کثرت شرکت کنندگان نمی تواند عامل موثر و مفید و یا به بیان دیگر شرط لازم و کافی در بکارگیری از دانش آنها در جهت انتخاب کارشناسان متخصص و متعهد باشد به طور مثال در برنامه ریزی موفق قوه محترم قضائیه در موضوع انتخاب کارشناسان رسمی قوه قضائیه و افزایش تعداد کارشناسان از طریق آزمون های علمی، مطابق استانداردهای پذیرفته شده شرایط مناسبی را فراهم نموده که قضات محترم دادگستری ها به علت وجود تعدد کارشناسان، انتخاب بهینه را انجام داده و از سوی دیگر اصحاب دعوی در این عرضه و تقاضای متعادل کارشناسان، حق الزحمه کمتری می پردازند و نتیجه مثبت دیگر اینکه کاهش زمان رسیدگی به پرونده را در پی داشته است. نتیجتاً چنین عملکرد موفق می تواند تجربه خوبی در انتخاب تعداد بیشتر حسابداران رسمی از طریق آزمون های علمی مناسب باشد.

نتیجه پایانی اینکه بسیاری از متخصصین مالی از جمله اعضای هیئت علمی دانشگاه ها که سابقه کار اجرایی مفید دارند فاقد سابقه بیمه ای در مؤسسات حسابرسی هستند که این دلیل بر عدم توانایی آنها در اجرای وظیفه خطیر حسابداران رسمی که مسئولیت کنترل و تأیید صورت های مالی بنگاه های اقتصادی را دارند نیست. در مقابل این دسته، دارای امتیازات علمی و عملی قابل توجهی هستند که پذیرش بیشتر آنها از طریق آزمون های مربوطه می توانند بازوی خوبی برای سازمان امور مالیاتی کشور در وصول مالیات بحقه از مؤسسات اقتصادی به شمار آیند که این نیاز در شهرستانها بیشتر مشاهده می شود.

مسعود سعیدیان

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد بابل