بازی انگلیسی

تجمع اعتراضی دانشجویی مقابل سفارت انگلیس در تهران و حتی ورود تعدادی از دانشجویان به محوطه این سفارت که در نهایت با ورود بیشتر نیروهای پلیس به صحنه خاتمه یافت, اتفاق نادری در عالم سیاست نیست

تجمع اعتراضی دانشجویی مقابل سفارت انگلیس در تهران و حتی ورود تعدادی از دانشجویان به محوطه این سفارت که در نهایت با ورود بیشتر نیروهای پلیس به صحنه خاتمه یافت، اتفاق نادری در عالم سیاست نیست. از این دست رویدادها که در نهایت توسط نیروهای امنیتی رفع و رجوع شده در دنیا کم نبوده و معمولا خسارت‌های مادی قابل توجهی هم بر جای مانده است، مانند واقعه اشغال سفارت ایران در لندن در سال ۱۳۵۹ یا موارد دیگر که هر ازگاه در گوشه و کنار دنیا اتفاق می‌افتد.

اقدام انگلیس‌ها در پیشقدم شدن برای تحریم بانک مرکزی ایران آن هم در اوج سردی روابط تهران ـ‌ لندن، کبریتی بود که بر بشکه باروت خشم افکار عمومی ایران زده شد. از این رو بود که نمایندگان مجلس طرح کاهش سطح روابط با دولت انگلیس را به تصویب رساندند. اقدامات تند سیاسی دولت لندن بعد از واقعه سفارت، ریشه در همین مصوبه مجلس داشت؛ مصوبه‌ای که به هر حال برای دولت لندن افت پرستیژ ایجاد می‌کرد، مقامات به قول خودشان بریتانیایی کبیر، در انظار عمومی جهانیان شاهد بودند که نمایندگان یک ملت بی‌واهمه از عواقب سیاسی و اقتصادی در جهت حفظ عزت خود حکم به کاهش رابطه و خروج سفیر انگلیس از کشورشان داده‌اند. از اینجا به بعد یک بازی انگلیسی جدید در دستورکار آنها قرار گرفت. بازی‌ای که به بازی آغاز شده تحریم‌های تازه خودسرانه پس از ناکامی از تصویب تحریم‌های تازه به دلیل گزارش جهتدار و تند آمانو، مدیرکل آژانس اتمی در شورای امنیت، افزوده و تکمیل آن در شرایط جدید را پی گرفتند.

حافظه تاریخی ایرانیان مملو از انواع دسیسه‌ها و بازی‌های انگلیسی است. از این‌رو حرکت خارج از قاعده و عرف دیپلماتیک انگلیس بعد از ماجرای سفارت و اقدامات آنها که وزیر امور خارجه ایران آن را عملکرد کاتولیک‌تر از پاپ انگلیس خواند، قابل درک و تحلیل است، اما این بار بازی شتابزده انگلیس انتخاب پیش‌دستانه باخت بود، چرا که آنها برای گرم کردن تنور فشار بیشتر بین‌المللی به تهران و به قول خود با مشورت با شرکای اروپایی قصد داشتند تعداد زیادی از سفرای اروپایی را برای خروج از تهران همراه کنند، ولی در این آزمون کهنه تنها مانده و با وجود شعارهای اولیه مبنی بر همراهی با این تصمیم از سوی دیگران این تنها انگلیسی‌ها بودند که سفیر خود در تهران را از دست دادند، آن هم در حالی که پس از انقلاب اسلامی، انگلیس تجربه قطع رابطه با ایران را از سرگذرانده و با تلاش فراوان موفق به بازسازی رابطه و دایر کردن دوباره سفارتخانه‌های دوطرف در تهران و لندن شده بود؛ البته با وجود دشمنی‌های مکرر انگلیس با ایران در طول سال‌های گذشته همیشه این سوال نزد افکار عمومی، مجلس و حتی مقامات سیاسی مطرح بوده‌ که هزینه و فایده وجود این ارتباط برای ایران چه اندازه است؟ ولی به لحاظ عرف دیپلماتیک و این که به هر حال وجود پل‌های ارتباطی در انتقال انتظارات از یکدیگر بهتر از نبود آن است، این رابطه از سوی ایران تحمل می‌شد.

طراحی پی در پی انواع توطئه‌ها از سوی انگلیس و در موارد آخر ارائه اطلاعات جاسوسی غیر مستند به آمانو مدیرکل آژانس، تلاش برای افزایش تحریم‌های ایران در شورای امنیت و پس از آن پیشقراول شدن در تحریم‌های خودسرانه کشورها علیه ایران و بخصوص بانک مرکزی، کاسه صبر مجلس و مردم ایران را لبریز کرد و هریک به نوع و سبک خود واکنش‌های معناداری علیه برنامه‌های ضد ایرانی انگلیس از خود نشان دادند. انگلیس که در این ماجرا احساس غافلگیری می‌کرد با طراحی بازی جدید سعی کرد سلسله اقدامات قبلی خود را در شرایط جدید با روش تازه پیگیری کند.

از این‌رو، واقعه سفارت را مانند یک فرصت جلوه داد و اقدامات بعدی خود را پی گرفت. انگلیسی در این بازی جدید امید دارند بتوانند فضای بسته بین‌المللی بیشتری علیه ایران فراهم کنند، البته آنها هنوز این امید را دارند ولی در عین حال وقتی تنها ماندن خود را درک کرده و می‌بینند آمریکا هم که ۳۰ سال است با ایران رابطه ندارد به فکر تاسیس سفارت ولو به شکل مجازی در ایران افتاده است نسبت به عواقب بازی خود دچار تردید شده و به اشکال مختلف از ادامه رابطه سیاسی با ایران نیز سخن می‌گویند و از قول مقامات سیاسی خود یادآور می‌شوند که رابطه با ایران به طور کامل قطع نشده است.

در واقع آنها به فکر باز گذاشتن راه گریز در بازی خود نیز هستند تا چنانچه قافیه بیشتر تنگ آمد و عواقب تصمیم اشتباه و شتابزده‌شان بیشتر آشکار شد، برای بازگشت و عقبگرد راهی باقی‌مانده باشد. به هر حال پاسخ قاطع مجلس ایران به سیاست‌های مخرب انگلیس، آنها را وارد مرحله و تلاش‌های تازه‌ای کرده که تاکنون نتایج دلخواه‌شان را در پی نداشته، اما خباثت و طینت بد دولت انگلیس نسبت به ایران را بار دیگر در معرض نمایش گذاشته است. این وضعیت در داخل ایران از سوی رسانه‌ها، مردم و مسوولان بدقت رصد شده و متناسب با اعمال آنها پاسخ در خور و قانونی خواهد گرفت.

محمد تقوی