پاچینو در تاجر ونیزی

حضور یک ستاره سینمایی روی صحنه تئاتر، بار سنگینی را بر دوش آن نمایش تحمیل می‌کند و اگر آن ستاره آل پاچینو باشد، ماجرا باز هم پیچیده‌تر می‌شود. تماشاچیانی که این روزها راهی …

حضور یک ستاره سینمایی روی صحنه تئاتر، بار سنگینی را بر دوش آن نمایش تحمیل می‌کند و اگر آن ستاره آل پاچینو باشد، ماجرا باز هم پیچیده‌تر می‌شود. تماشاچیانی که این روزها راهی سنترال پارک نیویورک می شوند تا «تاجر ونیزی» ویلیام شکسپیر نویسنده انگلیسی را ببینند، احتمالا آنقدر مشتاق دیدار با این هنرپیشه سرشناس هالیوودی هستند که از نام بزرگ نمایشنامه‌نویس آن غافل می‌شوند. البته بسیاری از آنها به یاد دارند که پاچینو در سال ۲۰۰۳ برای آخرین بار روی صحنه دیده شد و حالا با ایفای نقش شایلاک بار دیگر به تئاتر بازگشته است. منتقد وال‌استریت ژورنال که بسیار تلاش کرده، سایه سنگین آل پاچینو روی این نمایش را نادیده بگیرد با چنین جملاتی از اجرای او ستایش کرده است: «این نه تنها بهترین «تاجر ونیزی» است که تاکنون من درباره آن نقدی نوشته‌ام، بلکه یکی از بهترین نمایش‌هایی است که بر اساس آثار شکسپیر به روی صحنه رفته است.»

کارگردان این نمایش، دانیل جی سولیوان است که نه با جهان شکسپیر بیگانه است و نه با حضور فوق ستاره‌ها در کارهایش. همین ۵ سال پیش بود که او جولیوس سزار را روی صحنه برد و نقش اول آن را به دنزل واشنگتن سپرد. اگرچه آن نمایش به لطف حضور این بازیگر سیاهپوست، فروش خوبی داشت، اما منتقدان حسابی از خجالت کارگردان درآمدند! با این حال به نظر می‌رسد این بار سولیوان بخوبی از عهده کار بر آمده است و می‌تواند منتظر نقدهای مثبت باشد.

پاچینو برای اولین بار نیست که در نقش شایلاک ظاهر می‌شود، چرا که او پیش از این در سال ۲۰۰۴ در فیلم تاجر ونیزی بازی کرده است. آن زمان اگر چه بسیاری از منتقدان بازی او را در فیلم تصنعی توصیف کردند، اما این بار او وجهی انسانی به شخصیت بخشیده و درد و اضطراب او را پیش چشم تماشاگران آورده است. منتقد ای‌بی‌سی نیوز البته بازی او را نتیجه هوش کارگردان کار، دانیل سولیوان می‌داند و نویسنده نیویورک تایمز هم با این جمله تلویحا همین نظر را تأیید می‌کند: بازی آقای پاچینو مثل همیشه عمیقا هوشمندانه و تأثیرگذار است، اما او در اینجا در خدمت نگرش آقای سولیوان است. علت موفقیت هر چه باشد تماشاگران از کار به شدت استقبال کرده‌اند، به طوری که از هم‌اکنون کارگردان در فکر آن است که نمایش را به برادوی منتقل کند.

آل پاچینو که عاشق تئاتر است و مدت‌ها پی فرصتی می‌گشت که به صحنه بازگردد، حالا با جنجالی‌ترین نمایشنامه شکسپیر آمده است تا به قول رویترز تماشاگران را مسحور خود کند. او با لهجه‌ای زنگ‌دار نقش شایلاک یهودی رباخواری را بازی می‌کند که اگرچه مشهورترین آدم این نمایش به شمار می‌آید، اما شخصیت اصلی آن نیست.

قصه نمایش به شیوه‌ای مبهم در دوران ویکتوریایی می‌گذرد و ماجرای آن بسیار مشهور است: مردی فقیر از شایلاک مبلغی وام می‌گیرد و در مقابل مقداری از گوشت تن خود را به عنوان ضامن سند می‌زند تا در صورت ناتوانی از بازپرداخت قرض از بدن وی قیچی شود. کارگردان تلاش کرده است تا فضای طنزآلود کار کاملا حفظ شود، اگر چه مرد شریفی که از یهودی رباخوار قرض می‌گیرد در اینجا به صورت آریستوکراتی نفرت‌انگیز تصویر شده است.

تاجر ونیزی همزمان با «حکایت زمستان» دیگر نوشته کلاسیک شکسپیر در شرکت «پابلیک تیاتر» از اول جولای (۱۰ تیر) آغاز شده است، تا به این ترتیب هفته‌ای شلوغ را برای منتقدان تئاتر رقم بزند.

مترجم: احمد پرهیزی