ما به یک رنسانس در تئاتر نیاز داریم

بد نیست به جای مسئله جایزه دادن, گروهها تشویق شوند, چون به هر حال افرادی گروهها را تشكیل می دهند و چنانچه گروهی امتیازی می گیرد بهتر است این امتیاز در جهت تقویت نیروهای خودش و كارهای فرهنگی كه انجام می دهد باشد به طور كلی از فردی به جمعی تبدیل شود بهتر است و این به ضرر آنهایی است كه می خواهند رقابتی باشد

داوود دانشور:

۱ـ به‌نظرم بد نیست به جای مسئله جایزه دادن، گروهها تشویق شوند، چون به‌هر‌حال افرادی گروهها را تشكیل می‌دهند و چنانچه گروهی امتیازی می‌گیرد بهتر است این امتیاز در جهت تقویت نیروهای خودش و كارهای فرهنگی كه انجام می‌دهد باشد. به‌طور كلی از فردی به جمعی تبدیل شود بهتر است و این به‌ ضرر آنهایی است كه می‌خواهند رقابتی باشد.

۲ـ در فرصت كمی كه داشتند كارهایی را انجام دادند و زیاد هم موفق نبودند البته از بعضی جهات تقسیم كار شده بود به‌خصوص در شاخه‌های اجرایی و همین امر به‌نحوی دست و پاگیر شده بود و جهت روان و سلیس قبل را نداشت و دلیلش این بود كه فرصت كافی نداشتند و وقتی مستقر شدند جشنواره شروع شد. همیشه در مدیریت به‌دلیل اینكه به اصل قضیه دقت نمی‌شود نقصهایی وجود دارد. بهتر است كارها در طول سال انتخاب شوند تا بهترین كارها در جشنواره عرضه شود مانند كارهایی كه از خارج دعوت می‌شوند.

۳ـ در این جشنواره‌ها دقت روی ماهیت داوری هنوز خودش را درست به میان نیاورده است به‌هر‌حال سعی می‌كنند نیروهای متفاوتی را گزینش كنند نمی‌‌دانم چه چیزی وجود دارد كه همه را راضی نمی‌كند. با وجود اینكه انتخابها صورت می‌گیرد باز هم دست‌كاریهای بعد از انتخاب هیئت‌داوران انجام می‌شود و خودشان مدعی عادلانه رفتار كردن هستند. مسئله دیگر این بود كه توزیع بلیتهای جشنواره، بدون برنامه صورت گرفت و چه جماعتی حق توزیع داشتند؟ برای دو اجرایمان به ما ۲۰ برگ بلیت داده بودند، از برنامه‌های خارجی هم كه قبلاً می‌دادند امسال خبری نبود. به‌طور كلی روش درستی در توزیع بلیتها نبود و هر كس چانه ببیشتر می‌زد بیشتر بلیت می‌گرفت.

۴ـ نمی‌توانیم بگوییم ساختار‌مندتر نشده اما می‌روند به سمتی كه ساختارمند باشد اما در عمل این‌طور تحقق پیدا نمی‌كند. نیروهایی كه كار می‌كنند تحت فشارند. سالن تمرین، بازیگر و مشكلهایی از این قبیل مسائلی است كه در مورد گروهها با ساختار جلو نمی‌رود. از این طرف هم ذوق و سلیقه داوران هم مهم است و خیلیهایشان سعی می‌كردند با معیار علمی انتخاب كنند تا برخوردهایشان با متن و شخص در انتخاب دخالت نكند به‌طور كل‍ّی حالت بینابینی داشته است.

۵ـ خود نسل تئاتر زندگی و حیاتش وابسته به نیروهای دست‌اندركار و سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی است كه به‌راحتی نمی‌توان بحث كرد اما اگر روش همین‌طور ادامه پیدا كند و جشنواره فجر به این شكل باشد، به‌لحاظ كیفی تئاترمان جان نمی‌‌گیرد مگر اینكه یك بینش خاصی وارد عرصه شود و نیروهایی را كه كار می‌كنند تفكیك كند. وقتی گروهی تشویق شود به خطا نمی‌رود. هر حركت خوب گروهی منجر به زیرساختهای خوب تئاتری می‌شود ما هنوز به این زیربنا، دست پیدا نكردیم.

دکتر مسعود دلخواه:

۱ـ كسی كه به تئاتر علاقه دارد رقابتی یا غیر رقابتی بودن جشنواره روی كیفیت كارش نباید تأثیری داشته باشد. هنوز جایگاه تئاتر حرفه‌ای، آماتور و ... مشخص نشده است و مسئله رقابتی بودن به این شكل، مشكلی ایجاد نمی‌كند ما یك معیار را از دست داده‌ایم و آن ارزیابی مخاطب عام است. در وضعیت فعلی غیر رقابتی بودن تنها راه حل است چرا كه عادلانه نیست كار یك كارگردان حرفه‌ای با كار یك كارگردان آماتور مقایسه شود.

