خداحافظی با پیرترین بازیکن برتر جهان

فوتبالش را از ناپولی شروع کرد بعد به پارما رفت با یوونتوس قهرمانی ایتالیا را دید و با رئال مادرید قهرمانی اسپانیا را

فوتبالش را از ناپولی شروع کرد. بعد به پارما رفت. با یوونتوس قهرمانی ایتالیا را دید و با رئال مادرید قهرمانی اسپانیا را. به تورین برگشت و دوباره سپید و مشکی پوش شد. سرنوشت، بهترین بازیکن جهان را تا الاهلی در کناره جنوبی خلیج فارس کشاند و اکنون که پزشکان می‌گویند، دیگر نمی‌تواند، باید کفش‌هایش را بیاویزد. آن هم درست ۵ سال پس از روزی که در ورزشگاه المپیک برلین به عنوان فرمانده آتزوری‌ها جام جهانی را بالای سر برد ...

«فابیو کاناوارو» از آن دست بازیکنانی است که فراز و فرود فوتبال را به معنای واقعی‌اش تجربه کرده‌اند. از قهرمانی جهان تا سقوط به دسته پایین‌تر، از دست یافتن به عنوان مرد سال فوتبال جهان و اروپا تا بازجویی به اتهام دوپینگ و حتی تبانی و زد و بند ورزشی. از محبوبیت مردمی تا نفرت همگانی.

فابیو کاناوارو در ۳۷ سالگی به فوتبالش پایان داد. این مدافع که رکورددار انجام بیشترین بازی ملی در فوتبال ایتالیاست، با پیراهن الاهلی خود را بازنشسته کرد؛ چرا که پزشکان زنگ خطر را برایش به صدا درآوردند و به او گفتند، دیگر به آخر خط رسیده‌ای. این ایستگاه آخر کاپیتان تیم ملی ایتالیا در جام جهانی ۲۰۰۶ بود، همان تیمی که در اوج بحران «رسوایی تبانی و رشوه خواری در کالچو» توانست قهرمان جهان شود و فوتبال کشورش را از ورطه نابودی برهاند. او حالا باید به عنوان مشاور کنار الاهلی باشد و تا پایان قرارداد ۳ ساله‌اش این تیم را همراهی کند. کاناوارو یک سال پیش و پس از ناکامی محض ایتالیا در جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی از بازیهای ملی خداحافظی کرده بود.

درست ۵ سال پیش در چنین روزی بود که فابیو کاناوارو در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان، تیم ملی فوتبال کشورش را برابر فرانسه به پیروزی و قهرمانی جهان رساند و حالا باید گذشته شیرین خود را مرور کند: "روز تلخی است. هر چه باشد، فوتبال در بیست سال گذشته بخشی مهم از زندگی‌ام بود، ولی پس از انجام آزمایشی پزشکی تصمیم گرفتم، تمام کنم. پزشکان برایم روشن کردند که دیگر نمی‌توانم بازی کنم."

او پس از ۱۳۶ بازی ملی و قهرمانی‌های پی در پی با یووه و رئال مادرید، در الاهلی نتوانست همان بازیکن همیشگی باشد و دیگر صدای عربها را هم در آورده بود. عبدالله سعید - رییس باشگاه اماراتی - در انتقاد از عملکردش گفته بود: " کاناوارو کارایی مورد نظر ما از بازیکنی با توانمندی او را نداشت." رییس البته دل این مدافع ۱۷۶ سانتی متری را هم نشکست: "واقعا ناراحت هستیم که فابیو دیگر نمی‌تواند برای باشگاه ما بازی کند، ولی خوشحالیم که می توانیم به همکاری با او ادامه بدهیم."

