امام عسكریعلیه السلام نماد فضیلت ها

حضرت امام حسن عسكری علیه السلام یازدهمین پیشوای شیعه است, رهبری كه در تمام عمر كوتاه خویش ۲۸ سال مدتی را در پادگانی در سامرا, به همراه پدرش امام هادی علیه السلام, تحت مراقبت بسیار شدید دستگاه استبدادی خلفای بنی عباس قرار داشت, و بعد از شهادت پدر بزرگوارش, این حالت استمرار یافت و نیز بارها به زندان جباران زمان, گرفتار شد

پیشگفتار

حضرت امام حسن عسكری علیه‏السلام یازدهمین پیشوای شیعه است، رهبری كه در تمام عمر كوتاه خویش (۲۸ سال) مدتی را در پادگانی در سامرا، به همراه پدرش امام هادی علیه‏السلام، تحت مراقبت بسیار شدید دستگاه استبدادی خلفای بنی عباس قرار داشت، و بعد از شهادت پدر بزرگوارش، این حالت استمرار یافت و نیز بارها به زندان جباران زمان، گرفتار شد.

دوران امامت آن رهبر بزرگ الهی بیش از شش سال به درازا نكشید. آن بزرگوار، همانند پدرانش به همه فضائل و خوبی‏ها آراسته و از همه بدی‏ها پیراسته بود. او آن چنان در قله شكوهمند كمال و فضیلت قرار داشت كه نه تنها دوستان و پیروانش او را ستوده‏اند بلكه دشمنانِ كینه ورز و سرسخت، به مدح و ستایش او پرداخته‏اند. برای نشان دادن این حقیقت، به چند نمونه اشاره می‏شود.نزد آن امام معصوم بودم. حضرت در حال نوشتن نامه بود كه وقت اداء نماز فرا رسید، آن بزرگوار نامه را به سویی نهاد و برای خواندن نماز حركت كرد. از نماز كه فارغ شد، دوباره تشریف آورد و قلم را برداشت و شروع كرد به نوشتن نامه.

●تجلی فضائل

احمدبن عبیدالله بن خاقان - كه پدرش از مُهره‏های مهم دستگاه خلافتِ ستم پیشه بنی عباس و از وزیران آن به شمار می‏رفت و خود نیز از مخالفان و معاندانِ سرسخت امامان علیهم‏السلام بود و كه در برهه‏ای، از طرف حكومت، مسئولیت گرفتن مالیات را در قم، به عهده داشت ـ می‏گوید:

من در سامرا ندیدم و نشناختم مردی را در میان علویان، همانند حسن ‏بن‏علی. وی از جهت وقار، عفاف، بزرگواری و بخشندگی، در میان علویان، فرماندهان ارشد نظامی، وزراء و همه مردم، «نمونه و الگو» بود. و با هر كس سخن می گفتی، او را می‏ستود و به نیكی یاد می‏كرد.*

روزی ابو محمد بر پدرم عبیدالله بن خاقان وارد شد، من او را نگریستم؛ آثار بزرگی و عزت و جلالت از سیمای او پیدا بود. پدرم، مقدم او را گرامی داشت و او را بسیار تكریم كرد. من از این روش پدرم، ناراحت و عصبانی شدم، از او سبب این بزرگداشت را پرسیدم، و خواستم كه آن شخصیت را به من معرفی كند، پدرم گفت:

«او پیشوای شیعیان و بزرگ خاندان بنی‏هاشم است. او كسی است كه شایستگی پیشوایی امت را دارد، چون خصلت‏های برجسته‏ای دارد؛ همچون؛ فضیلت، پاكی، وقار و متانت، صیانت نفس، زهد و بی‏رغبتی به دنیا، عبادت، اخلاق نیكو، صلاح و تقوا.»

آنگاه احمد بن عبیدالله می‏افزاید:

ابومحمد ابن الرضا، در نهایت بزرگی و والائی بود.»(۱)

●اخلاق و تحول آفرینی

حكومت ستمگر بنی عباس، امام عسكری علیه‏السلام را نزد شخصی به نام: علی بن نارمش ـ كه یكی از عناصر جنایتكار و از دشمنان سرسخت آل‏ ابوطالب بود ـ زندانی كرد. سران بنی عباس به او گفتند: ابومحمد ابن‏الرضا را تا توان داری، آزار و اذیت ده و او را به قتل برسان.

از زندان نمودن حضرت، چند روزی نگذشت، تا این كه دیدند علی‏بن نارمش با آن همه دشمنی و عداوت، در برابر امام سر به زیر افكنده و آن چنان جذبه و عظمت و خُلق و خوی حضرت عسكری در او تأثیر نهاده كه به حضرت نگاه نمی‏كند.

وقتی امام عسكری علیه‏السلام از این زندان خلاص شد، علی بن نارمش آن چنان دچار تحول روحی و معنوی گردید كه دیدگاهش درباره حضرت، تغییر یافت و در گروه شایستگان زمان قرار گرفت.(۲)

ابوهاشم می‏گوید: روزی در محضر امام عسكری علیه‏السلام بودم، آن حضرت فرمود:

«یكی از درهای بهشت، «بابُ المعروف» است. از آن در كسی داخل بهشت نمی‏شود مگر این كه در دنیا كارهای نیك انجام داده و به مردم كمك و خدمت نماید.»

