جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
مجله ویستا

ترویج کتابخوانی با رادیو


ترویج کتابخوانی با رادیو

از گذشته های دور «کتاب» به عنوان یکی از ابزارهای آموزشی مورد توجه بوده است و اولیای دینی نیز به پدید آوردن آثار علمی و فرهنگ مکتوب توصیه های مهمی داشته اند همچنین در شرایط کنونی و با وجود توسعه گسترده و حیرت آور فناوری های جدید ارتباطی و شبکه ارتباطات مجازی در جهان, تالیف و انتشار سنتی کتاب و کتابخوانی همچنان جایگاه و اهمیت و نقش خود را داراست و هیچ کس نمی تواند مدعی شود که روش سنتی در سایه شیوه های جدید و مدرن اطلاع رسانی و کسب آگاهی قرار گرفته هرچند فناوری جدید تحول عظیم و شگرفی در این عرصه ایجاد کرده است و کسی نمی تواند منکر این دگرگونی شود

از گذشته‌های دور «کتاب» به‌عنوان یکی از ابزارهای آموزشی مورد توجه بوده است و اولیای دینی نیز به‌پدید‌آوردن آثار علمی و فرهنگ مکتوب توصیه‌های مهمی داشته‌اند. همچنین در شرایط کنونی و با وجود توسعه گسترده و حیرت آور فناوری‌های جدید ارتباطی و شبکه ارتباطات مجازی در جهان، تالیف و انتشار سنتی کتاب و کتابخوانی همچنان جایگاه و اهمیت و نقش خود را داراست و هیچ‌کس نمی‌تواند مدعی شود که روش سنتی در سایه شیوه‌های جدید و مدرن اطلاع رسانی و کسب آگاهی قرار گرفته هرچند فناوری جدید تحول عظیم و شگرفی در این عرصه ایجاد کرده است و کسی نمی‌تواند منکر این دگرگونی شود.

کتاب و کتابخوانی، هنوز میان مخاطبان و علاقه‌مندان به مطالعه و تحقیق جایگاه ویژه خود را دارد و بخشی از سبد فرهنگی این اقشار را به خود اختصاص می‌دهد. سعی می‌شود در گزارشی که در ذیل می‌آید به نقش رسانه رادیو در اشاعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی بپردازیم.

● رادیو ایران در یک نگاه

در ۹ ماهه سال ۱۳۹۱رادیو ایران به عنوان رادیوی مادر با ۳۰ عنوان برنامه و ۱۴۲۹۸دقیقه از مشکلات حوزه نشر گزارش تهیه کرده و با دست‌اندرکاران انتشار کتاب گفت‌وگو کرده است. گفت‌وگو با نویسندگان و ناشران و آسیب‌شناسی حوزه نشر، معرفی کتاب در حوزه‌ها و موضوعات مختلف، معرفی کتاب‌هایی در حوزه دفاع مقدس، خانواده و اجتماع، معرفی سه عنوان کتاب به صورت هفتگی، بالا بردن فرهنگ مطالعه در خانواده، آگاهی بخشی به جوانان در خصوص ضرورت و اهمیت مطالعه و کتابخوانی و بررسی راهکارهای افزایش سرانه مطالعه در کشور با حضور مسئولان امر از دیگر موضوعات این شبکه رادیویی بوده است.

● چراغستان و گپ و گفت با مسئولان

منوچهر فیضیان، مدیر گروه فرهنگ رادیو ایران می‌گوید: چراغستان، عنوان برنامه‌ای از گروه فرهنگ این شبکه رادیویی است که پنجشنبه‌ها، در قالب یک نمایشگاه گویا با غرفه‌های مختلف از کتاب و کتابخوانی ارائه می‌شود. این برنامه که از بخش‌‌های مختلف و متنوعی تشکیل شده، به منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی و اطلاع‌رسانی و افزایش آگاهی عموم افراد درباره کتاب‌های منتشر شده در حوزه‌های مختلف و گفت‌وگو با دست‌اندرکاران چاپ کتاب است. او ادامه می‌دهد: پخش گزارش، داستانک، گفت‌وگو با نویسنده‌ها و دست‌اندرکاران چاپ حتی نمایشگاه‌هایی که در جهت کتاب و کتابخوانی برگزار می‌شود، طنز و بیان نخستین‌ها از بخش‌های مختلف برنامه است. «روی پیشخوان» به معرفی کتاب می‌پردازد و یاسر سماوات کارشناس خبری برنامه نیز از آخرین خبرهای مربوط به حوزه کتاب صحبت می‌کند. الهه روحی دل کارشناس ثابت برنامه به بررسی سیر تحول کتاب می‌پردازد. در غرفه «مسابقه» اسامی برندگانی که جواب مسابقه را ارسال می‌کنند، معرفی و جواب پرسش‌ها داده

می‌شود.

