تاریخچه پیدایش جوراب

یکی از مهم‌ترین البسه‌ای که هر روز توسط میلیاردها نفر روی کره زمین، از مرد و زن و پیر و جوان و خوش پوش و... پوشیده می‌شود، جوراب است. جوراب در صنایع مد و پوشاک جایگاه ویژه‌ای دارد …

یکی از مهم‌ترین البسه‌ای که هر روز توسط میلیاردها نفر روی کره زمین، از مرد و زن و پیر و جوان و خوش پوش و... پوشیده می‌شود، جوراب است. جوراب در صنایع مد و پوشاک جایگاه ویژه‌ای دارد و سیر تاریخی آن نیز اهمیت خاصی دارد. به نحوی که ساخت و تولید انبوه جوراب نایلونی زنانه، یکی از نقاط عطف صنایع پوشاک محسوب می‌شود.

پیدایش نخستین جوراب‌ها برمی‌گردد به یونان باستان. مردان کارگر و برده‌ها در دوران یونان و مصر باستان جوراب‌های بلند می‌پوشیدند و زنان رومی در خانه‌های خود نوعی جوراب ساق کوتاه به پا می‌کردند. جوراب‌های کوتاه نخی یا ابریشمی هم چندین قرن در چین و ژاپن استفاده می‌شد. این جوراب‌های ساق‌کوتاه در قرن دوازدهم در اروپا به جوراب‌های ساق بلند تبدیل شد. شلوارهایی که مردان می‌پوشیدند، بسیار چسبنده و تنگ شد که از کمر تا پایین پا را می‌پوشاند، مانند ساق‌های امروزی. زنان هم جوراب‌های بلندی می‌پوشیدند که در زانو با کش جوراب نگاه داشته می‌شد.

بعد از سال ۱۵۴۵ جوراب‌های ساق بلند کشباف وارد مد شد که معمولا درزهای آن با طرح‌های ابریشمی پرکار تزیین شده بود. جوراب‌هایی با درزهای تزیین شده در طول دهه ۴۰ و اوایل دهه ۵۰ میلادی رایج و متداول بود. اولین ماشین کشبافی در سال ۱۵۸۹ در انگلستان ساخته شد و نکته جالب توجه این است که سازنده آن یک «کشیش» انگلیسی، به نام ویلیام لی، بود. در آن دوره جوراب‌های نخی و ابریشمی الیاف موردپسند و رایج میان مردم بود. در آن زمان راه‌های بسیار متفاوتی برای پوشیدن جوراب‌های ساق بلند وجود داشت. گاهی اوقات در فصل‌های سرد چندین جفت جوراب ابریشمی را با هم می‌پوشیدند. در قرن هفدهم زمانی که چکمه‌های بزرگ به دنیای مد وارد شد، نوعی پاپوش کتانی زیر چکمه پوشیده می‌شد تا از جوراب ابریشمی محافظت کند. مردان تا اواخر قرن هجدهم جوراب‌های بلند ابریشمی به همراه کش و بند جوراب می‌پوشیدند، اما از آن زمان به بعد شلوارهای بلند و جوراب‌های کوتاه پدیدار شد که تا حالا همچنان مد باقی مانده است.

در قرن نوزدهم جوراب‌های نخی ساخته شده با ماشین، در دسترس خانم‌ها قرار گرفت. بعد از جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸)، دامن‌های کوتاه مد شد و ساق‌ها و جوراب‌های بلند ابریشمی دوباره رایج شد و ثابت کرد که مد و طول دامن، مدل جوراب را تعیین می‌کند. با کشف جوراب‌های نایلونی در دهه ۳۰ و ۴۰، استفاده از جوراب‌های ابریشمی در میان خانم‌ها رنگ باخت و جوراب‌های نایلونی مد شد. پس از جنگ جهانی سرانجام جوراب‌های نایلونی جانشین جوراب‌های ابریشمی شد اما الیاف دیگری مانند ریون هم وجود داشت. نخستین جوراب نایلونی در ۱۵ می ‌سال ۱۹۴۰ در فروشگاه‌های نیویورک عرضه شد و بیش از ۷۸۰ هزار جفت از آن در روز اول فروخته شد! در سال اول ۶۴ میلیون جفت جوراب نایلونی در آمریکا به فروش رسید.

جوراب و ساق‌های نایلونی که بعد از جنگ جهانی دوم متداول و به طور کامل جایگزین جوراب‌های ابریشمی شد، تا اواخر دهه ۱۹۶۰ معمولا درز داشت. آنها بافتی یکدست داشتند و کشباف و چسب بدن بود. در اوایل دهه ۶۰ جورابی‌های یکپارچه و بدون درز کفی دار، به سرعت جایگزین جوراب‌های چسبان درزدار شد. این جوراب‌ها در ماشین‌های کشبافی مدور بافته می‌شود و با محکم کردن و بستن کوک‌ها شکل می‌گیرد. ضخامت جوراب با تعداد کوک‌های هر ردیف تعریف می‌شود.

پس از دهه ۶۰ میلادی، تحول چندانی در زمینه صنایع تولید جوراب رخ نداد و تا امروز جوراب‌های زنانه و مردانه فقط به تناسب مدهای روز تغییر کرده‌اند.

در سال‌های اخیر جوراب‌های ساق‌بلند باز هم مد و رایج شده است و در سالن‌های مد و مجلات مخصوص بانوان و نیز نزد نمایندگان دنیای مد و مجلات خاص آنها هم این نوع از جوراب‌ها رواج‌ دارد، دیده می‌شود.