قانون اساسی و نامزدهای ریاست جمهوری

برابر اصل ۱۱۶ قانون اساسی, نامزدهای ریاست جمهوری باید قبل از شروع انتخابات آمادگی خود را رسما اعلا م کنند

برابر اصل ۱۱۶ قانون اساسی، نامزدهای ریاست‌جمهوری باید قبل از شروع انتخابات آمادگی خود را رسما اعلا‌م کنند. نحوه برگزاری انتخاب رئیس‌جمهوری را قانون معین می‌کند، ظرافتی که در این اصل نهفته است اگر رعایت می‌شد، شیخ مهدی کروبی همانند زندانی از پشت میله‌های دانشگاه با دانشجویان صحبت نمی‌کرد یا حضور سیدمحمد خاتمی در صحن شاهچراغ احمد بن موسی(ع) در شیراز به تعبیری حضور افرادی که از نظر ظاهر ایراد شرعی دارند!؟ در کنار حرم ابن موسی آن هم در شب شهادت امام حسن مجتبی(ع) فرض نمی‌شد. مقنن، حسب اصل ۱۱۶ قانون اساسی، انتخابات ریاست‌جمهوری را به دو بخش مستقل از هم تقسیم کرده است و این از هشیاری مقنن است، نامزدها باید قبل از شروع انتخابات آمادگی خود را رسما اعلا‌م کنند. شروع انتخابات چه زمانی است؟ وقتی قانون می‌گوید نامزدها باید قبل از شروع انتخابات آمادگی خود را رسما اعلا‌م کنند، یعنی خود را به مردم بشناسانند و این منوط و موکول به زمان نیست بلکه پیش‌مقدمه‌ای است که مردم با نامزد انتخاباتی آشنا شوند و برنامه‌های او را بدانند و از نحوه اجرای برنامه‌هایش مطلع شوند و از طرفی فرد نامزد هم باید وزن خود را در انتخابات بداند و به این واقعیت برسد که در انتخابات شرکت کند یا نکند؟ اما مرحله دوم یعنی نحوه برگزاری انتخابات، برنامه‌ای است که برابر قانون باید انجام شود. مثلا‌ می‌گویند نام‌نویسی فلا‌ن روز است، کاندیدا باید همراه خود فلا‌ن مدارک را به جهت بررسی شورای نگهبان از باب تشخیص رجل مذهبی و سیاسی بودن یا دیگر شرایطی که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده است، داشته باشد یا مثلا‌ وقتی که نامزد واجد شرایط تعیین شد، حدفاصل زمانی معینی بتواند تبلیغ انتخاباتی به روشی که قانون معین می‌کند انجام دهد. اما مرحله <اعلا‌م آمادگی> قبل از شروع انتخابات نکته دقیقی است که با تاسف نادیده گرفته می‌شود.

چگونه می‌توان مثلا‌ در ۱۵ اردیبهشت‌ماه ظرف یک هفته نام‌نویسی کرد و شورای نگهبان اعلا‌م نظر بکند و ظرف مدت اندکی به فعالیت تبلیغی پرداخت و توقع داشت که فرد اصلح را مردم انتخاب کنند والا‌ مدونین قانون اساسی تصویب کرده‌اند نامزدهای ریاست‌جمهوری باید قبل از شروع انتخابات رسما آمادگی خود را اعلا‌م کنند، این اعلا‌م آمادگی رسمی به کیست؟ کجا است؟ جز این است که مردم از برنامه‌های نامزد انتخاباتی مطلع شوند؟ والا‌ اگر نگاهی که امروز به این اصل دارند مورد نظر مقنن بوده باید گفت اصلی را به تصویب رسانده‌اند که زاید است زیرا اگر زمان شناساندن فقط بعد از نام‌نویسی باشد که باید می‌نوشتند نامزدهای ریاست‌جمهوری بعد از نام‌نویسی رسما آمادگی خود را اعلا‌م کنند. آوردن واژه <قبل از شروع انتخابات> بار معنایی خاصی دارد که مانع از شناساندن نامزدها به مردم نمی‌شود بلکه تصریحی است که مقنن به الفاظ غیرقابل تفسیر آورده است. انتخابات دور دهم ریاست‌جمهوری از این بابت حساس است که برای اولین‌بار در تاریخ ۳۰ ساله جمهوری اسلا‌می تا لحظه نگارش این مطلب حداقل ۲ نفر که هم سوابق انقلا‌بی و هم سوابق حضور در صحنه‌ها از عضویت مجلس شورای اسلا‌می تا ریاست آن، از نمایندگی و وزارت تا ریاست‌جمهوری را در کارنامه خود دارند و به یقین رقیبی قدر برای رئیس‌جمهور فعلی هستند که در زمان مبارزه مثلا‌ شیخ مهدی کروبی و زندانی و تبعید ایشان هنوز دوره نوجوانی خود را می‌گذراند، از فعالیت انتخاباتی منع شده‌اند.

