یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا

رها از خانه گرفتار در تباهی


تغییرات سریعی كه از لحاظ ساختارهای اقتصادی واجتماعی طی چند سال اخیر رخ داده , دختران را بر آن داشته تا به فكر استقلال اقتصادی و اجتماعی بیفتند اما هنجارشكنی و فاصله بین فكر سنتی خانواده ها و دیدگاه های روز جامعه دختران , در برخی مواقع آنان را به فرار از خانه وا می دارد

براساس‌ آمار به‌ دست‌ آمده‌، میانگین‌ سن‌ دختران‌ فراری‌ در ایران‌ حدود ۲۴ سال‌ است‌. این‌ آمار بیان‌ می‌كند كه‌ ۶۳ درصد این‌ دختران‌ در خانواده‌های‌ سنتی‌ و مذهبی‌ بزرگ‌ شده‌اند و ۳۳ درصد آنان‌ شدیدا از نظر اجتماعی‌، فرهنگی‌ و اقتصادی‌ از طرف‌ خانواده‌ تحت‌ فشار بوده‌اند.

تحقیقات‌ نشان‌ می‌دهد بی‌اعتنایی‌ والدین‌، عدم‌ درك‌ متقابل‌، سختگیری‌های‌ مختلف‌، فقر، آزار و اذیت‌های‌ جنسی‌، ناسازگاری‌ با نامادری‌ و ناپدری‌، اعتیاد والدین‌، اجبار به‌ فروش‌ مواد مخدر و روابط‌ نامشروع‌ والدین‌ از عمده‌ دلایل‌ فرار دختران‌ از خانه‌ است‌.

به‌ گفته‌ روانشناسان‌ میانگین‌ سنی‌ دوران‌ كسب‌ هویت‌ در دختران‌ از ۱۲ تا ۲۵ سالگی‌ است‌. اگر در این‌ سنین‌ شرایط‌ اجتماعی‌، محیطی‌، فرهنگی‌ و تربیتی‌ مناسبی‌ برای‌ فرد فراهم‌ شود، امكان‌ اینكه‌ فرد به‌ رفتارهای‌ هنجار اجتماعی‌ روی‌ آورد، بسیار بالاست‌.

دكتر مینا رستگار، روانپزشك‌ و مشاور اجتماعی‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: بحران‌ هویت‌ یكی‌ از مسائل‌ روانی‌ است‌ كه‌ بسیاری‌ از جوانان‌ ایرانی‌ با آن‌ دست‌ به‌ گریبان‌ هستند. این‌ بحران‌ در دختران‌ بیش‌ از پسران‌ نمود دارد. بسیاری‌ از رفتارهای‌ جوانان‌ كه‌ در تضاد با هنجارهای‌ اجتماعی‌ و فرهنگی‌ جامعه‌ تعبیر می‌شود و بسیاری‌ آن‌ را سركشی‌ جوان‌ تشریح‌ می‌كنند بر اثر این‌ بحران‌ و گم‌ گشتگی‌ هویتی‌ است‌.

وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: براساس‌ آمار ۴۰ درصد دختران‌ فراری‌ به‌ دلیل‌ اختلاف‌ با والدین‌ و آزار و شكنجه‌ ناشی‌ از آن‌ اقدام‌ به‌ فرار می‌كنند. ۱۵ درصد به‌ دلیل‌ اختلاف‌ با برادر به‌ این‌ كار دست‌ می‌زنند. از میان‌ فراریان‌، ۵۰ درصد مجرد و دو درصد متاهل‌ هستند. این‌ نشان‌ از تفاوت‌های‌ فرهنگی‌ و اجتماعی‌ نوجوانان‌ و جوانان‌ و خانواده‌ها بویژه‌ والدین‌ است‌.

اگر به‌ آمارهای‌ ارایه‌ شده‌ از سوی‌ سازمان‌های‌ ذی‌ربط‌ توجه‌ كنیم‌ در می‌یابیم‌ كه‌ ۷۵ درصد دختران‌ فراری‌ را كودكان‌ و نوجوانان‌ زیر ۱۸ سال‌ تشكیل‌ می‌دهند و تقریبا از همان‌ روز به‌ دام‌ باندهای‌ فساد، مافیای‌ شهری‌ و منطقه‌یی‌ می‌افتند. گزارش‌ها حاكی‌ است‌ ۳۴ درصد دختران‌ فراری‌ در خانه‌ دوستان‌، ۲۷ درصد در خیابان‌ها و حدود شش‌ درصد هم‌ در پارك‌ها زندگی‌ می‌كنند. این‌ دو دسته‌ كه‌ در پارك‌ها و خیابان‌ها زندگی‌ می‌كنند چون‌ هیچ‌ سرپناهی‌ ندارند، براحتی‌ تسلیم‌ ربایندگان‌ و باندهای‌ فساد می‌شوند.

