رژیم غذایی ما و پوکی استخوان

هر روز وقتی در یک مرکز خرید شلوغ به اطراف خود نظری می‌اندازیم، زنان و مردان سالمندی را می‌بینیم که به علت وجود خمیدگی در پشتشان نمی‌توانند مدت زیادی راست بایستند. از سوی دیگر …

هر روز وقتی در یک مرکز خرید شلوغ به اطراف خود نظری می‌اندازیم، زنان و مردان سالمندی را می‌بینیم که به علت وجود خمیدگی در پشتشان نمی‌توانند مدت زیادی راست بایستند. از سوی دیگر از اقوام یا همسایگان خود می‌شنویم که یکی به علت شکستگی استخوان لگن در بیمارستان بستری است. این دو تصویر مناظری هستند از بیماری پوکی استخوان زیرا در این بیماری، ‌استخوان‌ها شکننده شده و بالاخره می‌شکنند. جالب است بدانید، آمارها نشان داده‌اند که از هر ۴ زن بالای ۶۵ ‌سال ۱ نفر، ‌از هر۲ زن بالای ۸۰ سال۱ نفر و از هر۱۰ مرد بالای ۸۰ سال ۱نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند...

پوکی استخوان مانند بیماری‌های مزمن دیگر از جمله بیماری‌های قلب و عروق و آرتروز، نشانه‌های اولیه ندارد و تا همین چند سال پیش تا زمانی که شکستگی اتفاق نمی‌افتاد آن را تشخیص نمی‌دادند ‌اما امروزه پیشرفت‌های بزرگی که در شناخت چرخه زندگی استخوان و درمان این بیماری به دست آمده، ابعاد مختلف این بیماری را روشن کرده و نهایتاً امیدهای تازه‌ای برای پیشگیری و درمان مبتلایان به وجود آورده است ‌اما مهم‌ترین عواملی که در بروز پوکی استخوان یا پیشگیری از آن شناخته شده‌اند، چگونگی تغذیه فرد در دوره‌های مختلف زندگی و میزان تحرک بدنی‌اش است. ‌به علاوه نقش آفرین‌ترین ریزمغذی‌ها در پیشگیری از این بیماری، کلسیم و ویتامین D هستند.

می‌دانید که کلسیم بخش اعظم استخوان را تشکیل می‌دهد بنابراین منطقی است اگر بگوییم که رژیم غذایی با کلسیم کم به معنی ‌داشتن استخوان‌هایی ناسالم است. با افزایش سن توانایی افراد در جذب کلسیم از طریق دستگاه گوارش کم می‌شود. زنان در سن ‌۸۰ سالگی ‌نصف کلسیم دریافتی از غذا را جذب می‌کنند و احتمالا این مساله یکی از دلایل تحلیل استخوان‌ها در سنین بالاست. یادتان باشد که کاهش جذب کلسیم با کمبود دریافتش نیز تشدید می‌شود. ‌همچنین در زنان و مردان مسن ‌با ‌کم شدن تولید آنزیم لاکتاز - که شیر را هضم می‌کند- ‌و کاهش مصرف منابع سرشار از کلسیم مثل شیر، این بیماری در کمین شما خواهد بود، به خصوص در کمین خانم‌ها زیرا کاهش جذب کلسیم ناشی از کمبود استروژن در زنان ‌یائسه علت دیگری است بر تحلیل رفتن استخوان‌ها.

از سوی دیگر، ویتامین Dتنها ویتامینی است که با استخوان رابطه نزدیکی دارد. ‌با کمبود این ماده مغذی بافت استخوان مواد معدنی را از دست می‌‌دهد و سفت و محکم نمی‌شود. ‌ویتامین D متابولیسم استخوان را با بالا بردن جذب روده ای کلسیم افزایش می‌‌دهد. ‌متاسفانه در کشور ما شیوع کمبود این ریزمغذی‌ها بسیار بالاست، ‌به طوری که بیش از ۵۰ درصد زنان تهرانی به کمبود ویتامین D دچارند و حدود ۹۰ درصد خانوارها ‌با خطر کمبود دریافت کلسیم مواجه‌اند. فراموش نکنید که دریافت کلسیم از طریق غذا با توجه به اینکه سایر مواد مغذی مورد نیاز در پیشگیری از پوکی استخوان نیز در کنارش دریافت می‌شود، نسبت به مکمل ارجحیت دارد.

دکتر ربابه شیخ‌الاسلام

متخصص بهداشت عمومی و اپیدمیولوژی تغذیه و مدیر موسسه تغذیه، سلامت و توسعه