سرزمین هایی با مرزهای شیشه ای

امپریالیسم رسانه ای را بی تردید باید شکل مدرنی از امپریالیسم قلمداد کرد که شاکله ها و بنیانهای آن در دهه ۱۹۵۰ , مشخصا در آلمان غربی و پشت دروازه های کمونیسم در بوهبوهه جنگ سرد توسط ایالات متحده بنا شد

امپریالیسم رسانه ای را بی تردید باید شکل مدرنی از امپریالیسم قلمداد کرد که شاکله ها و بنیانهای آن در دهه ۱۹۵۰ ، مشخصا در آلمان غربی و پشت دروازه های کمونیسم در بوهبوهه جنگ سرد توسط ایالات متحده بنا شد .

امریکا با افراشتن آنتنهای متعدد رادیویی و تلویزیونی در شهر برلین ، در قلب میهن سرخ کمونیستی رسوخ می کرد ، بدون اینکه نیازی به مداخله نظامی داشته باشد و این پیشروی تا به آنجا ادامه یافت که پس از گذشت دو دهه ، در اواخر دهه هفتاد میلادی ، در مسکو نیز می شد شعبه هایی از مکدونالد و مرغ کنتاکی را براحتی پیدا کرد که مشتریان در آنجا با ولع به صرف غذا همراه با نوشیدنیهایی چون کوکاکولا بودند .

نگارنده این سطور از آنجایی که براین باور است که موتور محرک و اجتناب ناپذیر امپریالیسم در یکایک دوره های تاریخی ، مؤلفه های اقتصادی بوده اند و این شاخصه ها در برهه هایی با عواملی پیش برنده و تشدید کننده همچون ناسیونالیسم و نژادپرستی نیز همراه بوده ، در رویارویی با اهداف امپریالیسم رسانه ای نیز نقش پارامترهای اقتصادی را تعیین کننده می پندارد .

با اندک تأملی بر نحوه اعمال سیاستهای جهانی سازی در دو دهه آخر قرن ببیستم ، گرایش ناگزیر کمپانیهای انحصاری سرمایه داری برای یافتن بازراهای تازه و تولید بیشتر را بخوبی می توان مشاهده کرد .گرایشهایی که مشخصا سرمایه داری و ( سیاستهای اقتصادی نو ) به آن دامن می زنند و تلاش می کنند تا یک فرهنگ عمومی جهانی برای یکسان سازی مشتریان خود به وجود آورند .

دراین راستا به نظر می رسد تا زمانی که پشتیبانی اقتصادی اصلی این بازار جهانی توسط رسانه ها صورت می گیرد ، ابزار رسانه های جهانی ، بزرگترین منبع جلب مشتری باشند .

بنابر این شتاب روزافزون و سرگیجه آور رسانه ها برای فتح بازارهای تازه ، به تهاجمی مدرن برای آنچه می توانیم آن را ( امپریالیسم رسانه ای در مستعمراتی با مرزهای شیشه ای ) بخوانیم ، منتهی می شود ، که حوزه نفوذ آن هرلحظه با گسترش تکنولوژی و علوم ارتباطات ، افزایش می یابد .

در چنین کلونی هایی که مرزبندی ها ماهوی و غیر محسوس ( شیشه ای ) است ، رسانه های مدرن بجای کشورها و دولتها به کنترل بازار می پردازند و با تسلط بر سلیقه های مردم ، می توانند جهت گیریهای بازار را به سود خود تغییر دهند .

شاید برای بسیاری از مردم پذیرش این امر سخت باشد که رسانه ها ی سلطه جو ، نگرشهای ما را آنچنان که بازار اقتضا می کند شکل می دهند ، ولی واقعیت چنین است !

● امپریالیسم رسانه ای در گستره جهانی

به نظر می رسد که همه انواع رسانه ها ، از تلویزیون و سینما گرفته تا موسیقی و مطبوعات ، تحت کنترل چند انحصار جهانی هستند .

سونی ، کمپانی الکترونیک ژاپنی ، مالک سی بی اس رکوردز (r ( C.B.Sو کلمبیا پیکچر (C.p) شده است .

