سه شنبه, ۱۴ اسفند, ۱۴۰۳ / 4 March, 2025
جنگ و شهامت خلق كننده عشق به همنوع است
اثربخش‌ترین پدیده تاریخی و اجتماعی دنیا جنگ است. امیل دوركیم معتقد است اگر جامعه‌شناسی تعبیر تاریخ به گونه‌یی معین باشد، به جرات می‌توان گفت كه تاریخ زاییده جنگ است. در حقیقت آغاز تاریخ آغاز منازعات مسلحانه بوده. جنگ‌ها هم روشن‌ترین شاخصه‌های تاریخی و هم مشخاكننده پیچ و خم‌های بزرگ حوادثند. بی‌گمان جنگ‌ها بی‌شمار تمدن‌های شناخته شده را منهدم ساخته و مدنی های جدیدی را پدید آورده. جنگ‌های ایرانیان و یونانیان، مثل جنگ ماراتن لاده پلاتایا هیمرا موكاله كاتای زاما، همچنین جنگ‌های رومیان به سركردگی قیصر، لشگركشی ایرانیان به سركردگی كمبوجیه پسر كوروش به مصر و جنگ با آماسیس پادشاه آن كشور، لشگركشی داریوش به سرزمین سكاها، حمله اسكندر به ایران، جنگ‌های صدر اسلام، جنگ‌های صلیبی، جنگ‌های ناپلئون، جنگ روسیه و ژاپن، جنگ‌های بین‌المللی اول و دوم، جنگ ویتنام، جنگ ایران و عراق، جنگ خلیج فارس و حمله امریكا به عراق و... نمونه‌هایی از جنگ‌های تاریخ هستند.
نظرات فلسفی هم درباره جنگ بسیار است، تنها فلسفه‌یی كه طی سده‌ها به عدم تحسین جنگ پرداخته، فلسفه چین است. كنفوسیوس می‌گوید: «یك ژنرال واقعا بزرگ نه دوستدار جنگ، نه سودازده و نه جنگجو و انتقامجو است.» وجود چنین تفكری موجب شده بود كه تا همین اواخر چینی‌ها ضعف نظامی خود را به صورت فخر ملی به رخ ملت‌ها بكشند و برتری خود نسبت به سایر مدنیت‌ها را به مدد تحقیر ارزش‌های جنگی نشان دهند. در سلسله مراتب سنتی آنها، سرباز در پایین ترین درجه و پس از راهزن قرار داشت.
در فلسفه یونان نمی‌توان رویه اخلاقی حقیقتا تازه‌یی در خصوص مساله جنگ مشاهده كرد، زیرا یونانیان جنگ را بطور كلی، جزو مشیت‌الهی می‌خواندند. برای «هركلیت» جنگ خود ابزار این مشیت است، زیرا نخست تساوی آدمیان و حتی خدایان را بر هم می‌زند و آنگاه باز به طبقه‌بندی می‌پردازد. «جنگ مصدر تمام پدیده‌ها است، از بعضی‌ها خدا و از برخی دیگر برده یا مردانی آزاد می‌سازد.»
افلاطون و ارسطو، بی‌آنكه به تحسین آن بپردازند، گاه حتی با محكوم ساختن آن به حقانیت جنگ هم به صورت تهاجمی و هم به گونه دفاعی آشكارا اعتراف می‌كنند و آن را بویژه واقعیتی مثبت و تردیدناپذیر می‌شمارند.
هگل، بطور كلی در عداد ستایشگران گستاخ جنگ و پرخاش جویی به شمار می‌آید. او ناپلئون را كه پیش از شكست، دیوانه! می‌ستاید، «روح جهانی سوار بر اسب» می‌خواند. جنگ به زعم او مصیبت محتومی است كه با تحقق روح مطلق پایان خواهد یافت.
ژوزف دومستر نویسنده و فیلسوف فرانسوی، طراح فلسفه‌یی خاص درباره جنگ است كه بعضی از ضوابط به غایت غنایی او مشهورند. انتقادات او به این روال استوار است «وقتی روح آدمی در بستر ناز و نعمت، دیرباوری و رذایل تباهی بخشی كه متعاقب افراط تمدن سربلند می‌كنند، توان ترك خود را از دست داده است، تنها خون می‌تواند آن را باز بشوید.» ثمرات واقعی ماهیت انسان، هنرها، علوم، اقدامات خطیر، برداشت‌های عالی و فضایل مردانه، بیش از هر چیزی متكی به مقام جنگ است. گویی خون، حیات‌بخش این نهال است كه نبوغش می‌خوانند.
در تجلیل بی‌كران انسان‌ها از شكوه نظامی، امری مرموز و وصف‌ناپذیر وجود دارد، بنابراین جنگ فی‌نفسه پدیده‌یی الهی است و دست الهی تنها در عرصه جنگ بر پیكره انسان با شدت بیشتری احساس می‌شود.
نیچه، فیلسوفی است كه جنگ طلبان خود را از ثلاله او می‌دانند و آثار او آراسته و آكنده از سخنانی دیوانه وار در ستایش جنگ است. «صلح را باید ابزار جنگ‌های تازه خواند و كوتاه‌ترین آن را بیش از طولانی‌ترین دوست داشت. شما می‌گویید هدف سودمند است كه جنگ را قداست می‌بخشد، ولی من به شما می‌گویم، جنگ سودمند است كه هر هدفی را مقدس می‌سازد... برادران من بشتابید برای جنگ!»
