محافظه کار انقلابی در تهران

کلاوس پیمان با پرونده‌ای انباشته از اجراهای درخشان در مهم‌ترین سالن‌های تئاتر جهان این روزها با نمایشنامه "ننه دلاور و فرزندانش" نوشته برتولت برشت در تهران به سر می‌برد. پیمان هم‌اکنون سرپرستی تئاتر "انسامبل" برلین را عهده‌دار است.

مکانی که زمانی به همت "هلنه وایگل" و "برتولت برشت" شکل گرفت و "هلنه وایگل" با ایفای نقش ننه دلاور محبوبیتی جهانی کسب کرد، حال پیمان با گروه بازیگران خود همین اثر را سه شب متوالی در تهران اجرا خواهد کرد.

کلاوس پیمان نوجوانی خود را در وضعیت ناگوار اقتصادی طی سال‌های ۱۹۳۰ در شهر "بره‌من" پشت سر گذاشت. در گذر زمان برای رسیدن به جایگاه امروزین مسیرهای پرفراز و نشیبی را طی کرد، با نویسندگان سرشناسی چون "توماس برنهارد"، "پتر هندکه"، "الفریده یلی نیک" (برنده جایزه نوبل ادبیات) طرح دوستی ریخت و اجرای اول آثار آن‌ها را عهده‌دار شد.

کلاوس پیمان و "پتر اشتاین" دو کارگردان سرشناس از دیرباز با هم رقابتی تنگاتنگ داشتند و هر یک با پذیرفتن مسئولیت تئاترهای ممتاز و اجراهایی تحسین‌برانگیز تا امروز هم رقیب هم محسوب می‌شوند. پیمان کارگردانی را از شهر هامبورگ شروع کرد و پس از فعالیت در تئاترهای "بروانشوایگ"، "اشتوتگارت"، "بوخوم"، "وین"، بالاخره سر از تئاتر انسامبل برلین درآورد که به احتمال زیاد مسئولیت در این تئاتر آخرین تلاش هنری او خواهد بود.

پیمان کارگردانی است که به رویدادهای اجتماعی نگاهی انتقادآمیز دارد و از اجرای نمایشنامه‌های سیاسی هراسی ندارد و نمایشنامه‌ای که خمیرمایه عمیق سیاسی داشتند در پرونده کاری کارگردان جایگاه ویژه‌ای دارد. او برای بازگشایی دوباره تئاتر انسامبل برلین با جان و دل از ابتدا کوشید و فضا را برای اجرای کارگردان‌های صاحب سبک مهیا ساخت.

تا سال‌های ۱۹۷۰ در این تئاتر نمایشنامه‌های سیاسی محض به اجرا درمی‌آمد، او با اجراهای خود کوشید با طرح مسائل اجتماعی بعد ادبی کارها را برجسته سازد. به طور مثال در سال‌های ۱۹۹۰ وقتی نمایشی از پتر هندکه را به اجرا درآورد باعث شد اختلاف‌نظرهای گوناگونی در جامعه دامن زده شود. اوایل قرن بیست و یک وقتی پیمان در اشتوتگارت برای جراحی دندان یک زندانی "فراکسیون ارتش سرخ" آلمان کمک مالی کرد، دامنه خشونت سیاسی بالا گرفت،‌همین کار باعث شد تا این شهر را به قصد بوخوم ترک کند.

پیمان قصد نداشت کارگران را برای اجراهایش کشف کند. از آن پس تئاتر برای علاقه‌مندان تئاتر را در صدر برنامه‌هایش قرار داد،‌ او معتقد است" ما موظف هستیم نبرد میان دموکراسی و فاشیسم را شناسایی کنیم. " او درباره وضعیت سیاسی کنونی آلمان به دور از خیال‌پردازی می‌گوید: "در حال حاضر تعداد نازی‌ها به مراتب بیشتر از گذشته است.

" سپس در مقام موجودی صلح‌دوست اظهار می‌دارد: "این که ما امروز می‌توانیم خیلی راحت و آزاد دست در دست آمریکایی‌ها نقش پلیس جهانی را بازی کنیم،‌ نشان می‌دهد دموکراسی ما تا چه حد شکننده است. "

طی مدتی که پیمان مدیریت اجرایی و هنری "بورگ تئاتر" وین را عهده‌دار بود جمعاً ۱۱۴ نمایش به اجرا درآمد و این موفقیتی برای او محسوب می‌شد"وقتی برای صرف غذا به رستوران روستای دورافتاده‌ای می‌روم، مهمانان حاضر در محل همه از تئاتر می‌گویند، حیرت‌انگیز است و من از این رویداد جدا نمی‌شوم. "

کارگردان سخت‌کوش در سال‌های دور آموخت چطور با ناملایمات درافتد و‌ در مقابل کسانی که انکارش می‌کردند با ارائه‌ کارهای ماندگار ایستاد. اکنون پیمان با کوله‌باری سنگین از تجربه و مهارت به ایران آمده تا برای بار دوم شاهد استقبال کم‌نظیر دیگر باشد، او که خود را "محافظه‌کار انقلابی" می‌نامد. باید نشست و دید که با "ننه دلاور" چه کرده است.

● اجراهای مهم کلاوس پیمان

▪ ۱۹۶۶- "اهانت به تماشاگر" نوشته پتر هندکه، اجرا در "تئاتر ام تورم" فرانکفورت.

▪ ۱۹۶۸- "کاسپار" اثر پتر هندکه، اجرای اول در "تئاتر ام تورم" فرانکفورت.

▪ ۱۹۶۹- "موندل می‌خواهد صاحب کلام باشد" اثر پتر هندکه، اجرای اول در "تئاتر ام تورم" فرانکفورت.

▪ ۱۹۷۰- "جشنی برای بوریس" اثر توماس برنهارد، اجرای اول "دویچن شاو اشپیل هاوس" هامبورگ.

▪ ۱۹۷۶- "مینتی" اثر توماس برنهارد، اجرای اول "اشتاتس شاو اشپیل" اشتوتگارت.

▪ ۱۹۷۷- "فاوست ۱ و ۲" اثر یوهان ولفگانگ گوته، "اشتاتس شاو اشپیل" اشتوتگارت.

▪ ۱۹۸۰- "اصلاح‌گر جهان" اثر توماس برنهارد، اجرای اول "شاو اشپیل هاوس" بوخوم.

▪ ۱۹۸۱- "ناتان خردمند" اثر گوتهولد ایفرائیم سینگ، "شاو اشپیل هاوس" بوخوم.

▪ ۱۹۸۳- "کشتار هرمان" اثر هاینریش فن کلایست، "شاو اشپیل هاوس" بوخوم.

▪ ۱۹۸۵- "تئاترساز" اثر توماس برنهارد، اجرای اول جشنواره زالتس بورگ.

▪ ۱۹۸۷- "ریچارد سوم" اثر ویلیام شکسپیر "بورگ تئاتر" وین.