بنیاد آسترید لیندگرن, نهادی برای تشویق نویسندگان

جایزه جهانی آسترید لیندگرن, بزرگ ترین و معتبرترین جایزه جهانی در حوزه ادبیات كودكان و نوجوانان است كه از سال ۲۰۰۲ توسط دولت سوئد برای ارج نهادن به فعالیت های آسترید لیندگرن, نویسنده سوئدی داستان های كودكان, بنیان گذاشته شد

جایزه جهانی آسترید لیندگرن، بزرگ‌ترین و معتبرترین جایزه جهانی در حوزه ادبیات كودكان و نوجوانان است كه از سال ۲۰۰۲ توسط دولت سوئد برای ارج نهادن به فعالیت‌های آسترید لیندگرن، نویسنده سوئدی داستان‌های كودكان، بنیان گذاشته شد.

این جایزه كه هر سال از سوی بنیادی به همین نام در سوئد به نویسندگان، تصویرگران، فعالان حوزه ادبیات كودك و نهادهای فعال در حوزه كتاب و ترویج فرهنگ كتابخوانی در میان كودكان اهدا می‌شود، مبلغی معادل ۵۵۰ هزار یورو (۷۰۰ هزار دلار آمریكا) است.

اهدای این جایزه از سال ۲۰۰۲ شروع شد كه به یك یا چند نفر فارغ از زبان و ملیت آنها اهدا می‌شود. نویسنده‌ها، تصویرگران، قصه‌گوها و همه كسانی كه در گسترش كتابخوانی فعالیت می‌كنند از جمله افرادی هستند كه می‌توانند از سوی نهادها و سازمان‌ها كاندیدای دریافت جایزه شوند. برای این جایزه كیفیت هنری و روح انسانی از ویژگی‌هایی است كه كاندیداهای این جایزه باید داشته باشند. هم چنین یكی از اهداف این جایزه گسترش علاقه به ادبیات كودك و نوجوان و پایدار‌كردن حقوق كودكان در سراسر جهان است. به همین منظور یك گروه داوری به مدت ۴سال از سوی شورای ملی مسائل فرهنگی انتخاب شده‌اند. این هیات داوری ۱۲ عضو دارد و هیچ داوری بیشتر از ۱۲ سال نمی‌تواند عضو این هیات باشد. هر كشور دنیا می‌تواند حداقل یك نامزد برای این جایزه معرفی كند. در سال ۲۰۰۵ از ۵ قاره جهان و بیش از ۳۰ كشور دنیا ۱۱۸ نامزد به هیات داوران این جایزه معرفی شدند. آنتونی براون، جی.كی.رولینگ از انگلیس و آنا ماریا ماچادوا از برزیل از جمله نامزدهای این جایزه هستند. در سال ۲۰۰۴ «لی‌جیا وویونگا» از چین و در سال ۲۰۰۳ «كریستین نوسیلینگ» اتریشی به همراه «موریس سنداك» تصویرگر آمریكایی برگزیده شدند. این جایزه در واقع هدیه‌ای است از سوی مردم سوئد به مردم سراسر جهان به‌دلیل علاقه بسیاری كه به او دارند زیرا جایزه از محل بیت‌المال داده می‌شود.

امسال از ایران هوشنگ مرادی‌كرمانی از سوی شورای كتاب كودك، توران میرهادی از موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات كودكان و محمدرضا بایرامی از سوی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان برای دریافت این جایزه جهانی معرفی شده‌اند.

آسترید لیندگرن، نویسنده محبوب ادبیات كودكان ۱۴ نوامبر سال ۱۹۰۷ در سوئد به دنیا آمد. در كودكی عاشق خواندن كتاب‌هایی بود كه شخصیت اصلی داستان آنها، دختر‌بچه‌ای بازیگوش و خلاق بود. آن‌شرلی محبوب‌ترین شخصیت او در دوران كودكی‌اش بود و علاقه به این دختر استثنایی و دنبال‌كردن ماجراهای او موجب خلق شخصیت‌های بریت ماری و پی‌پی جوراب بلند شد؛ دو شخصیتی كه به وضوح برخی از رفتارهای آن‌شرلی را تقلید می‌كنند.

در سال ۱۹۴۴ با كتاب خود به نام «درد‌دل‌های بریت ماری»، در یك مسابقه ادبی كه توسط موسسه جدیدالتأسیس رابن و شوگرن برگزار شده بود، شركت كرد و برنده جایزه دوم این مسابقه شد. وی در سال بعد نیز در همین مسابقه شركت كرد و كتاب «پی‌پی جوراب بلند» او كه برای كودكان و نوجوانان نوشته شده بود جایزه اول این مسابقه را از آن خود كرد. این كتاب از آن زمان به بعد همواره یكی از محبوب‌ترین كتاب‌های كودكان در سراسر جهان بوده است. جالب آنكه آسترید لیندگرن قبل از برنده‌شدن در مسابقه، این كتاب را برای چاپ به موسسه انتشاراتی «بونیرش» سپرد ولی آن موسسه كتاب را قابل چاپ تشخیص نداد و آنرا برای وی پس فرستاد.

آسترید لیندگرن با انتشار كتاب‌هایش تقریبا بلافاصله به نویسنده‌ای مورد پذیرش و علاقه مردم تبدیل شد اما از آنجا كه بی‌اعتنایی به قدرت بزرگسالان و عدم‌رعایت احترام آنان یكی از خصوصیات ویژه اخلاقی قهرمانان خردسال كتاب‌های او بود، گاه‌گاه مورد خشم و غضب محافل محافظه‌كار جامعه قرار می‌گرفت.

در سال ۱۹۴۸ از طرف مجله دامرناس ورلد ماموریت یافت برای نوشتن مطالب و مقالات كوتاه درباره جامعه آمریكا به آن كشور سفر نماید. نقل است كه او در همان ابتدای ورود به آمریكا به دلیل مواجه شدن با تبعیض‌نژادی كه در آن جامعه نسبت به سیاهان اعمال می‌شد، متاثر و ناراحت شده بوده است. وی چند سال بعد مجموعه مقالاتی كه در آمریكا نوشته بود را در كتابی به نام «كتی در آمریكا» منتشر كرد.

پی پی جوراب بلند، در واقع هدیه آسترید لیندگرن برای جشن تولد دخترش در سال ۱۹۴۵ بود و البته هدیه‌ای استثنایی برای تمام كودكان جهان و حتی كودكان بزرگ امروز كه زمانی با این دخترك جوراب بلند زندگی كرده‌اند و لحظات خوشی را با این دوست خیالی‌شان گذرانده‌اند. او برای این كتاب جوایز بسیاری دریافت كرد.

داستان‌های لیندگرن و به خصوص پی‌پی جوراب بلند، كه با همین داستان نیز مشهور شد، به زبان‌های مختلفی ترجمه شده و جوایز بسیاری را برای نویسنده خود به ارمغان آوردند و جزو محبوب‌ترین داستان‌های كودكان در طی نسل‌های مختلف بوده‌اند. این نویسنده، سه سال پیش در سن ۹۴ سالگی درگذشت اما آثارش هنوز از بهترین‌های ادبیات كودك و نوجوان هستند آثاری چون: پی‌پی جوراب بلند، كارلسون روی پشت‌بام، رونیا دختر یك راهزن، میو‌میوی من ، برادران شیر دل یا دره سرخ و همه بچه‌های دهكده بولر.