رواج سایبرکُندریا در میان تحصیلکرده‌ها

سایبرکندریا یعنی اینکه شما با مشاهده یک نشانه خاص در بدنتان یا براساس یک باور رایج و قدیمی، مدام سایت‌های مختلف را بگردید تا متوجه شوید به چه بیماری‌ای دچار شده‌اید یا احتمالا در آینده نزدیک به چه نوع بیماری‌هایی مبتلا خواهید شد

سایبرکندریا یعنی اینکه شما با مشاهده یک نشانه خاص در بدنتان یا براساس یک باور رایج و قدیمی، مدام سایت‌های مختلف را بگردید تا متوجه شوید به چه بیماری‌ای دچار شده‌اید یا احتمالا در آینده نزدیک به چه نوع بیماری‌هایی مبتلا خواهید شد و سپس برای تشخیص و درمان بیماری احتمالی که خودتان با کمک اطلاعات اینترنتی آن را تشخیص داده‌اید، ‌سراغ آزمایشگاه‌ها، پزشکان و بیمارستان‌های مختلف بروید.

شاید بتوان سایبرکندریا را نوعی هیپوکندریا یعنی همان «خودبیمارانگاری» دانست. بیماران مبتلا به خودبیمار‌انگاری هم با مشاهده کوچک‌ترین علامتی (مانند یک جوش یا خال کوچک یا سردردی جزئی)، بدترین بیماری‌ها را به خودشان نسبت می‌دهند و راه آزمایشگاه‌ها و بیمارستان‌های مختلف را در پیش می‌گیرند. ابتلا به هیپوکندریا و سایبرکندریا، ارتباط نزدیکی با اختلال وسواس دارد. یعنی این افراد مانند افرادی که دچار اختلال وسواس هستند، از کاه، کوه می‌سازند. معمولا سایبرکندریا در میان افراد تحصیلکرده رواج بیشتری دارد زیرا دسترسی این افراد به اینترنت بیشتر است و با تسلط بر زبان انگلیسی، می‌توانند قدرت جستجوی بیشتری در میان سایت‌های داخلی و خارجی داشته باشند.

افراد مبتلا به سایبرکندریا باید بدانند که خیلی از اطلاعات موجود در اینترنت اصلا درست و علمی نیست. خیلی از سایت‌های داخلی و خارجی، وبلاگ‌هایی هستند که ما از سطح تحصیلات نویسنده‌شان و درست و غلط بودن اظهاراتآنها اطمینان نداریم. به همین دلیل به افرادی که عادت به جستجوی علایم بیماری خود در اینترنت دارند، باید به صراحت بگویم اینترنت و سایت‌های مختلف، قادر به تشخیص بیماری‌های جسمانی یا روانی شما نیستند. تنها منبع قابل‌اعتماد برای تشخیص بیماری، پزشکان هستند، نه سایت‌های اینترنتی یا برنامه‌هایی که این روزها به راحتی برای دستگاه‌های تلفن‌همراه، تبلت و لپ‌تاپ، قابل دانلود هستند.

متاسفانه اینترنت در کشور ما، به‌عنوان منبع موثقی برای دریافت اطلاعات جاافتاده است. در حالی که مردم کشورهای پیشرفته که سال‌هاست کاربر اینترنت هستند، می‌دانند که این فضای مجازی در کنار مطالب علمی، سرشار از انحراف، دروغ و تبلیغات دروغین هم است. ابتلا به سایبرکندریا به شدت به خصوصیت‌های شخصیتی افراد بستگی دارد. یعنی افرادی با شخصیت وسواسی یا آنهایی که تلقین‌پذیرتر هستند، بیشتر پیگیر کسب اطلاعات از اینترنت، شبکه‌های تلویزیونی و اخبار می‌شوند. توصیه ما به چنین افرادی، رعایت حد اعتدال است. اعتدال یعنی کسب اطلاعات از منابع معتبر و وابسته نبودن به این منابع برای تشخیص و درمان بیماری‌های احتمالی. سایبرکندریا را می‌توان با دارودرمانی، مشاوره و روان‌درمانی درمان کرد.

دکتر حامد محمدی‌کنگرانی

عضو کمیته رسانه و روان‌درمانی انجمن روان‌پزشکان ایران