رنج‌ها و تالمات حاصل از جنگ بر ظن او مكتبی سخت ارزنده است. «برای آنكه آزمون نخست قانع‌كننده باشد باید قامت جنگ را از زیور رحم و شفقت عاری، سلحشوری، بی‌رحمی، گستاخی، خدعه، زیركی و... خلاصه زور یگانه فضایل موجودند.»
نیچه می‌گوید كه تمنای بهروزی، مانع عظمت انسان می‌گردد. «باید رنج و مرگ را شناخت، جنگ و شهامت، خالق پدیده‌های عظیم‌تری از عشق به همنوعند. جنگ آزمون نیكو، یعنی تنها رقابت بی‌طرف عادلانه و در حقیقت، یگانه رقابت قابل تصور است. باید جنگ را به نام غریزه از سر گرفت تا بانگ عقل خاموش گردد، زیرا غریزه انسان را به سویی می‌راند كه عرصه هستی‌اش را وسعت بیشتری بخشد.»
جنگ‌ها، همیشه برای فتح سرزمین یا نابودی دیاری نیست. بعضی از جنگ‌ها ریشه‌های اقتصادی دارند و حامل یك عقیده هستند، می‌خواهد مانعی را از سر راه اعتقادی‌اش بردارد یا راهی پیدا كند، عقیده‌اش را در دنیا تبلیغ كند. از جمله جنگ‌هایی كه جنبه‌های اقتصادی داشته اند، می‌توان به جنگ‌های صلیبی كه حدود دو قرن به طول انجامید اشاره كرد. وجه تسمیه جنگ‌های صلیبی بخاطر علامت صلیب و دوختن آن روی لباس و سلاح جنگاوران مسیحی است.
به هر حال صلیبیون با این آرم از غرب اروپا به راه افتادند تا به قول خود قبر مسیح(ع) و اراضی قدس را از كفار پس بگیرند. تركان سلجوقی كه از مسلمانان متعصب بودند، با زوار مسیحی در بیت‌المقدس بد رفتار می‌كردند و همین امر سبب شد مسیحیان كینه مسلمین را به دل گرفته، در بازگشت به وطن خود به كلیسا شكایت برند و بدبینی را در میان سایر ملل مسیحی فراهم آورده و آنها را علیه مسلمانان تحریك كنند.
● ثبت وقایع جنگی
هرودوت، مورخ یونانی در كتاب تاریخ خود، انگیزه‌اش را از ثبت وقایع جنگی این گونه بیان می‌كند: «این است شرح تحقیقات هرودوت، كه وی به امید آن نشر می‌دهد كه بدین وسیله آثار اعمالی را كه بشر كرده است، از خرابی و زوال حفظ كند و مانع شود كه اثر فخر و جلال شایان كارهای برازنده یونانیان و بیگانگان از میان برود و همچنین علل خصومت بین آنها را ثابت كرده باشد.»
واقعه‌نگاری جنگی در قدیم عمدتا یا با استفاده از عناصر نوشتاری و به صورت مكتوب یا با كارهای تجسمی و به صورت تصویر انجام می‌شده است. از میان نوشته‌های مربوط به جنگ‌های تاریخی می‌توان به روایات جنگ‌های قیصر كه مربوط به قرن اول قبل از میلاد مسیح هستند، اشاره كرد.
روایات مورخان رومی از جمله لیسرو تعداد تلفات نیروهای طرفین جنگ، نوع تجهیزات و سلاح‌های جنگی، اهداف نظامی، تاكتیك‌های رزمی و... را در این جنگ‌ها مطرح كرده‌اند. روایات جنگ‌های ایرانیان و رومیان و یونانیان، لشگركشی ایرانیان به مصر، نبرد ایرانیان با آشوریان، از قدیمی‌ترین اقدامات بشر برای ثبت وقایع جنگی به صورت مكتوب به شمار می‌روند.
ثبت وقایع جنگی به صورت مصور نیز از مواردی است كه در مطالعه كتب تاریخی به آن برمی‌خوریم. گاه نقاشانی ابزار و وسایل خود را به میدان‌های جنگ برده و تصاویری از نبردها رسم كرده اند و گاه با استفاده از سنگ و گل و چیزهای دیگر، نقش برجسته‌یی از یك واقعه جنگی به وجود آورده‌اند. صحنه‌یی از جنگ ایودس، میان اسكندر و ایرانیان، در یك نقاشی یونانی متعلق به اواخر قرن چهارم ق‌م مجسم شده است. این نقاشی از بین رفتن لشگریان ایران را در برابر افراد اسكندر نشان می‌دهد. نوه سارگون به نام نارامسین، لوح جنگی بزرگی از خود به یادگار گذاشته كه بر آن تصویر خود وی و سپاه پیروزش به صورت نقش برجسته جاودان شده است و این تخته سنگی صاف و قائم است كه ابتدا چون نشانه مرزی بر زمین نصب شده است. این لوح (لوح پیروزی نارامسین) مربوط به سال‌های ۲۳۰۰ـ۲۲۰۰ قبل از میلاد مسیح است.
منابع:
۱ تاریخ فلسفه \ ویل دورانت
۲ تاریخ هنر \ ه.و جنسن \ ترجمه : پرویز مرزبان
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست