دندان ورزشکاران در خطر است

۹ توصیه دندانپزشکان به ورزشکاران

حدود ۴۰ درصد از صدمات و ضرباتی که به دندان‌ها و فک و صورت وارد می‌شود، به دنبال یک فعالیت ورزشی اتفاق می‌افتد. طی این مدت دندان‌ها ممکن است لق شوند، بشکنند، از جای خود بیرون بیفتند، در فک فرو بروند و یا حتی بلعیده شوند. در ورزش‌های رزمی و سرعتی، احتمال ایجاد صدمات فکی، دندانی بیشتر است. ورزش‌های با سرعت بالا مثل اسکی، بوکس و ورزش‌های رزمی بیشتر به صدمه و شکستن استخوان‌های فک منجر می‌شوند، در حالی که در ورزش‌های با شدت و سرعت کمتر مثل بسکتبال و فوتبال احتمال صدمه به خود دندان‌ها بیشتر است. محافظ‌های دهانی وسایلی هستند که برای مراقبت از دندان‌ها ساخته شده و هنگام ورزش در دهان و روی دندان‌ها قرار می‌گیرند.

شناخت خطرات ایجاد شده در دندان‌ها در حین ورزش، مهم است. داشتن این اطلاعات برای افراد ورزشکار، خانواده‌هایی که فرزندان ورزشکار دارند و همچنین مربیان و مدیران باشگاه‌های ورزشی لازم است. صدمات ایجاد شده در اثر ورزش‌ها گاهی بسیار شدید است و چون معمولا در دندان‌های جلویی ورزشکاران اتفاق می‌افتد، علاوه بر سلامتی، شکل ظاهری آنها را هم به شدت تهدید می‌کند.

محافظ‌های دندانی، تا حد زیادی دندان‌ها را در مقابل خطرات محافظت می‌کند. این محافظ‌ها ممکن است به‌صورت پیش‌ساخته تهیه شود و یا در مطب دندانپزشک، به‌صورت حرفه‌ای و کاملا شخصی برای یک ورزشکار ساخته شود. نوع پیش‌ساخته محافظ‌های دهانی معمولا توسط ورزشکار خریده می‌شود و سپس او با حرارت دادن و قرار دادن آن بین دندان‌هایش، فرم دندان‌ها را روی محافظ دهانی ایجاد می‌کند و به عبارتی ورزشکار برای خودش یک محافظ می‌سازد. جدای از نوع محافظ دهانی که ورزشکار استفاده می‌کند، این محافظ باید خصوصیاتی را دربرداشته باشد تا استفاده از آن، راحت، مفید و موثر باشد:

▪ محافظ دهانی باید راحت باشد، به آسانی در دهان جای بگیرد و لق نزند.

▪ ضخامت آن باید مناسب باشد و در مناطق حساس،‌ حداقل ۴ میلی‌متر ضخامت داشته باشد تا بتواند نیروهای مخرب را خنثی کند.

▪ محافظی برای ورزشکار مناسب است که وقتی با دندان‌هایش روی آنها فشار می‌آورد، تقریبا تمام دندان‌های فک مقابل هم با محافظ در تماس باشد. در این شرایط احتمال شکستن استخوان فک هنگام ضربه به حداقل می‌رسد.

▪ محافظ‌های دهانی که در مطب ساخته می‌شوند از تطابق بهتری با دندان‌های ورزشکار برخوردارند.

● ۶ توصیه دندانپزشکان به ورزشکارانی که از محافظ دندانی استفاده می‌کنند

۱) محافظ دهانی‌تان را به کس دیگر قرض ندهید. این وسیله فقط مناسب دهان شما ساخته شده و با دهان شما تطابق کافی دارد.

۲) محافظ‌تان را جاهایی که حرارت بالایی دارد و یا ممکن است گرم شود (مثلا در اتومبیل‌تان زیر نور آفتاب) قرار ندهید چون گرما فرم آن را عوض می‌کند.

۳) هنگام استفاده، محافظ‌تان را بعد از هر نیمه، کوارتر یا وقت بازی و در زمان استراحت بین بازی‌ از دهان‌تان خارج کرده و قبل از استفاده مجدد آن را با آب بشویید. بعد از آنکه بازی تمام شد و دیگر به محافظ‌تان نیاز ندارید، آن را با آب سرد یا ولرم (نه آب داغ) و صابون بشویید و سپس با آب سرد آب‌کشی کنید.