۲ـ بهتر است در انتخاب نمایشهای خارجی از نظر كیفی حساسیت بیشتری نشان داده شود. مسئله بعد اینكه برنامه جشنواره فقط به زبان فارسی بود ـ البته بعدا‌ً درست شد ـ و بهتر است مهمانان خارجی خودشان تصمیم بگیرند كه چه كاری را می‌خواهند ببینند نه اینكه برایشان تصمیم گرفته شود. مسئله آخر اینكه بازبینی قبل از ا‌جرا اثر منفی روی كارها داشت.

۳ـ انتقاد مشخصی جز در انتخاب كارهای خارجی ندارم. انتقاد باید بعد از اختتامیه صورت بگیرد تا معلوم شود كارها به چه سمت و سویی رفته است. این جشنواره، اسم بین‌الملل را یدك می‌كشد پس باید كارهای حرفه‌ای خارجی وارد این جشنواره شوند نه اینكه كارهای خانوادگی آورده شود. متأسفانه كمیت بر كیفیت جشنواره سوار می‌شود. شاید این مدیریت جدید فرصتی نداشت كه با برنامه‌ریزی بهتری وارد كار شود. بهتر است برای جشنوارهٔ سال بعد از حالا انتخابها صورت بگیرد.

۴ـ من نمی‌توانم راجع به جشنواره‌های قبل نظر بدهم. اما نسبت به پارسال ضابطه تا حدودی جایگزین رابطه و سلیقه‌های شخصی شده بود. قدری قانونمند شده است و معدل نظر بازبینها كاری را بالا یا پایین می‌آورد. وقتی كاری انتخاب می‌شود تماشاگران در اجرای عمومی‌شان باید حتماً راضی باشند به‌طوری كه كارهایی را كه خودم می‌‌دیدم بعضی بسیار ضعیف و بعضی بسیار قوی بودند به‌طور كلی كیفیت باید بر كمیت ارجحیت داشته باشد.

۵ـ وضعیت فعلی كاملاً بحرانی است و این چند‌وجه دارد؛ وجه بودجه و مالی و تا زمانی كه این مشكل حل نشود خیلی مشكلات ایجاد می‌كند دوم بحران فضاهای نمایشی، سوم بحران آموزش است و تئاتر به‌طور سیستماتیك آموزش داده نمی‌شود. بحران به وزارت ارشاد، وزارت علوم و شهرداری ربط پیدا می‌كند و تا زمانی‌كه مسئولان این سه نهاد با هم شورا تشكیل ندهند كه چه كاری برای تئاتر شود همیشه بحران وجود خواهد داشت. البته تلویزیون هم می‌تواند تأثیر زیادی در بالا بردن فرهنگ تئاتر داشته باشد.

سیما تیر انداز:

۱ـ من همیشه گفتم كه درستش این است كه این اتفاق بیفتد، درستش این است كه ما جشنواره غیر رقابتی داشته باشیم ولی آن زمانی است كه هنرمند تأمین باشد. ما همیشه به جشنواره و به جایزه‌اش به‌عنوان یك حمایت مالی از هنرمند نگاه می‌كنیم به‌خصوص هنرمند تئاتر، در نتیجه اگر بخواهم فكر كنم، درست است و اما اگر بخواهم بگویم، متأسفم از اینكه جشنواره غیر رقابتی شده است. در كیفیت كار من هیچ تأثیری این غیر رقابتی شدن نداشت فقط اینكه خیلی راحت‌تر كار كردم البته من هیچ‌وقت به این فكر نكردم كه جایزه ببرم یا نبرم.

۲ـ واقعیتش این است كه اتفاقهای خوبی افتاده و خوشحالم از این بابت كه دكورها را حفظ می‌كنند كه دوباره قرار نیست هزینه‌ای به هدر برود. ولی كاش این حمایت مالی ـ كه قرار بود صورت بگیرد ـ خیلی بیشتر از اینها بود چون وقتی جشنواره را غیر رقابتی كردند آن جایزه را باید تقسیم كنند بین تمام گروهها.

۳ـ‌ من اصلاً نبودم و كاری هم ندیدم. به‌هر‌حال امسال فشارها خیلی بیشتر بود ولی نمی‌توانم چیزی بگویم.

۴ـ همیشه انتخاب سلیقه‌ای است هیچ فرقی نمی‌كند یعنی كسی كه از متن من خوشش بیاید سلیقه‌ای است. من نمی‌توانم بگویم آن داوری كه می‌آید متن مرا می‌خواند اصلاً با سلیقه شخصی‌اش نگاه نمی‌كند.ولی امیدوارم زمانی این محدودیت برداشته شود و وضعی پیش بیاید كه همه بتوانند كار بكنند.

۵ـ یكسری اتفاقهای خوب افتاده كه حداقل تغییر دستمزدهاست كه این قانونمند و اساسمند شده است ولی همچنان ما مشكلات عدیده‌ای داریم، همچنان پولهایمان را دیر می‌گیریم. با این وضعی كه ما پیش می‌رویم مسئولان فكر می‌كنند ما نان یا پنیر نمی‌خوریم یعنی اگر بخواهیم این‌گونه پیش برویم، واقعاً می‌توانم بگویم كه تئاتر امنیت مالی ندارد سوای همه اینها اتفاق خوب دیگری كه افتاده، تئاتر شده برای همه و این خیلی اتفاق مهمی است یك وضع ایده‌ال و یكسان برای همه باید باشد.

---