دیزنی ، مالک (A.B.C) شبکه تلویزیونی و ماهواره ای سراسر امریکا است . شش کمپانی ضبط موسیقی هفتاد و پیج درصد از انحصار محصولات موسیقی در جهان را در دست دارند . هفت کمپانی عمده تولید فیلم در امریکا کنترل بیشتر تولیدات سینمایی و انحصار پخش آنها را در جهان در دست دارند .

ای او ال American On Line _ AOL )) بزرگترین عرضه کننده خدمات و اخبار اینترنتی در امریکا است که توسط متخصصین ایرانی طراحی و راه اندازی شده ؛ در ادغام با تایم وارنر در سال ۲۰۰۰ به بزرگترین شرکت رسانه ای جهان تبدیل شد .

با توجه به آنچه تاکنون تبیین شد بطور کلی تنها چند کمپانی معدود امریکایی جریان اصلی رسانه ها را دردست دارند . تا زمانی که این انحصار غیر طبیعی بر رسانه ها وجود دارد همه محصولات آنها و حتی اطلاع رسانی و اخبار آنها را باید با دیده تردید نگریست ، زیرا مسلم است که هدف اولیه این کمپانی های عظیم همانطور که در ابتدا نیز ذکر شد ، سلطه جویی اقتصادی است ، نه اطلاع رسانی .

همچنین موسیقی و فیلم نیز برای تخدیر و سودجویی تولید می شوند تا با اهداف خلاقانه هنری ، که فراگیر شدن موسیقی پاپ کارخانه ای نشانه ای از این سلطه جویی است ، همانگونه که صنعت فیلم امریکایی دومین محصول صادراتی این کشور پس از اسلحه به سایر کشورهاست .

● شش خواهران امپریالیستی

پروفسور نورمن سالومن ، محقق و پژوهشگر امریکایی در کتاب خود که درسال ۲۰۰۱ با عنوان « شما همیشه دروغ گفته اید » منتشر کرد ، به برسی شش ابر رسانه امریکایی که محصولات رسانه ای را در ایالات متحده و سایر نقاط جهان تولید و کنترل می کنند ، می پردازد .

۱) ای او ال – تایم وارنر : این کمپانی عظیم بخش اصلی بازار فیلم ، شبکه (CNN) ، اینترنت و رسانه های چاپی را قبضه کرده و بزرگترین انحصار جهانی در زمینه رسانه ای است . این شرکت بزرگ از ترکیبغول بزرگ و جدید امریکن آن لاین با غول سنتی رسانه ای با نام تایم وارنر بوجود آمد .

امریکن آن لاین ، بیشترین کاربران اینترنتی را در امریکا و کانادا پوشش می دهد و از طریق شبکه CNN ، و کمپانی فیلم سازی برادران وارنر به خوبی می تواند فرهنگ و باورهای امریکایی را که در ایالات متحده به ارزشهای امریکایی یا اصطلاحا ( کیش امریکایی ) موسوم شده اند را در سراسر جهان شایع کند .

۲) وایاکام : دومین شرکت بزرگ رسانه ای امریکاست که مالک شبکه های تلویزیونی متعددی چون شبکه سراسری CBS امریکا است . از دیگردارایی های تاثیرگذار و بزرگ این شرکت می توان به شبکه تلویزیونی (MTV) اشاره کرد ، که توسط ماهواره های متعدد در سراسر جهان قابل مشاهده است و بخش بزرگی از صدور ارزشهای امریکایی را در سراسر جهان بر عهده دارد .

وایاکام ، در عرصه صنعت سرگرم سازی و محصولات خاص کودکان و نوجوانان پس از کمپانی دیزنی مقام دوم را در دنیا در اختیار دارد .

۳) نیوز کورپوریشن : سومین شرکت رسانه ای بزرگ امریکا که علاوه بر ایالات متحده در بسیاری از کشورهای جهان از جمله انگلیس ، استرالیا ، کانادا ، هند ، هنگ کنگ ، چین و ایتالیا نیز سرمایه گذاریهای کلانی کرده و در هر جای دنیا صاحب شبکه های رادیویی و تلویزیونی متعددی است .

نیوز کورپوریشن یا نیوزکورپ متعلق به غول ثروتمند رسانه ای جهان ( روبرت مرداک ) است که متأثر از اندیشه های فوق العاده راست گرایانه ( سرمایه داری امریکایی ) است .

---