یك تمرین خوب با یك برنامه خوب و صحیح

یك تمرین خوب با یك برنامه خوب و صحیح آغاز می شود. اگر شما ۵ دقیقه تمرین را در برنامه یك روز شلوغ خود جا می دهید یا یك بعدازظهر كامل را صرف این كار می كنید، باید نحوه درست تمرین كردن را بدانید. تمرین كردن جزئیات زیادی دارد كه آموزش موسیقی محتاج آن است.

البته قطعاً زمانی كه به درستی تمرین می كنید هم مسائلی از قبیل مشكلات موجود در قطعات، شگفتی های پنهان در آنها و تجربه های تازه هم به وجود می آید. اما می توانید از قبل خود را برای آنها آماده كنید.

یك برنامه صحیح به شما شیوه تمركز حواستان روی یك مشكل برای برطرف كردن آن را آموزش می دهد. منظور من از برنامه، توالی خشك یك سری فعالیت نیست. به جای خطوط خشك از پیش تعیین شده زمان فعالیت ها، در جست وجوی روش طبیعی كه می توانید این كارها را انجام دهید، باشید. برای مثال قبل از اجرای یك اثر حتماً به آن فكر كنید، در زمان حال اجرا كنید و در آینده به اجرایتان گوش كنید و راجع به آن بیندیشید. می توانید در همه موارد از این روش استفاده كنید مثلاً برای آینده برنامه ریزی كنید، سپس آنها را انجام دهید و بعد ببینید آیا واقعاً آنچه را كه از قبل انتظارش را داشتید، انجام داده اید یا خیر.

اگر از این زاویه نگاه كنید، تمام این كارهایی كه انجام می دهید برنامه اند. اگر قبل از شروع فعالیت به آن فكر كنید، برنامه شما دقیقاً شكل كارهایی كه انجام می دهید را به خود می گیرد. حتماً باید قبل از شروع كار بدانید كه چه می خواهید بكنید. بعد از آن متوجه خواهید شد كه تمرینات شما چقدر خوب پیش رفته است.

همیشه برنامه ریزی از درون ذهن شروع می شود اما اجازه ندهید كه در آنجا باقی بماند. تصمیم هایی كه گرفته اید و كارهایی كه انجام داده اید (با ذكر اینكه در كدام یك از آنها موفق بوده اید و در كدام یك شكست خورده اید) را در جایی ثبت كنید، پس از مدتی آنها راهنماهای باارزشی برای شما خواهند شد.

معلم های با تجربه و نوازندگان حرفه ای هم از همین ایده ها استفاده كرده اند. كتاب های فراوانی راجع به آموزش تمرین موسیقی نوشته شده است كه پایه بیشتر آنها همین برنامه های روزانه بوده است.

معلم ها با استفاده از فهرست های رپرتوار، برنامه های پیشرو آموزشی، تقویم تكالیف و سرفصل های دیگری از این قبیل، این كتاب ها را نوشته اند. شما هم می توانید به جای خلق دوباره این روش ها، از آنها به درستی استفاده كنید.

هاف لپوف ویولنیست آزاد و معلم معروف كالیفرنیایی، روش های جالبی برای تدریس ارائه داده است. او از صفحه های جدول بندی شده و فهرست های كار استفاده می كند. خودش می گوید:

«استفاده از این روش ها برای سازمان دادن به تمرینات شاگردانم است. من در ابتدا خودم فقط از كاغذ های سفید برای تمرینات شخصی ام استفاده می كردم اما اكنون باید قطعات زیادی را تمرین كنم بنابراین، برای اینكه مطمئن شوم برپایه مشخصی حركت می كنم، خودم هم این جدول ها را مورد استفاده قرار داده ام.»

بری گرین نویسنده كتاب ماندگار «بازی درونی موسیقی» با اضافه كردن مطالبی به مجله درس های بازی درونی موسیقی، آن را به صورت یك دفترچه فشرده برای دانشجویان و دانش آموزان درآورده است.

در این دفتر فضاهایی برای نوشتن اهداف كوتاه مدت، میان مدت و طولانی مدت دانشجویان در زمینه كار در نظر گرفته شده. همین طور سئوالاتی راجع به نحوه آماده كردن قطعات از دانش آموزان شده است.

الیزابت میلز معلمی متعهد و بسیار جدی است كه كمك های زیادی به متد سوزوكی كرده و شاید شما بیشتر آن را به عنوان ویراستار و حامی متد سوزوكی بشناسید. او دو كتاب تاثیرگذار در متد سوزوكی و فهم این متد نوشته است كه هنوز هم جزء منابع معتبر در تدریس این متد محسوب می شود.

میلز چند سال قبل، دفترچه هایی از مباحثی كه هنگام تدریس از آن استفاده كرده بود به نام «حاصلخیزی مطالعات موسیقی» به من داد، سرفصل های این كتاب بسیار آشنا بودند: اهداف، تكالیف، تمرین های ضبط شده، لیست رپرتوار و اجراهای ضبط شده. او با استفاده استعاری از میوه درخت و رشد آن به كل مجموعه گرما و صمیمیتی داده بود. این نقاشی ها تمام جزئیات را به دقت بیان می كردند:

از آماده كردن زمین (گوش دادن)، كاشتن بذرها (شروع تمرین)، تا جوانه زدن، رسیدن میوه، هرس كردن و شكل دادن و در آخر میوه رسیده (اجرا كردن). این تصویرهای مفید، به سازماندهی تمرینات كمك زیادی می كنند.

اگر از ایده كنار هم قرار دادن برنامه ها تمرین خود وحشت دارید و علاقه مند به استفاده از روش های اصلی هستید، می توانم سه برنامه چاپ شده را به شما معرفی كنم. آنها ابزارهای متفكرانه تمرین هستند و راهنماهای خوبی برای شما خواهند بود.

هر سه آنها دفترچه های محكم ۲/۸۱ در ۱۱ اینچی هستند و در برخی ویژگی های موضوعی به هم شبیه اند. اما هر كدام روش های خاص خود را دارند و هیچ كدام یك برنامه بزرگ خارق العاده كه برای همه مناسب باشد، نیست.

«طراح تمرین موسیقیدان ها» را در سال ۱۹۹۹ نشر مولتو موزیك چاپ كرد. اكنون این كتاب به چاپ دوم رسیده است. برای خرید آن می توانید به سایت http://www.moltomusicbooks. com مراجعه كنید، این كتاب را اشتفانی دیلزبك نوازنده ویولا و همسرش دیوید موتو نوازنده گیتارباس الكترونیكی نوشته اند.

آنها این كتاب را برپایه تجربه هایشان هم به عنوان معلم و هم نوازنده نوشتند. این برنامه ۶ دلار و ۹۵ سنتی به طور قطع راهنمای مناسبی برای انجام صحیح تمرینات است. صفحه های آن برای ۴۰ هفته تمرین (دو و نیم سال مدرسه) طراحی شده.

در آن چند صفحه اضافه برای نگارش نت و ثبت تمرین ها در نظر گرفته شده است. صفحات برنامه درس های هفتگی مخصوص معلم ها است. صفحه های این كتاب شطرنجی هستند و فضایی را برای نوشتن تكالیف، گرم كردن دست، اتودها، تمرین ها و رپرتوار دارند.

در صفحه پشت تمرین ها روزانه كل فضا متعلق به دانش آموز است كه مسائل اولیه تمرین مانند سرعت مترونوم، زمان انجام هر تمرین و كل زمان تمرین در یك روز، در آن یادداشت می شود. تاكید این كتاب به وضوح روی مدیریت زمان و ایجاد اهداف مناسب برای تمرین است.

ریلزبك گفت تاكنون چندین معلم از این كتاب استفاده و همه آنها نتیجه را رضایت بخش اعلام كردند. او اضافه كرد: «می توان برای كودكان با مدادهای رنگی و ستاره ها به آن نشاط بخشید. برنامه بزرگسالان می تواند جدی تر باشد، آنها باید از مدادهای تیره یا جوهر استفاده كنند.» این عادلانه نیست!

من هم مدادرنگی و ستاره ها را می خواهم! تمرین كردن امر مهمی است، اما نشاط بخشیدن هم به آموزش كمك می كند.

اگر به دنبال چیزی عمومی تر از تاكید مطلق روی برنامه ریزی استفاده از زمان می گردید، می توانید «ثبت كردن تمرین موسیقیدان ها» را امتحان كنید. در این كتاب راجع به روانشناسی تمرین كنندگان هم تحقیق شده است. بارتون كاپلان نویسنده این كتاب، سمینارهای زیادی در مورد موضوع تمرین كردن در سراسر دنیا برگزار كرده است. او از این كتاب به عنوان یك ابزار در تدریس تمرین كردن سود جست.

این كتاب علاوه بر تقسیم بندی زمان، یك رابطه احساسی با تمرین كنندگان در مورد تجربه تمرین، برقرار می كند. در تكمیل تصویرها و جدول های این كتاب ثبت: مودها، وقفه ها، ایده ها و حس زمان تمرین بسیار نقش دارد.

۱۵ صفحه اول این كتاب راهنمایی های مستقیمی برای استفاده از این روش را به خواننده می دهد. و پس از آن باید برنامه تمرین روزانه ۱۶ هفته، به صورت نوشتن تمرینات روزانه و خلاصه وضعیت هر هفته، یادداشت شود.

در نمودارها و صفحات مخصوصی از این كتاب باید راجع به تكنیك رپرتوار اجرا شده و اجراهای ضبط شده، مطالبی نوشت. كاپلان می گوید:

«در مدت ۸ سالی كه در مدرسه منهتن تمرین كردن را تدریس می كنم، با دانش آموزان توافقاتی كرده ام: قرار است اگر آنها این جدول ها را پر كنند با نمره الف قبول شوند. هیچ گاه به محتوای مطالبی كه نوشته اند نمره نمی دهم، بلكه فقط باید به طور كامل آن را انجام داده باشند. پركردن جدول ها و این صفحات خیلی وقت گیر نیست. و در پایان تنها یك ماه دانش آموزان راهنمایی های ارزشمندی را در اختیار دارند.»

«ثبت كردن تمرین موسیقیدان ها»، قسمتی از یك سیستم خوب فكری است و هركس با استفاده از آن می تواند بهره ببرد. در این مقاله ممكن است، كارهایی كه در این كتاب خواسته شده، سخت به نظر برسد. اما حقیقتاً این گونه نیست، می شود آنها را خردخرد انجام داد و این كار كمك بسزایی در فهم رابطه افراد با تمریناتشان، می كند و این خیلی مهم است.

كتاب راهنمای تمرین «راهنمایی موسیقیدان ها به نتایج مثبت اتاق تمرین» نوشته لیندا م. گیلبرت كتاب بسیار جذابی است و روی هوشیاری در تمام لحظات تمرین تاكید می كند.

این كتاب با یك متن كوتاه تحت عنوان «ابزارهای پایه ای تمرین» كه ماهرانه به موضوعات مهمی مانند بدن، حالت بدن، تنفس هنگام اجرا (البته این مبحث بیشتر به نوازندگان سازهای بادی كمك می كند، اما نوازندگان سازهای زهی هم كه نفس می كشند، می توانند از آن استفاده كنند)، مراقبت های جسمی، تمركز و توجه، اهداف و راه های آموزش و نحوه تمرین كردن اختصاص یافته است.

كتاب راهنما را نشر دامور به قیمت ۱۳ دلار و ۹۵ سنت منتشر كرده است. این كتاب به دو موضوع مهم اشاره می كند: نخست آنكه تمرین كردن مهارتی است قابل یاد گرفتن و می شود در آن پیشرفت كرد. من با تمام وجودم آن را قبول دارم. دوم آنكه تمام مطالب این كتاب برای رابطه خاص معلم با هنرجو در نظر گرفته شده است. برنامه ریزی روزانه تمرین شامل یك فهرست ۲۵ موردی است.

(مهم ترین آنها توجه به آرتیكولاسیون، سرعت آرشه، دینامیك و اینوناتسیون است.) به خاطر گستردگی شیوه های این كتاب ها و قیمت مناسب آنها، من تمام خوانندگان را به خرید هر سه كتاب تشویق می كنم. این فقط نمونه كوتاهی از برنامه های نوشته شده است. متدهای بسیار زیادی وجود دارند كه آنها هم ایده های سودمندی دارند.

مهم است كه بدانیم این برنامه ها تنها یك وسیله اند، نه تكلیف. هدف تمام آنها ایجاد پشتكار برای تمرین صحیح است، چیزی كه بیشترین خدمت را به یك موسیقیدان می كند.

منبع: مجله Strings