حکومت نظامی با چهره ی اسلامی

پاکستان جزئی از شبه قاره ی هند بود که با توطئه ی امپریالیسم انگلستان به منظورحفظ منافع غرب به بهانه ی حکومت اسلامی از هند بیطرف جداشد و نخستین جمهوری اسلامی دنیا را تشکیل داد

عنوان این مقاله، فصلی از کتاب "آیا پاکستان باقی می ماند؟" اثر طارق علی پژوهشگر تروتسکیست پاکستانی مقیم انگلستان است. طارق علی در این پژوهش ارزنده ی خود ثابت می کند که پاکستان بعلت تضادهای ساختاری کشور که ناشی از ترکیب متناقض اقوام و ملیت های گوناگون و اعمال سیاست های خارجی است دارای حکومتهای ناپایدار و سرکوبگر است.

پاکستان جزئی از شبه قاره ی هند بود که با توطئه ی امپریالیسم انگلستان به منظورحفظ منافع غرب به بهانه ی حکومت اسلامی از هند بیطرف جداشد و نخستین جمهوری اسلامی دنیا را تشکیل داد. طارق علی معتقد است که از بدو تشکیل کشور دو گروه دیوان سالاران و نظامی ها به تناوب حکومت را در دست گرفته اند. مانند هزار فامیل زمان شاه، در پاکستان نیز ۲۲ فامیل بر کشور حکومت می کنند. هرگاه تضادهای ساختاری کشور به اوج می رسد و حیات آن به خطر می افتد، نظامی ها با یک کودتا قدرت را در دست می گیرند و نهادهای سیاسی و دموکراسی کشور را سرکوب و تعطیل می کنند. در کودتای پرویز مُشرف، یک ستون نظامی به پارلمان رفت و فرمانده ی آن به رئیس مجلس گفت: "بدون هیچ اعتراضی اسباب و اثاثیه خود را جمع کنید و بروید. "

ژنرال ایوب خان اولین حاکم نظامی کشور در توجیه حکومت نظامی با طنز تلخی می گفت: "دموکراسی مناسب آب و هوای گرم نیست!"

"بوتو"سرشناس ترین چهره ی دیوان سا لاران کشور بود که بعد از سقوط حکومت نظامی ایوب خان بعنوان رئیس جمهور کشور بقدرت رسید. "بوتو" یک پوپولیست بود و بیشتر با لفاظی و عوام فریبی پایگاه توده ای پیدا کرده بود. به عبارت دقیق تر مانند تمام رهبران پوپولیستی در میان توده های عقب نگه داشته شده با وعده و وعید و چرب زبانی جایی دست وپا کرده بود و پایه گذارحزب مردم پاکستان بود که هنوز از جمله احزاب سنتی و مهم کشور محسوب می شود. از خصوصیات پوپولیسم این است که با سوء استفاده از جهل و عوامفریبی تا می تواند به مردم قول و وعده می دهد اما زمانی که کفگیر به ته دیگ خورد و در انجام وعده های خود ناکام شد با فاصله گرفتن از مردم به سرکوب آنها می پردازد.

بوتو نیز از این قاعده مستثنی نبود و نتوانست به هیچ یک از وعده های خود مانند حل مسایل اقتصادی، مسئله ملیت ها و قوم ها، دموکراسی واقعی و خصوصاً مشکل خودمختاری پاکستان شرقی عمل کند. ارتش پاکستان به رهبری ژنرال تیکا خان قصاب مردم بنگلادش، آزادی خواهان پاکستان شرقی را قتل عام کرد و در شهرها نیز سرکوب فقط به بهانه حفظ امنیت شروع شد.

سپس مرحله ی بعدی حیات سیاسی کشور یعنی کودتای نظامی پیش آمد. این بار ژنرال ضیاء الحق، رئیس ستاد ارتش پاکستان به بهانه حفظ حیات کشور دست به کودتا زد و ذوالفقار علی بوتو رئیس جمهور کشور را طی یک محاکمه فرمایشی به دار کشید. ضیاءالحق اسلام را اساس حیات کشور نامید و دست به توقیف و قتل عام روشنفکران و سرکوب آزادی های مدنی و سیاسی زد. او قول داد که بعد از سه ماه، پس از استقرار نظم و امنیت با کنار رفتن از قدرت دموکراسی را به کشور برگرداند. اما این سه ماه به ۱۱ سال کشید و ضیاءالحق اسلام راسپر دیکتاتوری خود ساخت و یک روز اعلام کرد: "در خواب صدائی از غیب به من گفت که اسلام با انتخابات و دموکراسی مخالف است!" غرب نیز این دیکتاتور نظامی را مانند تمام نقاط دنیا از ترس نفوذ کمونیسم در منطقه قبول کرد. مسئله این بود که بعد از انقلاب ایران و تشکیل حکومت مارکسیستی مورد حمایت شوروی در افغانستان کشورهای منطقه مانند ترکیه، پاکستان ، عربستان و شیخ نشین های حاشیه ی خلیج فارس برای غرب اهمیت بیشتری پیدا کردند و غرب علیرغم تمام ادعاهایی که در مورد حقوق بشر دارد همیشه چشم خود را به نقض حقوق بشر هر نوع جنایتی که در این کشورها صورت می گیرد می بندد. به عبارت دیگر حقوق بشر بستگی به منافع غرب دارد که در عربستان و شیخ نشین های حاشیه ی خلیج فارس که متحد یا به عبارت دقیق نوکر آمریکا هستند رعایت می شود، اما در کوبا، چین و ونزوئلا که منافع آمریکا را رعایت نمی کنند، محترم شمرده نمی شود.

