انگلیسی ها از عراق نرفته اند

تصور بسیاری این است که انگلیسی ها بعد از مراسم نمادینی که دربصره برگزار کردند عراق را ترک کرده اند اما واقعیت ها غیراز این است با گردشی در روابط نظامی سیاسی لندن با درون عراق می توان به صحت سخن بلر که گفته بود ما با آمریکا به عراق آمدیم و با او نیز خواهیم رفت پی برد

تصور بسیاری این است که انگلیسی ها بعد از مراسم نمادینی که دربصره برگزار کردند عراق را ترک کرده اند. اما واقعیت ها غیراز این است. با گردشی در روابط نظامی - سیاسی لندن با درون عراق می توان به صحت سخن بلر که گفته بود ما با آمریکا به عراق آمدیم و با او نیز خواهیم رفت پی برد. ارتش انگلیس نیز در واگذاری پایگاه های نفوذ خویش درعراق از همان شگردهایی بهره می برد که دولت بوش استفاده می کند یعنی این که خروج کامل خویش را به تحقق امنیت موکول کرده است.

نکته دیگری که در ارزیابی نقش انگلیسی ها مهم است نفوذ تاریخی آنها در عراق است و کشوری که هنوز بخشی از ارتش انگلیس درآن حضور دارد دربرهه ای نه چندان دور مستعمره این کشور بوده است، تاحدی که برخی ناظران معتقدند که هنوز هم تصمیم گیران آمریکایی از مشاورت و همراهی تیم های اطلاعاتی انگلیس در بغداد و بصره بهره مند هستند.

به هر حال برای کسانی که در باره حضور انگلیس در ساختار عراق تردید داشتند راهبرد جدیدی که دولت براون ارائه کرده است یک مبنای قابل تأمل است.

این راهبرد که از سوی جان ویلکس سخنگوی دولت انگلیس اعلام شده است بر شرکت نیروهای انگلیس در عملیات راهبردی عراق تأکید دارد. جالب اینجاست که ویلکس نیز همان توجیه پترائوس را در برابر منتقدان حضور ارتش انگلیس پیش کشیده و مدعی شده است که راهبرد دولت این کشور در عراق تحویل دادن تدریجی مسئولیت های امنیتی در استان بصره به نیروهای دولتی عراق است.

آن گونه که از متن این راهبرد پیداست ، دولت انگلیس تلاش های خود را برای اجرای این سیاست در دو محور به منظور توسعه اقتصادی و تجاری و سرمایه گذاری در بصره براساس دو سقف زمانی کوتاه مدت و دراز مدت متمرکز کرده است و در این زمینه نیز طرح هایی را برای مشارکت در پروژه سازماندهی ارتش عراق دارد که البته به این برنامه عنوان آموزش و آماده سازی نیروهای عراق گذاشته است. اما نکته دیگری که زوایای نقشه های سیاسی لندن برای آینده عراق را روشن می کند این است.

مسئولان انگلیسی نیز مانند آنچه بین آمریکا و عراق اتفاق افتاده، درصدد تنظیم روابط کشورشان با عراق براساس توافقنامه های دوجانبه هستند. حتی دولت انگلیس وعده داده است که در ماه آینده طرح جدیدی را در زمینه حضورش در عراق اعلام خواهد کرد.

به نظر می آید دولت براون نیز در پیگیری این طرح همانند بوش هیچ گوش شنوایی برای انتقادات افکارعمومی و پارلمان ندارد. در چند روز گذشته مقام های پارلمان این کشور به انحای مختلف سعی کردند وسوسه ماندن درعراق را از دولت براون دور کنند. آنها استدلال کردند که اوضاع امنیتی در استان بصره به دنبال عملیات اخیر ارتش عراق در هفته های گذشته به شکل چشمگیری بهبود یافته است . یکی از نمایندگان تأکید کرد که فضای عمومی در جنوب عراق بهتر شده است اما پاسخ سخنگوی دولت براون این بود که انگلیس و نیروهای هم پیمان باید از این فرصت برای حرکت و توسعه اقتصادی در بصره استفاده کنند.

آنچه پیداست دولت براون دراین مرحله از منظر اقتصادی تلاش می کند پایه های نفوذ خویش را مستحکم سازد . دراین راستا لندن با همکاری دولت عراق در جهت آنچه تحرک در بازسازی بصره می خواند تلاش می کند و حتی شماری از دولتهای عربی مانند کویت را نیز به برقراری روابط تجاری و سرمایه گذاری در این استان تشویق کرده است. دولت لندن چند هفته قبل میزبان یک هیأت عراقی بلند پایه شامل مسئولان بصره از جمله استاندار آن بود. هدف از این سفر تشویق سرمایه گذاران خارجی و عرب به فعالیت در بصره اعلام شد

سخنان مقام های لندن حاکی از این است که آنها در فردای عراق همچنان تصمیم دارند بصره را به عنوان پایگاه اصلی خویش در آورند. ویلکس با اشاره به تصمیم لندن برای طرح هایی که برای آینده بصره دارد می گوید که بخش کوتاه مدت این راهبرد شامل تأسیس صندوق توسعه بصره و تأمین و فراهم کردن فرصت های لازم برای فعالیت شرکت ها و اجرای پروژه های کوچک و متوسط به منظور تحرک دادن به اقتصاد این استان است .

البته همه این طرح های کلان اقتصادی و سرمایه گذاری با لعابی از تبلیغات انساندوستانه و پوشش سنگین رسانه های انگلیس حمایت می شود. به گونه ای که در برنامه های خبری مربوط به طرح های بصره ادعا شده است که هدف این طرح ها فراهم کردن فرصت های اشتغال جوانان بصره با هدف جلوگیری از وارد شدن آنها به خشونت هاست. یا آنکه درباره نقش نیروهای کشورش در عملیات اخیر نظامی در بصره ادعا می شود که نقش این نیرو ها فقط کمک و پشتیبانی از نیروهای عراقی است و استراتژی کنونی انگلیس در حال حاضر تحویل دادن تدریجی مسئولیت های امنیتی به نیروهای عراقی و ادامه روند آماده سازی این نیروهاست.

رسانه های لندن با ادعای این که حضور نیروهای ائتلافی در عراق به درخواست دولت عراق صورت گرفته است از قول مقام های وزارت دفاع این کشور گفته اند که در سال های آینده روابط خود با عراق را با توجه به توافقنامه های دوجانبه بین عراق و کشورهای مختلف شکل خواهند داد.

اما این موارد همه فهرست تلاش های بریتانیا برای ماندن در عراق نیست که اسناد و مدارک جدیدی از حضور گسترده فرهنگی و حتی تماس های مقام های این کشور با احزاب و نمایندگان پارلمان بدست آمده است. در هر فصل چنداکیپ در پوشش نیروهای فرهنگی یا امدادی از انگلیس روانه عراق می شود و گسترش روابط فرهنگی و تقویت همکاری ها در زمینه آموزش در عراق نیز از مسائل مورد توجه دولت لندن است.

سخنگوی دولت انگلیس اقرار می کند که دیپلمات های لندن با همه طرف های سیاسی و جریان های شرکت کننده در پارلمان عراق تماس دارند. جالب است که حتی در جریان مذاکراتی که در باره تحقق آشتی ملی در بغداد به جریان افتاد انگلیسی ها هیأت هایی را در قالب کمک به جریان های سیاسی و تشویق طرف های خارج از دولت عراق به وارد شدن در حکومت از سرگرفتند.

محمد بخشنده