● طلوع فابیو

فابیو کاناوارو ۱۳ سپتامبر ۱۹۷۷ در بندر ناپولی به دنیا آمد. فوتبالش را از بانیولی، شهری در نزدیکی ناپولی آغاز کرد. خیلی زود روشن شد که آینده از آن اوست. استعدادیاب‌های ناپولی او را دیدند و با خود با جمع فیروزه‌ای پوشان بردند. ناپولی آن روزها دیگو مارادونا، آلمائو، آنتونیو کاره‌کا و چیرو فرارا را داشت و در فوتبال ایتالیا قدرت برتر شمرده می‌شد. فابیو با مارادونا همبازی نشد، ولی در تمرین چرا. او هنوز هم فریادهایی را به خاطر تکل خشن روی پای دیگو رفته بود، به یاد دارد. فابیو به خاطر همان جسارت برای مدتی از تمرین با تیم اصلی محروم هم شد، ولی در نهایت در فصل ۱۹۹۳ – ۱۹۹۲ به عضویت تیم اصلی ناپولی درآمد. او هفت مارس ۱۹۹۳ در بازی برابر یوونتوس، برای نخستین بار با ناپولی در سری A روانه میدان شد. تیمی که با ناکامی‌های ورزشی نتوانست از عهده مخارجش بر بیاید و در نهایت وادار به فروش ستارگانش از جمله فابیوی جوان شد.

نویو اسکالا او را به پارما برد و رهبری خط دفاعش را به این بازیکن جوان سپرد. فابیو در ادامه با کارلو آنچلوتی نخستین عنوانش را تجربه کرد و قهرمان جام حذفی ایتالیا شد. او با زردپوشان در جام یوفا هم شاهد برپایی جشن قهرمانی بود. همانجا بود که او خود را به عنوان مدافعی بزرگ به همگان شناساند. آن هم در کشوری که همواره مدافعانی بزرگ و برجسته را به خود دیده است. از جوزپه برگومی و فرانکو باره‌سی گرفته تا پائولو مالدینی و ...

کاناوارو در پارما با جان لوئیجی بوفون و لیلین تورام فرانسوی همبازی بود، مثلث دفاعی قدرتمندی را در ترکیب پارما تشکیل داد و از همانجا به تیم ملی ایتالیا راه یافت. اینتر در تابستان ۲۰۰۲ با یازده و نیم میلیون یورو پارما را به جوزپه مه‌آتسا برد، آن هم در حالی که سرجیو کرانیوتی - رییس وقت باشگاه لاتزیو - می‌گفت، حق خرید کاناوارو از آن او و لاتزیوست. پایتخت نشینان سخت بدهکار بودند و برای همین هم باید به دوران سخت ریاضت اقتصادی تن می دادند. سیاستی که دیگر به آنها اجازه نمی داد، دست و دلبازانه پول خرج کنند و ستارگان مورد نظرشان را به خدمت بگیرند. کاناوارو ۴ سال با اینتر قرارداد داشت، ولی ناکامی با این تیم باعث شد تا تنها پس از دو سال راه تورین و باشگاه یوونتوس را در پیش بگیرد. فابیو با اینتر نتوانست به آنچه می‌خواست دست پیدا کند و با آبی و مشکی‌پوشان هیچ گاه اسکودتو را در دست نگرفت.

کاناوارو در یووه باز همبازی بوفون و تورام شد و با آنها ۲ بار پی در پی قهرمان ایتالیا. روزهای فرود بیانکونری در راه بود. تبانی و رشوه خواری همه چیز را به هم ریخت. «موجی» و دار و دسته فاسدش شناخته، دستگیر، زندانی، محکوم و محروم شدند و یووه هم به سری B تبعید. فابیو در تورین نماند و با فابیو کاپلو به اسپانیا کوچ کرد؛ به رئال مادرید.

● روزهای کوچ

کاناوارو در سال ۲۰۰۶ با وجود تبانی گسترده در فوتبال ایتالیا مرد سال اروپا و جهان شناخته شد، چرا که تیم ملی کشورش را به قهرمانی جهان رسانده بود. فابیوها در پایان همان فصل نخست حضورشان بالاتر از بارسا قهرمان لیگا شدند. کاناوارو با برند شوستر هم این عنوان را جشن گرفت. ولی روزهای اوج رئال هم به زودی به پایان رسید و او با پرافتخارترین باشگاه اروپا حتی نتوانست شاهد رسیدن به دور یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان اروپا باشد. در پایان فصل ۲۰۰۹ – ۲۰۰۸ و پایان قراردادش با قوهای سپید فابیو به ایتالیا بازگشت و بازهم تورینی شد، ولی تنها پس از یک سال این تیم و اروپا را ترک کرد و راهی امارات شد و پیراهن الاهلی را به عنوان آخرین ایستگاه فوتبالش پوشید.

