آیا می‌دانید که ماکیاولی آموزگار واقعگرایی بود؟

ردپای ماکیاول را می‌توان در حیطه‌های مختلف علوم انسانی به چشم دید. آرای او از سوی اندیشه‌پردازان و نظریه‌پردازان مکاتب فکری مختلف مورد ارجاع قرار داده شده است. اما وقتی در …

ردپای ماکیاول را می‌توان در حیطه‌های مختلف علوم انسانی به چشم دید. آرای او از سوی اندیشه‌پردازان و نظریه‌پردازان مکاتب فکری مختلف مورد ارجاع قرار داده شده است. اما وقتی در این میان به عرصه علم روابط بین‌الملل وارد می‌شویم ویژگی رئالیسم ماکیاول بیش از دیگر ویژگی‌های فکری و اندیشه‌ای او تاثیرگذار بوده است. رئالیستی که ریشه در نگرش متفاوت ماکیاول به پدیدارهای اجتماعی، تاریخی و سیاسی دارد. ماکیاول را در حوزه روابط بین‌الملل در دسته رئالیست‌های تاریخی جای می‌دهند. شهریار ماکیاول مهمترین اثر رئالیستی است که در قرون میانه هزاره دوم به رشته تحریر در آمده است و تاکید بر قدرت و بقا در آن فراوان است. ماکیاول در تاکید بر مفهوم بقا به دنبال حفظ موجودیت کشور و جلوگیری از انحلال آن در واحدهای سیاسی همسایه است. او در مفهوم قدرت از داشتن ارتش قوی به عنوان فاکتوری مهم یاد می‌کند و در کل قدرت را امری در جهت حفظ بقای کشورها معنا می‌کند. ماکیاولی از طرف دیگر، دیپلماتی برجسته و با تجربه بود. مشاهده ایتالیای آن زمان که غرق در خون و فساد و پراکندگی بود و هر تکه‌ای از خاک آن به دست یکی از شاهزادگان و همسایگان قدرتمندی که متحد و یکپارچه بودند،باعث شد که ماکیاولی برای ایجاد یک کشور متحد و قوی دست به تلاش‌های فراوانی بزند.

حضور ماکیاول در دربار کشورهای همسایه به عنوان سفیر موجب شده بوده تا از نزدیک با عناصر تشکیل دهنده قدرت این کشورها و راز تسلط آنها بر دیگر نقاط جهان و ابزار و لوازم کسب قدرت و حفظ آن بیشتر آشنا شود. تاکید ماکیاولی بر ایجاد ارتش قوی برای مقابله با دشمنان خارجی جهت اتحاد جمهوری‌ها و شاهزاده‌نشین‌های ایتالیا از همین زاویه قابل بررسی است. سرانجام آرمان ماکیاول در قرن نوزدهم و به دنبال جنگ‌های فراوان تحقق پیدا کرد و با ظهور بیسمارک و سقوط ناپلئون سوم ایتالیای واحد از خاکستر این تحولات سر برآورد.

ماکیاول همچنان در زمانه ما حضور قوی دارد و نظرات وی درباب قدرت، بقا، منافع ملی و امنیت همگی دارای اهمیت فراوان هستند. ردپای ماکیاول در زمانه ما و در سیاست میان ملت‌ها به وضوح قابل مشاهده است. قدرت همچنان مهمترین اصل و ابزار در روابط بین‌الملل است. می‌توان گفت که اگر ماکیاول همچنان زنده بود دولت متبوع خود را به تلاش برای کسب قدرت بیشتر تشویق می‌کرد. اینکه دولت‌ها هر دم به تکنولوژی و جنگ افزارهای تازه مجهز شوند و شاید او در ارائه این پیشنهادها پیشنهاد مجهز شدن به قدرت سلاح هسته‌ای را هم می‌گنجاند.