در حکومت ضیاءالحق، پاکستان مانند امروز مرکز تربیت تروریست علیه جنبش های آزادی خواهانه ی منطقه، خصوصاً حکومت مارکسیست افغانستان بود.

اتمی شدن پاکستان، فاجعه ی دیگری برای مردم محروم آن کشور بود که در زمان بوتو تحت فشار ارتش صورت گرفت و بهانه ی آن نیز اتمی شدن هندوستان بود. لازم به تکرار است که غرب از پاکستان به عنوان اهرمی برای کنترل هندوستان استفاده می کند. اگر هندوستان علی رغم تمام مشکلات خود سیاست بی طرفی وموازنه ی منفی را میان شرق و غرب حفظ می کرد، اما پاکستان زیر پرچم اسلام، تمام و کمال پایگاه غرب بوده و می باشد. روشنفکران پاکستان به حکومت خود گفتند که بدین ترتیب هزینه ی اتمی شدن کشور را مردم محرومی باید بپردازند که ۹۰ درصد آن ها زیر خط فقر به سر می برند. دولت پاکستان در جواب آن ها به صراحت گفت: "اگر شده که ما علف هم بخوریم باید برای حفظ موجودیت خود سلاح اتمی داشته باشیم". طارق علی می نویسد: در حقیقت این مردم محروم کشور بودند که علف خوردند و گرسنگی کشیدند و هزینه اتمی شدن کشور را پرداختند وگرنه ۲۲ فامیل با چپاول مردم به زندگی لوکس و بی دغدغه ی خود ادامه می دادند. امروز هم هزینه ی عظیم ارتش، جنگ کشمیر و ریخت و پاش اشراف کشور را همین مردم می دهند.

امروز همه می دانند که القاعده و طالبان با کمک آمریکا، عربستان و پاکستان سازمان داده شدند بعد که شاهزاده ی متعصب سعودی بن لادن متوجه شد که چه کلاهی به سرش رفته، علیه متحدان سابق خود قیام کرد.

اکنون پاکستان و عربستان مجبور هستند که به اشاره ی آمریکا نقش وارونه ائی را ایفاء کنند و دوستان قدیم را سرکوب نمایند. در این میان اگر در عربستان به علت داشتن نفت و عواید حج، مردم از رفاه نسبی برخوردارند، اما پاکستان چیزی ندارد و سیل گداهای آن به کشور ما هم رسیده. طارق علی می نویسد که پاکستان برای گذران زندگی تمام منابع اندک طبیعی و انسانی خود را می فروشد حتی ابائی از صدور فحشاء هم ندارد.

زلزله پاکستان مصداق همان ضرب المثل ایرانی است که سنگ همیشه به در بسته می خورد. مردمی که همیشه زیر تازیانه ی فقر و سرکوب به جای زندگی جان می کنند، خشم طبیعت هم به آن ها رحم نکرد، هزاران خانه ویران شد و یک قلم ۸۰۰۰۰ نفر از آنها کشته و صدها هزار دیگر مفقود و معلول شدند، مشخص است که کشوری چنین فقیر و با این فاصله ی وحشتناک طبقاتی قدرت مقابله با این همه درد و مصیبت را ندارد. زمانی که امپراطوری آمریکا با آن قدرت و ثروت خود در مقابل طوفان کاترینا به لرزه درمی آید و محتاج کمک کشورهای دیگر می شود پس وای به حال پاکستان و سوء استفاده ی احتمالی در توزیع این کمکها که جزئی از فساد کشورهای عقب نگهداشته شده است. آیا این فقر و سرکوب می تواند همیشه دوام بیاورد؟ حوادث اخیر فرانسه نشان می دهد که نه، زمانی که توده های محروم و حاشیه نشین، اقلیت های قومی و نژادی یا به قول "فانون" اندیشمند الجزایری "دوزخیان زمین" می توانند فرانسه را به لرزه درآورند، پس وای به حال حکومت های دیگر .

منوچهر بصیر