یك‌ گزارش‌ دیگر نشان‌ می‌دهد استان‌های‌ كرمانشاه‌، لرستان‌، همدان‌، خراسان‌ و استان‌های‌ شمالی‌ بیشترین‌ آمار دختران‌ فراری‌ را به‌ خود اختصاص‌ داده‌اند . این‌ دختران‌ به‌ امید زندگی‌ بهتر در شهرهای‌ صنعتی‌ و بزرگ‌ مانند تهران‌ از خانه‌ فرار می‌كنند و غافلند كه‌ چه‌ سرنوشتی‌ پیش‌ روی‌ آنهاست‌.

یك‌ مددكار اجتماعی‌ درباره‌ دلایل‌ فرار دختران‌ از خانه‌ می‌گوید: این‌ پدیده‌ اجتماعی‌ مانند دیگر آسیب‌ های‌ اجتماعی‌ دلایل‌ متفاوتی‌ دارد. مسائل‌ اقتصادی‌، اجتماعی‌ و فرهنگی‌ در فرار دختران‌ بسیار موثر است‌. از نظر من‌ مهمترین‌ عامل‌ فرار دختران‌، مباحث‌ اقتصادی‌ است‌. به‌ عنوان‌ نمونه‌، دختری‌ كه‌ از یكی‌ از شهرهای‌ دورافتاده‌ و فقیر فرار كرده‌ بود درباره‌ علت‌ آن‌ می‌گفت‌ در تلویزیون‌ دیدم‌ خانمی‌ پیتزا می‌خورد، به‌ تهران‌ آمدم‌ تا ببینم‌ پیتزا چیست‌؟

محمد وفایی‌زاده‌ در ادامه‌ به‌ عامل‌ فرهنگی‌ اشاره‌ كرده‌ و می‌افزاید: محدودكردن‌ دختران‌ در خانواده‌ به‌ دلیل‌ جنسیت‌ كه‌ به‌ عنوان‌ حمایت‌ در برخی‌ خانواده‌ها اعمال‌ می‌شود، در بسیاری‌ مواقع‌ نتیجه‌ معكوس‌ می‌دهد. وقتی‌ دختری‌ می‌بیند كه‌ بین‌ او و برادرش‌ تبعیض‌های‌ بسیاری‌ صورت‌ می‌گیرد او را محدود و آمد و شدهایش‌ را كنترل‌ می‌كنند اما برادرش‌ تا هر ساعت‌ كه‌ بخواهد می‌تواند بیرون‌ از خانه‌ باشد یا در نحوه‌ پوشیدن‌ لباس‌ تحت‌ فشار است‌ و شیوه‌ لباس‌ پوشیدن‌ به‌ او دیكته‌ می‌شود. برای‌ فرار از این‌ فشارها، اقدام‌ به‌ فرارمی‌كند.برخی‌ دختران‌ در خانواده‌ آنچنان‌ زیر خشونت‌پدر، عمو یا برادران‌ خود دست‌ و پا می‌زنند كه‌ فرار به‌ عمق‌ اجتماع‌ را به‌ آن‌ ترجیح‌ می‌دهند یا مرگ‌ را به‌ زندگی‌ ترجیح‌ داده‌ و دست‌ به‌ خودكشی‌ می‌زنند.

ازدواج‌های‌ اجباری‌ و واداركردن‌ دختران‌ توسط‌ والدین‌ به‌ همزیستی‌ با كسی‌ كه‌ او را دوست‌ ندارند می‌تواند یكی‌ دیگر از دلایل‌ فرار دختران‌ باشد.

همچنین‌ بیكاری‌ و وابستگی‌ مالی‌ و اقتصادی‌ دختران‌ به‌ پدر و برادر و تلاش‌ برای‌ رهایی‌ از این‌ وضعیت‌ نیز می‌تواند به‌ فرار دختران‌ بیانجامد.این‌ دختران‌ نمی‌دانند كه‌ چه‌ سرنوشتی‌ در انتظارشان‌ است‌. خطرافتادن‌ در دام‌ باندهای‌ فحشا و قاچاق‌ مواد مخدر و انسان‌، دختران‌ شهرستانی‌ فراری‌ را تهدید می‌كند.