در غرفه «قفسه پدربزرگ» متون کهن فارسی در قالب نمایش معرفی می‌شود. همچنین در غرفه نمایشی «قاب خیال» یک داستانک در قالب نمایش با بازی امیرمحمد صمصامی و سعیده فرزی پخش می‌شود.

«چراغستان» بنا به مناسبت‌های روز مختص همان روز می‌شود و به معرفی کتاب‌هایی با آن موضوع می‌پردازد و با نویسنده‌ها و مسئولان گپ‌وگفت دارد. این‌که برنامه «چراغستان» ویژه امام زمان می‌شود یا چراغستان رادیو از ادبیات پایداری می‌گوید، یا چراغستان از کتاب‌های انقلاب می‌گوید از این دست محسوب می‌شود.

فیضیان خاطرنشان می‌کند: علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی می‌توانند در مسابقه چراغستان شرکت کنند. این مسابقه هم به صورت تلفنی و هم کتبی برگزار می‌شود و شنوندگان می‌توانند با شماره تلفن ۲۲۰۴۰۰۸۶ در زمان پخش برنامه ارتباط برقرار کرده یا با پست الکترونیکی cheraghestan@. ir و پیامک ۱۰۰۰۶۶۰۵ پاسخ مسابقه را ارسال کنند.

برنامه «چراغستان» در چهارمین جشن «کتاب و رسانه ملی» به عنوان برترین برنامه در حوزه رادیو و تلویزیون معرفی شد و در نشستی صمیمی، مدیر رادیو ایران از مدیر و عوامل برنامه چراغستان قدردانی کرد.

سردبیری این برنامه را زهرا فقیه میرزایی، تهیه‌کنندگی آن را محمد طارمی و گویندگی را مهری قلع ریز به عهده دارند. علاقه‌مندان می‌توانند پنج‌شنبه‌ها از ساعت ۲۳ دقیقه این برنامه را از رادیو ایران روی موج FM۹۰ MHZ دریافت نمایند.

● رادیو و روش‌های اشاعه فرهنگ کتابخوانی

جواد محقق عضو شورای کتاب رادیو می‌گوید: رادیو به چند طریق می‌تواند به مقوله کتاب بپردازد. یکی از آنها معرفی کتاب‌های تازه چاپ است و دیگری نقد و بررسی کتاب‌های مهم پرتیراژ و پر مخاطب و کتاب‌های ضروری، جدی ولی کم مخاطب! که در هر سه شاخه‌ای که اشاره شد می‌شود کتاب‌ها را با حضور پدید آورنده یعنی نویسنده، مولف و پژوهشگر و مترجم مورد نقد و بررسی و تحلیل قرار داد. بویژه در مناسبت‌های ملی و مذهبی این مقوله می‌تواند پر رنگ‌تر باشد.

محقق ادامه می‌دهد: طبقه‌بندی و سطح‌بندی کتاب‌های یاد شده با توجه به مخاطبان برنامه‌های پرمخاطب اعم از کودک و نوجوان یا بزرگسال از لحاظ سنی یا طبقات مختلف اجتماعی و عام مردم می‌تواند کتاب‌های فراوانی را به این عرصه اضافه کند. یعنی همین طوری که برنامه‌ساز در برنامه نخبگان سراغ کتاب‌های سنگین و پر محتوا می‌رود در برنامه‌هایی که مخاطب عام دارد حتما بایستی در همان زمینه‌ها فضایی را برای کتاب‌های عامه پسند مربوط باز کند و با نقد و تحلیل سطح مخاطب را در زمینه کتابخوانی و کتاب‌شناسی ارتقا بخشد.

وقتی از عضو شورای کتاب رادیو درخصوص معایب و محاسن برنامه‌هایی رادیویی که در موضوع «کتاب» است می‌پرسم، می‌گوید: اگر ما برنامه خاصی را برای معرفی کتاب تهیه کنیم، ضمن فوایدی که دارد این عیب را هم خواهد داشت که بقیه برنامه‌ها از پرداختن به مقوله کتاب پرهیز کنند و بخش اعظمی از نیازمندان به کتاب از اطلاع‌رسانی آن محروم بمانند. به همین دلیل ضمن اعتقاد به داشتن یک برنامه و شبکه خاص «کتاب» معتقدم که همه برنامه‌ها و برنامه‌سازان باید براساس سطح مخاطب و نوع برنامه به معرفی و نقد و بررسی کتاب‌های مرتبط با موضوع و مخاطبان خودشان بپردازند تا هیچ برنامه‌ای بدون معرفی کتاب برای مخاطب وجود نداشته باشد.

زهره زمانی