یکشنبه, ۲۶ اسفند, ۱۴۰۳ / 16 March, 2025
بی هماوردی صهیونیست ها در سال های سرنوشت ساز فلسطین

● سالهای سر نوشت ساز
به دنبال صدور مواضع جدید انگلستان پیرامون فلسطین در قالب "کتاب سفید"، صهیونیستها با شدّت و حدّت علیه آن موضع گرفتند و حتی "بنگوریون" رهبر با نفوذ صهیونیستها، علیرغم مواضع مسالمت جویانه "آژانس یهود" در برابر انگلستان، دستور اعمال خشونت علیه "حکومت قیمومیت" را صادر کرد.صهیونیست های افراطی دیگر نیز برنامه های بزرگتری را علیه انگلستان در سر داشتند که البته بسیار خام و کودکانه به نظر می رسید. از جمله سازمان تروریستی "ایرگون" که توسط "ژابوتینسکی" تأسیس شده بود، قصد داشت طی یک عملیات متهورانة نظامی، کودتایی را علیه "حکومت قیمومیت" به اجرا درآورده و تشکیل "دولت یهودی" را اعلام کند. طراحی این عملیات، یک ماه پیش از آغاز "جنگ دوم جهانی" انجام گرفت و قرار بود در آوریل سال ۱۹۴۰ به اجرا درآید، اما آغاز جنگ، همة برنامههای خیالی "ایرگون" را برهم زد.
با مرگ رهبر این گروه "ولادیمیر ژابوتینسکی" در اوت سال ۱۹۴۰، سازمان "ایرگون" دچار رکودی چند ساله شد.
تنها دو ماه و نیم پس از صدور "کتاب سفید سال ۱۹۳۹" آتش جنگ دوم جهانی شعلهور شد. با آغاز جنگ دوم جهانی در سال ۱۹۳۹، صهیونیستها علیرغم تیرگی روابط با انگلستان، چارهای نداشتند جز این که همراه نیروهای انگلیسی، با "متحدین" (آلمان، ایتالیا و متحدان آنها) وارد جنگ شوند، چرا که رژیمهای حاکم بر "آلمان" و "ایتالیا" از دشمنان سرسخت "یهود" محسوب میشدند. با این حال، گروه تروریستی "ایرگون" حملات ضدانگلیسی را نیز در فلسطین پی گرفت.
علیرغم تحولات مذکور نباید اینگونه تلقی کرد که انگلستان، در سیاستهای کلی خود تغییری ایجاد کرد و صهیونیستها را از مقام "متحدی استراتژیک" تنزل داد. صهیونیستها نیز به خوبی واقف بودند که بریتانیا در شرایط جنگی، به اجبار تدابیر ویژهای را در پیش خواهد گرفت که اندکی متفاوت از گذشته است. این وضعیت بحرانی، با حملات برقآسای هیتلر، و اشغال فرانسه و بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی تشدید شد. برخلاف جنگ اول جهانی که فرانسه و ایتالیا نیز در کنار انگلستان حضور داشتند، این بار، فرانسه بسیار زود به اشغال دشمن درآمد و ایتالیا نیز متحد اصلی آلمان محسوب میشد. به این ترتیب انگلستان مجبور بود با حداکثر توان خود، مشغول جنگ شود و این خود از تمرکز مادی و معنوی "حکومت قیمومیت" در فلسطین میکاست.
● از اروپا به آمریکا
شرایط جدید بریتانیا، دستگاه دیپلماسی این کشور را ملزم میساخت دشمنان جهانی و رقبای منطقهای خود را به نحوی کنترل کند تا او را از جبهة نبرد با آلمان و متحدین آن منحرف نکند. از سوی دیگر، بریتانیا روی حمایت جهان عرب از خود بسیار حساب میکرد و همین باعث میشد برای کسب اعتماد آنان، مسالمت و دوستی بیشتری با اعراب از خود نشان دهد.
صهیونیستها به شدت نگران این بودند که منافع آنان در فلسطین، به دلایل فوق، تحت تأثیر شرایط جنگی بریتانیا قرار گیرد که همین طور هم شده بود و انتشار آخرین "کتاب سفید" درباره فلسطین، مهمترین نشانه این ماجرا بود. سازمان جهانی صهیونیزم و آژانس یهود باید خلأ نسبی اصلیترین حامی خود را به گونهای پر میکرد که چند قدمِ باقیمانده تا رسیدن به هدف نهایی را، با کمترین مشکل طی کند. کمی تأمل دربارة وضعیت قدرتهای برتر دنیا در دهة ۱۹۴۰ میلادی، بهترین و شاید تنها انتخاب را پیشروی صهیونیستها قرار داد: "ایالات متحدة آمریکا".