محمدوفایی‌زاده‌ مددكار اجتماعی‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: اكثر دختران‌ فراری‌ از خطری‌ كه‌ در كمین‌ آنهاست‌ اطلاع‌ ندارند.بسیاری‌ از این‌ دختران‌ در همان‌ ساعات‌ اولیه‌ ورود به‌ شهرهای‌ بزرگ‌ و تهران‌ در دام‌ مردانی‌ كه‌ در ترمینال‌ها و مكان‌های‌ مسافرتی‌ انتظار آنها را می‌كشند، می‌افتند.

این‌ دختران‌ به‌ دلیل‌ اینكه‌ از نظر عاطفی‌ و حمایتی‌ كسی‌ را ندارند، به‌ آسانی‌ به‌ هركسی‌ كه‌ در سرراهشان‌ قراربگیرد،اعتماد كرده‌ و به‌ سمت‌ آنها گرایش‌ پیدا می‌كنند.

وی‌ معتقد است‌ كه‌ یكی‌ دیگر از دلایل‌ گرایش‌ به‌ فرار در دختران‌ بحث‌ اعتیاد سرپرست‌ خانواده‌ است‌ و در این‌ باره‌ می‌گوید: بسیاری‌ از این‌ دختران‌ برای‌ رهایی‌ از سركوفت‌های‌ خانوادگی‌ و مورد تجاوز جنسی‌ قرارگرفتن‌ از سوی‌ تامین‌كنندگان‌ مواد والدین‌ دست‌ به‌ این‌ كار می‌زنند.براساس‌ آمار ارایه‌ شده‌ در روزنامه‌ همشهری‌، تهران‌ بالاترین‌ درصد دختران‌ فراری‌ را در خود جای‌ داده‌ و پس‌ از آن‌ قم‌ در مقام‌ دوم‌ قراردارد. موضوع‌ فراردختران‌ موضوعی‌ است‌ كه‌ اگر در جامعه‌ ریشه‌یابی‌ نشود، بسیاری‌ از پدیده‌ها و آسیب‌های‌ اجتماعی‌ را دامن‌ می‌زند.

زنان‌، صیادان‌ دختران‌

یكی‌ از موضوعات‌ جالب‌ و تاسف‌ انگیز كه‌ در تهران‌ باب‌ شده‌ است‌ فریب‌ دختران‌ فراری‌ توسط‌ زنان‌ است‌.این‌ زنان‌ با جملاتی‌ مانند: عزیزم‌، تو چه‌ خوشگلی‌، چه‌ دختر بامزه‌یی‌ و ... سرصحبت‌ را باز می‌كنند و آخر سر هم‌ شماره‌ تلفن‌ می‌دهند.

اكثر دختران‌ فراری‌ به‌ دلیل‌ اینكه‌ جایی‌ برای‌ اسكان‌ ندارند و با توجه‌ به‌ محبت‌ ظاهری‌ كه‌ از این‌ زنان‌ می‌بینند مجددا به‌ آنان‌ زنگ‌ می‌زنند و این‌ زنگ‌ زدن‌ها، باعث‌ به‌ دام‌ افتادن‌ آنان‌ در دام‌ باندهای‌ فساد و قاچاق‌ مواد مخدر می‌شود.

در هر حال‌ پدیده‌ دختران‌ فراری‌ در جامعه‌ ما ایران‌ به‌ عنوان‌ یك‌ معضل‌ محسوب‌ می‌شود و تغییر فرهنگ‌ جامعه‌ در این‌ رابطه‌ می‌تواند تاحدزیادی‌ از این‌ مشكل‌ بكاهد.از سوی‌ دیگر نگاه‌ محبت‌آمیز خانواده‌ها به‌ مشكلات‌ جوانان‌ و همراهی‌ با جوانان‌ می‌تواند به‌ حل‌ این‌ معضل‌ كمك‌ كند.مسوولان‌ باید در نظر بگیرند كه‌ پدیده‌ دختران‌ فراری‌ انكارناپذیر است‌ و سبب‌ مسائل‌ دیگری‌ چون‌ گسترش‌ ایدز در جامعه‌ می‌شود.پس‌ انكار نكنیم‌، چاره‌اندیشی‌ كنیم‌.

فرهاد اسماعیلی‌



همچنین مشاهده کنید