نگاهی به فیلم صورت زخمی

صورت زخمی که در ابتدای دهه ۸۰ با بازی آل پاچینو در نقش تونی ساخته شد و به نمایش درآمد, بازسازی فیلم ۱۹۳۲ هاوارد هاکس و ریچارد روسون بود

چهارشنبه گذشته، شرکت فیلمسازی یونیورسال در آستانه ۳۰ ساله شدن فیلم «صورت زخمی»، یک نمایش ویژه ترتیب داد. در این نشست آل پاچینو و دیگر ستارگان این فیلم چون استیون باور، رابرت لاگیا، اف. موری آبراهام و تهیه‌کننده آن مارتین برگمن جمع شدند تا یاد فیلمی را گرامی دارند که در ژانر گنگستری به یکی از محبوب‌ترین آثار همه دوره‌ها بدل شد. پس از این گرامیداشت، قرار است در همین هفته نسخه بلو ـ ری این فیلم منتشر شود.

صورت‌ زخمی که در ابتدای دهه ۸۰ با بازی آل پاچینو (در نقش تونی) ساخته شد و به نمایش درآمد، بازسازی فیلم ۱۹۳۲ هاوارد هاکس و ریچارد روسون بود. این فیلم به کارگردانی برایان دی پالما، برمبنای فیلمنامه‌ای از الیور استون و هاوارد هاکس ساخته شد و آل پاچینو، میشل فایفر و استیون باور از جمله بازیگران آن بودند.

در حالی که نزدیک به ۳۰ سال از ساخته شدن این فیلم می‌گذرد، اما همچنان به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی موفق شده تا طرفداران خود را در گوشه و کنار جهان حفظ کند. تقریبا همه دست‌اندرکاران این فیلم یکی دو جایزه اسکار در کارنامه‌‌شان دارند؛ از اولیور استون گرفته تا آل پاچینو و مری الیزابت، ماسترآنتونیو و رابرت لاگیا... . صورت زخمی نامزد دریافت ۳ جایزه گلدن گلاب شد و انستیتوی فیلم آمریکا آن را به عنوان یکی از ۱۰ فیلم برتر در ژانر گنگستری معرفی کرد.

تونی (با بازی آل پاچینو) در صحنه‌ای از فیلم می‌گوید: «در این کشور، اول سعی می‌کنی تا پول به دست بیاوری. بعد که پول گیر آوردی، سعی می‌کنی قدرت به دست بیاوری. بعد که قدرتمند شدی، سعی می‌کنی تا زنان را به دست بیاوری».

۳۰ سال پیش، این فیلم مثل باد در سینماهای آمریکا پیچید و بیش از هر چیز شخصیت تونی قهرمان منفی فیلم و شیوه حرف زدنش مورد توجه قرار گرفت. این فیلم ۱۷۰ دقیقه‌ای که با بودجه ۲۵ میلیون دلاری ساخته شد، در آمریکا بیش از ۴۵ میلیون دلار و در جهان فروشی بیش از ۶۵ میلیون دلار را تجربه کرد.

آل پاچینو با صورت زخمی به عنوان بهترین گنگستر تمام تاریخ سینما شناخته شده است. خود او این فیلم را بهترین فیلمش می‌داند و می‌گوید ترکیب الیور استون با موجودیت سیاسی‌اش با برایان دی پالما این فیلم را به ترکیبی انفجاری بدل کرده است. اما واقعیت این است که بازی خشن و متفاوت آل پاچینو هم یکی از دلایل عمل کردن این ترکیب انفجاری بود.

تونی مونتانا یک پناهنده کوبایی است که سال ۱۹۸۰ در فلوریدا آمده و به گنگستر اول میامی بدل شده است. البته این فیلم تا سقوط تراژیک او ادامه پیدا می‌کند. یکی از دلایل تاثیرگذار بودن فیلم، پرداختن واقعی به روابط بین مافیای مواد مخدر و نقش گروه‌های مهاجر در این میان است. در حقیقت در این سال‌ها ایتالیایی‌ها بازار اصلی مواد آمریکا را از دست می‌دهند و مهاجران بولیوی و کلمبیایی بازار را به دست می‌گیرند.

تونی مونتانا یکی از ۱۲۵ هزار مهاجر کوبایی است که راهی میامی می‌شود تا کاخ خود را بنا کند. او خیلی زود باید به خاطر سابقه جنایی‌اش در برابر افسر اداره مهاجرت بنشیند و به بازجویی‌های او پاسخ دهد. اما او گرین‌کارت آمریکا را به شیوه خودش و با کشتن یک نفر به دست می‌آورد و وارد معامله مواد با مکزیکی‌ها می‌شود.

در این میان تونی عاشق هم می‌شود، اما الویرا (میشل فایفر) علاقه‌ای به وی نشان نمی‌دهد.

تونی در جریان روابط جدیدی که برقرار می‌کند، در برابر دوست نزدیکش هم قرار می‌گیرد و سرانجام او را می‌کشد و از آنجا شروع به بنای دیوارهای رفیع کاخش می‌کند، اما اعتیاد، سردی روابط با همسرش و از سوی دیگر اداره مالیات او را از این کاخ رفیع پایین می‌کشد. تونی سرانجام در یک درگیری خشن کشته می‌شود.

آنهایی که آثار کلاسیک را دوست دارند، فیلم هاوارد هاکس را بیشتر می‌پسندند، اما ۲ چیز نسخه متعلق به دی پالما را به اثری استثنایی بدل می‌کند که بازی آل پاچینو عنصر اول و کارگردانی زیبای برایان دی پالما عنصر بعدی است.

آنتونی مونتانا در این فیلم یک شخصیت کاملا منفی نیست، اما یکی از خشن‌ترین نقش‌های تاریخ سینما را تا آن زمان بازی کرده است. برای همین هم راجر ایبرت درباره این فیلم نوشته است: این فیلم هیچ شباهتی به کلیشه‌های فیلم‌های ژانر گنگستری ندارد و ما در آن آدم‌هایی را می‌بینیم که واقعا جنایتکارند.

آرزو پناهی