● آتزوری

کاناوارو در تیم ملی هم چهار بار روانه جام جهانی شد. ۱۹۹۸ فرانسه، ۲۰۰۲ کره و ژاپن، ۲۰۰۶ آلمان و ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی. او که در دو دوره جام ملتهای اروپا نیز برای لاجوردی پوشان بازی کرده بود، در یکصدمین بازی ملی خود ایتالیا را برای چهارمین بار به قهرمانی جهان رساند، آن هم در حالی که بازوبند سرگروهی را به بازو داشت. او توپ نقره‌ای، جایزه دومین بازیک با ارزش جام جهانی را نیز از آن خود کرد و یکی از ۷ ایتالیایی حاضر در تیم منتخب جام شناخته شد. پارگی تاندون در تمرین اجازه همراهی ایتالیا در یورو ۲۰۰۸ را از او گرفت. کاناوارو در بازی ۲۱ ژوئن ۲۰۰۹ برابر برزیل در جام کنفدراسیونها به رکورد ۱۲۶ بازی ملی پائولو مالدینی رسید و بعدها این رقم را به ۱۳۶ رساند. او در ۷۹ بازی کاپیتان آتزوری بود تا علاوه بر انجام بیشترین بازی ملی، بیشترین تعداد کاپیتانی را نیز با این تیم از آن خود کرده باشد.

● فابیو آکتور سینما

این فرمانده خط دفاعی که دو پسر و یک دختر دارد و برادر کوچکترش، پائولو نیز همانند او مدافع میانی است و در ناپولی توپ می زند، سابقه بازیگری در سینما را نیز داراست. او در فیلم کوتاه "Porque hay cosas que nunca se olvidan" – چون چیزهایی هست که هرگز فراموش نمی شوند – در نقش مربی به ایفای نقش پرداخت. فیلمی که در برخی جشنواره‌ها نیز صاحب جایزه شد. او در سال ۲۰۰۲ هم در فیلم دیگری به کارگردانی «وینچنزو سالمه» برابر دوربین نقشی فرعی را ایفا کرد. شاید همین شیفتگی به دوربین و سینما بود که برای او دردسر آفرین شد.

در سال ۲۰۰۵ شبکه "رای" ایتالیا فیلمی را به نمایش گذاشت که مربوط به سال ۱۹۹۹ می شد و در آن کاناوارو و هم تیمی‌هایش پیش از بازی فینال جام یوفا برابر المپیک مارسی بازی می‌کردند. فیلمی آماتوری مربوط به رخدادهای پیش از بازی که خود کاناوارو آن را فیلمبرداری کرده بود و صحنه هایی از تزریق بازیکنان را نشان می دهد. تزریق ماده نئوتن که حاوی کراتین است و برای بیماران قلبی تجویز می‌شود. این ماده در فهرست مواد غیرمجاز جای نداشت، ولی کاناوارو هم سابقه بیماری قلبی نداشت!!! این فیلم جنجال زیادی به پا کرد و هیچ گاه روشن نشد چگونه این فیلم به نمایش عمومی درآمد و چرا کاناوارو آن را تهیه کرد.

فابیو حتی با اتهام دوپینگ هم رو به رو شد. اتهامی که او را تا پای محکومیت و دادگاه کشاند ولی در نهایت از محکومیت و محرومیت به همین اتهام در امان ماند.

حالا فابیو کاناوارو باید کفش‌هایش را بیاویزد و خاطره‌هایش را مرور کند. خاطره شیرین دریافت توپ طلا که پیش از او از آن هیچ مدافعی نشد. هر چه باشد او نخستین مدافعان میانی و پیرترین بازیکنی است که تا به امروز به عنوان «بهترین بازیکن جهان» شناخته شده اند.

گزارش از خبرنگار ایسنا، محمد علیجانی بائی