کمردرد

در قرن حاضر , گرچه بشر توانسته است با پیشرفت علوم مختلف ازجمله صنعت داروسازی و اختراع انواع واکسن ها , بر بسیاری از بیماریهای عفونی فائق آید , اما تغییر شیوه زندگی و صنعتی شدن جوامع و در پی آن تبدیل کارهای بدنی به کارهای فکر یو اداری افزایش ساعات اشتغال افراد , وضعیت نامناسب فیزیکی بدن در حین کار , رژیم غذایی نامناسب , عدم استراحت کافی , افزایش استرس های روحی , آلودگی محیط زیست و سبب شده است تا بشر با مشکلات جدیدی مواجه گردد

در قرن حاضر ، گرچه بشر توانسته است با پیشرفت علوم مختلف ازجمله صنعت داروسازی و اختراع انواع واکسن ها ، بر بسیاری از بیماریهای عفونی فائق آید ، اما تغییر شیوه زندگی و صنعتی شدن جوامع و در پی آن تبدیل کارهای بدنی به کارهای فکر یو اداری افزایش ساعات اشتغال افراد ، وضعیت نامناسب فیزیکی بدن در حین کار ، رژیم غذایی نامناسب ، عدم استراحت کافی ، افزایش استرس های روحی ، آلودگی محیط زیست و.... سبب شده است تا بشر با مشکلات جدیدی مواجه گردد . به طوریکه آمار بیماریهای قلبی عروقی ، روماتیسمی ، سرطان ، تصادفات و... در دنیا نسبت به گذشته افزایش چشمگیری داشته است . در بین این بیماریها مشکلات ستون فقرات مخصوصاً کمر درد ، بالاترین میزان را داراست که علت اصلی آن ، تغییر شیوه زندگی از زندگی پر تحرک و پر فعالیت به سمت کم تحرکی و پشت میز نشینی و عدم تطابق صحیح وضعیت بدن با این نوع حیات است . در بررسی آماری شیوع کل دردهای ناحیه کمر حدود ٪۰۸ گزارش شده است یعنی ٪۰۸ مردم جهان حداقل یکبار کمردرد را تجربه کرده اند که در جوامع صنعتی اولین تظاهرات آن از حدود۰۳ سالگی آغاز شده و روند تخریبی سریعتری نیز دارد. این آمار بسیار بالا ضرورت شناخت وضعیتهای مناسب را در زندگی امروزی نشان می دهد .

علل کمردرد

به طور کلی کمردرد را می توان بر حسب علت به دو دسته عمده تقسیم بندی نمود : علل مکانیکی و علل غیرمکانیکی .

* کمردردهای مکانیکی

شامل آن دسته از بیماریهایی هستند که در اثر و یا به واسطه یک عامل مکانیکی مانند ضربه ، حرکات فیزیکی نامناسب ، کم بودن قوام عضلات و یا فشار بیش از حد به ناحیه ستون فقرات کمری و در اثر بد قرار گرفتن وضع بدن در حالت نشسته و ایستاده ایجاد می گردند . این دسته از بیماریها ۹۰٪ از علل کمردرد را تشکیل می دهند و نکته جالب اینکه براحتی قابل پیشگیری هستند .

الف - عوامل پیش زمینه ای یا مستعد کننده

سبب فشار همیشگی بر ساختمان ستون فقرات کمری و ساختارهای آن شده و با ایجاد یک حالت آسیب پذیری و تضعیف ساختمانهای نگهدارنده ستون فقرات ( عضلات و رباطها ) ، سبب بروز کمردردهای شدید می گردند . این موارد عبارتند از :

۱ - قرار گرفتن در وضعیت های نامناسب

وضعیت نامناسب ایستادن : قرار گرفتن در وضعیت نامناسب هنگام ایستادن ، سبب افزایش یا کاهش قوسهای ستون فقرات و یا انحراف جانبی آنها می شود که در هر صورت باعث بروز کمردردهای شدید می گردد .

وضعیت ایستا : وضعیت ایستا و بدون تحرک بخصوص وقتی که نامتقارن و کج باشد ، برای ستون فقرات بسیار مضر است . این حالت بیشتر در کار با ماشین آلات ، که نیاز به قرار گرفتن در یک وضعیت ثابت و نامتقارن بمدت طولانی دارد بسیار اتفاق می افتد و اگر اصلاح نگردد می تواند باعث درد قابل توجهی در ناحیه کمر شود .

افرادیکه با کامپیوتر کار می کنند به طور مداوم در یک وضعیت ایستا قرار دارند به طوریکه سر خم شده ، دست های بر روی صفحه کلید قرار گرفته و تنها انگشتان حرکت می کنند . این حالت با فشار بر نواحی شانه ای و انقباض ممتد عضلات گردن و کتف همراه است و اغلب این افراد از درد در ناحیه شانه های خود شکایت دارند. در صورتیکه صفحه کلید در سمت چپ و صفحه کامپیوتر در سمت راست کاربر قرار گیرد به طوریکه وی مجبور باشد در طی روز مدام سرش را حرکت دهد و یا اینکه صفحه کلید بالاتر و یا پائین تر از ارتفاع استاندارد خود قرار گیرد ، فشار مکانیکی وارد بر ستون فقرات بیشتر شده و سبب آسیب بیشتری می گردد .

