استرس خوب، استرس بد

تصور اکثر مردم این است که وقتی صحبت از استرس به میان می‌آید، حتما باید نتیجه‌اش این باشد که «استرس» را باید کاهش داد، در حالی که تحقیقات نشان می‌دهند که باید میزان استرس را به …

تصور اکثر مردم این است که وقتی صحبت از استرس به میان می‌آید، حتما باید نتیجه‌اش این باشد که «استرس» را باید کاهش داد، در حالی که تحقیقات نشان می‌دهند که باید میزان استرس را به حد طبیعی رساند و اصطلاحا آن را بهینه کرد و نه اینکه در هر شرایطی آن را کاهش داد. دلیل این یافته پژوهشی آن است که بدن ما، برای آنکه بتواند کارهایی را که از او می‌خواهیم به درستی و تمام و کامل انجام دهد، درجاتی از استرس را نیاز دارد. این درجه از استرس را می‌توان «استرس ایده‌آل» نام‌گذاری کرد. به عنوان مثال، برای اینکه یک دانش‌آموز یا دانشجو بتواند از عهده یک امتحان برآید، باید درجاتی از استرس را داشته باشد اما اگر احساس استرس او بیش از حد شود و به خاطر قبولی در امتحان، خودش را به مشقت زیادی بیندازد، آن وقت این فرد از سطح «استرس ایده‌آل» خارج شده است...

از طرف دیگر اگر همین دانش‌آموز یا دانشجو، تصور کند که به اندازه کافی درس خوانده و آمادگی دارد و به همین خاطر خودش را خیلی آماده نکند، آن وقت ممکن است نتیجه مناسبی نگیرد ودر مقایسه با هم‌کلاسی‌ها، عملکرد خوبی نشان ندهد بنابراین، یک «آستانه حیاتی» استرس برای هر فرد در شرایط مختلف وجود دارد که از آن بالاتر، مضر و آسیب‌رسان و از آن پایین‌تر هم بدون استفاده و کاربردی است. هر کس باید بر مبنای توانمندی‌اش، استرس‌اش را تا آن زمان که برای یک کار لازم است، کنترل کند.

واقعیت این است که استرس خوب و استرس بد داریم اما هر دو نوع استرس را هر آدمی به درجاتی دارد و ممکن است زیاد بودن یکی بر دیگری بچربد. استرس خوب، در واقع مسیر طبیعی و خودکاری است که بدن به صورت اتوماتیک طی می‌کند تا فیزیولوژی بدن را از طریق ترشح هورمون‌های مختلف (مثل اپی‌نفرین و نوراپی‌نفرین) برای انجام کاری که انتظار می‌رود، به حالت آماده باش دربیاورد. این هورمون‌ها کارشان این است که با تولید یک‌باره انرژی برای بدن، افزایش ضربان قلب و فشارخون، افزایش تمرکز و همچنین بالا بردن توانایی سیستم ایمنی بدن، فرد را برای انجام کارهای یک باره که نیاز به انرژی و دقت فراوان دارند، آماده می‌کنند.

استرس بد زمانی است که بدن، حتی در شرایط عادی که نیازی به تولید این هورمون‌ها نیست، باز هم پاسخی شبیه حالت فوریت، اضطرار و نگرانی تولید کرده و فرد را دچار مشکلات جسمی و روحی می‌کند.