بار دیگر امام حسن عسكری علیه‏السلام را نزد صالح بن وصیف زندانی كردند، او نیز شخصی پلید و بی رحم بود. گروهی از جنایت پیشگان بنی عباس نزد صالح بن وصیف رفتند و درباره امام به گفت و گو پرداختند. زندانبان به آنان گفت: آخر من چه كار كنم؟ دو نفر از بدترین افراد را بر او گماشتم، بعد از گذشت چند روز، با شگفتی دیدم آن دو، به نماز، عبادت و روزه روی آورده‏اند، به آنان گفتم: چه چیز اتفاق افتاده است؟ گفتند:

«ما چه گوییم در مورد مردی كه روزها روزه و شب‏ها تا سحر نماز می‏خواند، كمتر سخن می‏گوید و به كارهای غیر ضروری نمی‏پردازد! ما هنگامی كه به او می‏نگریستیم، بدنمان به لرزه می‏افتاد و توان استقامت در خود نمی‏دیدیم.»(۳)

●سخاوت و بخشندگی

امام حسن عسكری علیه‏السلام مانند اجداد بزرگوارش در بخشندگی و كمك به مردم، یگانه روزگار بود. شخصی به نام محمد بن‏علی همراه پدرش ـ كه از خاندان علویان بودند؛ ولی از گروه واقفیه به شمار می‏رفتند ـ در زندگی دچار بحران شدند و در مضیقه مالی سختی قرار گرفتند.

وی می‏گوید: پدرم گفت: برویم نزد این مرد ـ امام حسن عسكری ـ چون خصلت «بخشندگی» او را زیاد شنیده بودیم. در راه كه می‏رفتیم، پدرم گفت: ای كاش آن حضرت برای برآورده ‏شدن سه نیاز من، كمكم كند! من هم با خود گفتم: ای كاش به سه نیاز من توجه و عنایت كند!

نزد آن حضرت رفتیم، از حال ما پرسید، پاسخ دادیم. هنگامی كه با امام خداحافظی كرده و از خانه خارج شدیم، خادم حضرت آمد و به اندازه‏ای كه نیاز داشتیم و آرزو كرده بودیم، كیسه‌هایی از اشرفی به ما داد.

آنان با آن كه از امام عسكری علیه‏السلام كرامت دیدند؛ ولی دست از مرام خود برنداشتند.(۴)

●پاسداشتِ نماز

امام عسكری علیه‏السلام به نماز اول وقت بسیار اهتمام می‏داد و نماز را بزرگ می‏داشت. ابوهاشم جعفری كه یكی از یاران خاص و ویژه آن بزرگوار بود، می‏گوید:نزد آن امام معصوم بودم. حضرت در حال نوشتن نامه بود كه وقت اداء نماز فرا رسید، آن بزرگوار نامه را به سویی نهاد و برای خواندن نماز حركت كرد. از نماز كه فارغ شد، دوباره تشریف آورد و قلم را برداشت و شروع كرد به نوشتن نامه.(۵)

●ترغیب به خدمت رسانی

ابوهاشم می‏گوید: روزی در محضر امام عسكری علیه‏السلام بودم، آن حضرت فرمود:«یكی از درهای بهشت، «بابُ المعروف» است. از آن در كسی داخل بهشت نمی‏شود مگر این كه در دنیا كارهای نیك انجام داده و به مردم كمك و خدمت نماید.»

تا این را از حضرت شنیدم، خدا را سپاس گفتم و بسی خشنود گردیدم؛ زیرا یكی از برنامه‏های زندگی من، خدمت رسانی به مردم و رفع نیاز پابرهنگان و محرومان بود. تا این مطلب در دلم گذشت، حضرت به من نگاه كرد و فرمود:

«بله، كسانی كه در این جهان به مردم كمك می‏كنند، در جهان دیگر نیز سر بلند و جایگاه آنان برجسته است. ای ابوهاشم! خدا تو را از این گروه قرار دهد، خدای تو را رحمت كند.»(۶)

پی‏نوشت‏ها:

ما رأیتُ ولا عرفتُ بسرّمن ‏رأی، رجلاً من العلویهٔ مثل الحسن بن علی فی هدیه و سكونه و عفافه و نبله و كرمه عند اهل بیته و بنی هاشم... .

۱- اصول كافی، ج۱، ص ۵۰۳/ مناقب آل ابی‏طالب علیه السلام، ج ۴، ص ۴۲۳/ سیرهٔ ‏الائمه، ج ۲، ص ۵۰۲.

۲- اصول كافی، ج ۲، ص ۵۰۸.

۳- همان، ص ۵۱۲.

۴- همان، ص ۵۰۶.

۵ و ۶- انوارالبهیّه، شیخ عباس قمی، ص ۱۵۴.

منبع:

مجله كوثر، شماره ۶۰ .