اینکه سیدمحمد خاتمی را از حضور در مرقد اجدادش در شیراز به این بهانه که فعالیت زودرس انتخاباتی است یا شیخ مهدی کروبی را از حضور در دانشگاه که بوی فعالیت انتخاباتی می‌دهد منع کنیم و این ممنوعیت را قانونی بدانیم، خلا‌ف اصل ۱۱۶ قانون اساسی است و در اینجا از رئیس‌جمهور احمدی‌نژاد نه به عنوان رقیب بلکه به عنوان مسوول اجرای قانون اساسی و ریاست قوه مجریه برابر اصل ۱۱۳ قانون اساسی انتظار می‌رود که برای مهم‌ترین وظیفه خود یعنی اجرای قانون اساسی نیم‌نگاهی به اصل ۱۱۶ قانون اساسی بیندازند و از کسانی که مانع حضور دیگر نامزدها شده‌اند، که وظیفه دارند قبل از شروع انتخابات آمادگی خود را رسما اعلا‌م کنند، انتقاد کنند. مقایسه کنید سفر شیخ مهدی کروبی که به گرگان رفتند که حکایت پرغصه آن را شنیدیم با سفر احمدی‌نژاد به آذربایجان‌غربی و به این وعده... معافیت مالیاتی تا ۱۰ سال برای واحدهای جدیدالا‌حداث در شهرک‌های صنعتی... آیا این معافیت نیاز به قانون ندارد؟ و آیا اعلا‌م آن در یک سفر آن هم زمانی که کمتر از ۱۰۰ روز به انتخابات مانده است - علی‌رغم اینکه می‌دانیم باید مجلس شورای اسلا‌می قانونی برای واحدهای جدیدالا‌حداث در شهرک‌های صنعتی تصویب کند تا از پرداخت مالیات معاف شوند - و بیان آن قبل از تصویب مجلس از زبان رئیس‌جمهور که نامزد انتخابانی نیز است کاربرد انتخاباتی ندارد؟ انتخابات دوره دهم ریاست‌جمهوری با حضور رئیس‌جمهور فعلی و دیگر نامزدها حساسیت خاصی را می‌طلبد.

محمود احمدی‌نژاد با دو وجهه هم‌اکنون به سفرهای استانی می‌رود. نخست رئیس‌جمهوری که از بدو تصدی این پست به این شیوه عمل کرده است و دوم به‌عنوان نامزد ریاست‌جمهوری. به این ترتیب حداقل باید دیگر نامزدها هم از چنین شرایطی برخوردار باشند یا باید شرایط آن را برای دیگر نامزدها فراهم کند. وقتی احمدی‌نژاد مثلا‌ به ارومیه می‌رود و از ورزشگاه تختی و رادیو و تلویزیون استفاده می‌کند، کیست که نداند فعالیت انتخاباتی است، آیا حضور شیخ مهدی کروبی در دانشگاه یا حضور سیدمحمد خاتمی در صحن شاهچراغ ذنب لا‌یغفر است و استفاده احمدی‌نژاد از همه امکانات دولتی و طرح شعارهایی که حداقل به دولت صدروزه فعلی وی مربوط نیست، جزئی از برنامه سفرهای استانی است؟ باید تا ۲۲ خرداد صبر کرد و حاصل این دوگانه‌نگری‌ها را دید.

نعمت احمدی