وضعیت نامناسب نشستن

خم شدن های طولانی از ناحیه کمر

چمباتمه زدن بمدت طولانی

خم و راست شدن مکرر

۲ - کاهش تحرک

کاهش تحرک می تواند نتیجه عدم استفاده و یا بهبود ناکافی عضو بعد از آسیب دیدن باشد . عدم استفاده : کاهش دامنه طبیعی حرکات ستون فقرات و عدم استفاده فعالانه از این عضو منجر به سفتی و کاهش خاصیت ارتجاعی ان شده و از طرفی باعث آتروفی ( لاغر شدن ) عضلات نگهدارنده ستون فقرات می گردد . عضلات ضعیف و لاغر ، قدرت حمایت از ستون فقرات کمری در شرایط مورد نیاز مثل ( بلند کردن جسم سنگین از روی زمین ) را ندارند در نتیجه سبب بروز کمردرد می شوند . این وضعیت با ورزش فعال د رکل دامنه حرکتی ستون فقرات ، فیزیوتراپی و تقویت عضلات نگهدارنده قابل جبران است . البته کاهش دامنه حرکات مفصلی می تواند ناشی از عوامل دیگری مانند اسکار سوختگی ، علل مادرزادی مانند جوش خوردن ۲ مهره یا در رفتگی لگن باشد . بهبود ناکافی : به طور مثال عدم بهبودی کامل بعد از یک حمله کمردرد ناشی از اسپاسم عضلانی که منجر به کاهش گودی کمر شده است ، می تواند باعث کاهش تحرک ستون فقرات شود . در این مورد بهترین درمان انجام تمرینات ورزشی به طور فعالانه و تحت نظر یک فیزیوتراپیست جهت اصلاح گودی کمر و بازگشت به وضعیت طبیعی است .

۳ - استرس ناشی از کار

نیرو و ارتعاش : نیرو و ارتعاش تولید شده توسط ابزار مختلف ، از طریق دستها و یا اندام دیگر به بدن منتقل می شود و باعث فشارهای غیرمعمول بخصوص در اطراف گردن و شانه ها می گردد . برای مثال : کار با دریل های بادی ، چکش زدن مداوم ، پوشیدن دستکش های سنگین و یا رانندگی طولانی مخصوصاً با وسایط نقلیه سنگین از قبیل تراکتورها ، یک نیروی ارتعاشی قوی را به بدن منتقل می کند که با افزایش فشار عمودی به دیسکهای بین مهره ای سبب آسیب به آنها و بروز کمردرد می گردد . توالی و تدوام کار : کار سنگین و مداوم در یک وضعیت ثابت برای ستون فقرات بسیار مضر است . بخصوص در مشاغل صنعتی که نیروی زیادی برای انجام کار صرف می گردد ، بهتر است زمانی هر چند کوتاه به استراحت جهت تجدید قوا اختصاص داده شود ، تا از آسیبهای ناشی از کار سنگین بر ستون فقرات کاسته شود .

۴- چاقی :

وزن زیاد مشکل شایعی است که گریبانگیر برخی افراد جامعه می باشد . صرف نظر ازشکل ظاهری که یک مقوله شخصی است ، عوارض ناشی از چاقی مانند : فشار حاصله بر روی قلب ، تمایل به افزایش فشار خون ، آسیب به ستون فقرات ( بخصوص ناحیه کمر) و ... قابل توجه است . مهم است بدانید آسیب حاصل از چاقی بر ستون فقرات کمری بلافاصله قابل تشخیص نیست بخصوص اینکه درد ناشی از آن بیشتر در ناحیه لگن و زانوها احساس می شود . شایعترین شکل آسیب به صورت افزایش گودی کمر در اثر حجم زیاد شکم و آویزان بودن آن است . این حالت به مرور سبب پیدایش کمردردهای شدید و مزمن می گردد ، که البته در حاملگی نیز شایع است ولی باید توجه داشت که مدتی پس از ختم حاملگی ، ستون فقرات به شکل طبیعی خود باز می گردد ولی در مورد چاقی مزمن این طور نیست .کاهش تحرک نتیجه قطعی چاقی است به طوریکه افزایش حجم بافت نرم موجب قطع حرکات مفصلی در انتهای دامنه طبیعی حرکاتشان می گردد . تمامی مفاصل بخصوص مفاصل ران و زانوها درگیرشده و توانایی تحرک در کل دامنه حرکتیشان را از دست می دهند . افراد چاق بیشتر از بقیه به آرتروز مهره های کمری مبتلا می شوند در نتیجه در افراد چاق ، کاهش وزن ، اولین و مهمترین اقدام در درمان کمر درد می باشد .

---