۴) ظرفی را برای نگهداری محافظ دهانی‌تان تهیه کنید. روی در این ظرف باید سوراخ‌هایی برای تهویه وجود داشته باشد. ظرف را پر از آب کنید و محافظ را درون آن قرار دهید.

۵) قبل از استفاده دوباره از محافظ دهانی‌تان، آن را خوب بررسی کنید. دنبال ترک‌ها خصوصا در جاهای نازک‌ آن بگردید و اگر ترک دارد از این محافظ استفاده نکنید.

۶) هیچ محافظ دهانی، برای ابد، عمر نمی‌کند. سطح دندانی محافظ‌ها ممکن است صاف شوند و تطابق دندان‌ها با محافظ ممکن است از دست برود. اگر دندانپزشک محافظ دهانی شما را ساخته است قبل از شروع هر فصل از بازی‌ها، به او مراجعه کرده و هم از سلامت دندان‌ها و هم از سلامت محافظ دهانی‌تان مطمئن شوید.

● ۳ توصیه دندانپزشکان برای نجات یک دندان

اگر به هر دلیلی صدمات دندانی هنگام ورزش اتفاق افتاد، شما به عنوان ورزشکار، مربی ورزش، والدین فرد ورزشکار و یا حتی به عنوان تماشاچی آگاه، خوب است اطلاعات و راه‌حل‌های اولیه را بدانید و بتوانید دندان صدمه‌دیده را تا حد زیادی نجات دهید.

۱) اگر دندان صدمه‌دیده لق شده است آن را در جای خودش ثابت کنید و به کمک یک وسیله ساده مثل یک تکه فویل آلومینیوم ضخیم، آن را به دندان کناری ثابت کرده و به دندانپزشک مراجعه کنید.

۲) اگر دندان شکسته، دنبال تکه شکسته آن در اطراف بگردید. اگر تکه شکسته آن پیدا نشد، یک رادیوگرافی سینه لازم است تا مطمئن شویم که فرد صدمه‌دیده تکه‌دندان را نبلعیده باشد.

۳) اگر تکه شکسته پیدا شد آن را نگه دارید و همراه با مصدوم به دندانپزشک برسانید. گاهی اوقات این تکه قابلیت چسبانده شدن مجدد به دندان را دارد.

از آنچه در جدول زیر بیان شده، یک واقعیت آشکار یافت می‌شود: هر مرکز ورزشی باید یک کیت کمک‌های اولیه تهیه کرده و در مواقع لزوم از آن استفاده کند.

● انواع محافظ‌های دهانی

محافظ‌های دهانی که در مطب و توسط دندان‌پزشک ساخته می‌شود / محافظ‌های دهانی پیش ساخته

- تقریبا گران هستند/ قیمت مناسبی دارند

- در مطب توسط دندانپزشک یا تکنسین تهیه می‌شود/ ورزشکار آن را از فروشگاه‌ ورزشی یا داروخانه می‌خرد

- براساس قالبی که از فک ورزشکار تولید شده، ساخته می‌شود/ قالبگیری انجام نمی‌شود. ورزشکار آن را به شکل دندان‌هایش درمی‌آورد

- تداخل کمی با صحبت کردن، تنفس و بلع دارد/ با صحبت، تنفس و بلع تداخل می‌کند

- تطابق خوبی با دهان دارد/ تطابق کمی با دهان دارد

- مقاومت بالایی در برابر ضربه‌ها دارد/ ممکن است به خاطر ایجاد ضخامت کم در بعضی نواحی، خطر شکستگی دندان‌ها وجود داشته باشد

● اگر دندان ورزشکاری حین بازی صدمه دید و بیرون افتاد...

انجام دهید / مراقب باشید

▪ خونسرد باشید / دقت کنید که سرعت در نجات دندان بیرون افتاده بسیار مهم است

▪ دست‌کش بپوشید / دندان را پیدا کنید

▪ تاج دندان را با دست بگیرید. آن را با دقت نگاه کنید و جهت دندان را تشخیص دهید

▪ با توجه به شکل و جهت دندان‌های کناری دندان بیرون افتاده را سرجایش قرار دهید

▪ مصدوم را پیش دندانپزشک ببرید