پایان یک نهاد

باز هم خبر تکان دهنده دیگری از یک تصمیم دولتی که می توان تصور کرد عواقب ناخوشایندی برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد این خبر نیز انحلال مهم ترین دستگاه کارشناسی کشور یعنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی است

باز هم خبر تکان دهنده دیگری از یک تصمیم دولتی که می توان تصور کرد عواقب ناخوشایندی برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد. این خبر نیز انحلال مهم ترین دستگاه کارشناسی کشور یعنی سازمان مدیریت و برنامه ریزی است.

این سازمان به عنوان یک نهاد کارشناسی و اداری کشور چه براساس عملکردهای قبل از انقلاب و چه بعد از آن دارای تاریخ پرافتخاری است. در سال های اولیه بعد از انقلاب این تشکیلات کوچک دارای حدود ۱۲۰۰ کارشناس و کارمند توانست در مدت دو سال مجدداً نهادهای اداری و اقتصادی متوقف کشور را بدون سر و صدا بر سر پا استوار کند.

زمانی که طرح های عمرانی متوقف شده بود، شرکت ها و کارخانه های دولتی و خصوصی تعطیل یا نیمه تعطیل بود و وزارتخانه ها دچار سردرگمی و بلاتکلیفی بودند. در آن شرایط دستگاهی که مجدداً ماشین اقتصاد کشور را به راه انداخت، همین سازمان بود. بعد از آن نیز در زمان جنگ تحمیلی همین دستگاه سکاندار مدیریت مالی کشور بود و مدیریت بحران های مختلف را برعهده داشت.

برای اینجانب که در بخشی از این ایام ناظر نزدیک و در بخشی دیگر ناظر از فاصله دورتر نسبت به این کارکرد بودم، تردیدی نیست که اگر کار شبانه روزی این دستگاه کارشناسی نبود، بی تردید مسیر حوادث اقتصادی کشور، مسیر پربحران تر برای کشور و شامل رنج و مشقت بیشتر برای هموطنان بود. اینک نقطه پایانی بر کارکرد این سازمان نهاده شد، توسط فردی که برای عملکردهای خود جایگاه خاصی در تاریخ کشور خواهد داشت.

مسلماً تاریخ قضاوت خاص خود را بی طرفانه انجام خواهد داد. اینکه آیا از این تصمیم باید متعجب بود یا نه، پاسخ آن است که مسلماً نباید تعجب کرد. این دستگاه یعنی سازمان برنامه و بودجه چه قبل و چه بعد از انقلاب چوب یک ویژگی خاص خود را خورده است و آن هم تعهد به کار کارشناسی، تعهد به عقلانیت علمی و عدم تمکین به هیچ نیرویی به جز نیروی منطق است. بنابراین روند این حادثه که از زمان های قبل شروع شده بود اکنون به دست کسانی به نتیجه رسید که با اصرار تمام در تصمیم ها و گفته های خود، علاقه مند هستند خود را ضد مبانی علمی جلوه دهند؛ از جمله و مهم تر از همه مخالفت با علم اقتصاد است که مهم ترین ویژگی عقلانیت مدرن تلقی می شود.

البته از این طریق نیز دولت و دولتمردان در وادی های هرچه عمیق تری غرق خواهند شد که خود ایجاد می کنند، چه اینکه تصمیم های قبلی ایشان مانند رشد بی سابقه نقدینگی، رشد بی رویه واردات، کاهش دستوری نرخ سود بانکی آثار خود را ظاهر ساخته است. عواقب این تصمیم اخیر را نیز ملت ایران شاهد خواهند بود.

معاون اسبق سازمان مدیریت و برنامه ریزی

دکتر محمد طبیبیان