این کشور که از آسیبهای کمرشکن جنگ جهانی اول مصون مانده و در سالهای آغازین جنگ جهانی دوم نیز از ورود به نبرد خودداری کرده بود، بالاترین امتیاز را برای حمایت از "آژانس یهود" و "تشکیل کشور یهود" کسب کرد؛ زیرا از یک طرف، این قدرت تازهنفس، حریصانه به دنبال یافتن جای پایی محکم در خاورمیانه - به علت ذخایر هنگفت نفتی آن - بود و قصد رقابت جدی با انگلستان بر سر نفوذ در مناطق آسیایی را داشت و از جانب دیگر، طی چند دهة گذشته، آمریکا به محل استقرار تروتمندترین یهودیان جهان، تبدیل شده بود و حمایت مالی این یهودیان برای "آژانس یهود" و "کشور یهودی" در حال شکلگیری حیاتی بود. گر چه یهودیان ایالات متحده، در ابتدا به صهیونیزم، زیاد روی خوش نشان نداده و ترجیح میدادند به آمریکا به عنوان "سرزمین موعود" فکر کنند، اما "سازمان جهانی صهیونیزم" توانست با تبلیغات پرحرارت و سنگین درباره مظلومیت قوم یهود و خصومت هیتلر علیه یهودیان جهان، یهودیان آمریکا را به سوی خود متمایل کند. همچنین مسیحیان آمریکایی، که پروتستانهای متعصبی نیز بودند، با تکیه بر پیوندهای تاریخی میان پروتستانها و یهودیان، با اشتیاق از دولت خود برای حمایت از "یهودیان مظلوم" پشتیبانی میکردند. به این ترتیب، با صدور آخرین "کتاب سفید" و آغاز جنگ دوم جهانی، دستگاه رهبری "صهیونیزم جهانی"، از اروپای غربی به ایالات متحدة آمریکا منتقل شد.
در اوت سال۱۹۳۹ میان رهبران "سازمان جهانی صهیونیزم" و "هیأت یهودیان آمریکا" ملاقاتی در "ژنو" صورت گرفت. در جریان این ملاقات قرار شد سازمان جدیدی تأسیس شود که روابط "صهیونیزم" با "آمریکا" را، پس از ورود انگلستان به جنگ، تنظیم کند. این سازمان، نخست "کمیتة اضطراری آمریکا در امور صهیونیزم" نام داشت و سپس به "شورای اضطراری صهیونیستهای آمریکایی" معروف شد. این شورا باید پشتیبانی لازم را از صهیونیستها برای اتخاذ مهمترین تصمیم در راه تأسیس "رژیم صهیونیستی" در فلسطین، به عمل میآورد.
● تبدیل "موطن" به "کشور"
این تصمیم مهم عبارت بود از تغییر استراتژی صهیونیزم در فلسطین از "ایجاد موطن یهودی" به "تأسیس کشوری یهودی". سادهانگارانه است اگر اینگونه تصور شود که تا پیش از این مقطع زمانی، صهیونیستها در فکر "تأسیس کشوری یهودی" نبودند. صورت مذاکرات افشا شدة "اولین کنگرة جهانی صهیونیزم" نشان میدهد صهیونیستها به علل سیاسی و استراتژیک، نمیخواستند مقاصد واقعیشان در مورد "تأسیس کشوری یهودی" افشا شود؛ از اینرو، آنان واژة "موطن یهودی" را جعل کردند، چرا که با واقعیت صهیونیزم در آن مرحله از زمان (پایان قرن نوزدهم) هماهنگتر بود. "ماکس نوردو" معاون "هرتسل"، دربارة نحوة جعل این واژه در "اولین کنگرة جهانی صهیونیزم" میگوید:
"بیشترین تلاش خود را به کار بردم تا طرفداران ایجاد کشور یهودی در فلسطین را متقاعد سازم که میتوانیم اصطلاحی جایگزین را مطرح کنیم که نشاندهندة منظور ما باشد، اما آن را چنان ارائه دهیم که از تحریک عثمانیهای حاکم بر کشور مورد نظر جلوگیری کند... من به جای اصطلاح کشور، موطن را پیشنهاد کردم... اصطلاحی مبهم بود، اما به خوبی میدانستیم که معنای آن چیست! در آن برهه، معنی کشور یهود را داشت."
آن چه بعدها در "اعلامیة بالفور" و "کُتُب سفید" چندگانه از آن یاد میشد نیز، همان اصطلاح "موطن یهودی" بود و همین ابهام نهفته در این اصطلاح، دستان "سازمان جهانی صهیونیزم" و حامیان انگلیسی آنان را برای بازیهای پیچیدة سیاسی و کنترل حساسیتهای دشمنان و رقبای منطقهای و بینالمللی بازگذاشت.
همانطور که اشاره کردیم، طی نیم قرن، سلسله به هم پیوستهای از این بازیها، در منطقة خاورمیانه و جهان به اجرا درآمد تا با آغاز جنگ دوم جهانی، "سازمان جهانی صهیونیزم" به جایی رسید که حس میکرد اگر از فرصت به دست آمده به واسطه جنگ استفاده نکند، خیانتی بزرگ مرتکب شده است. همة شرایط مهیا بود: مدعیان فلسطین اعم از اعراب و انگلستان، شدیداً درگیر مسائل خود بودند. دولتهای تازهتأسیس عربی، همگی مشغول حل و فصل مشکلات داخلیشان بودند و انگلستان هم در آتش جنگ جهانی دست و پا میزد. از اعراب فلسطین هم که رهبرانشان یا کشته و تبعید شده بودند و یا سعی داشتند با آلمان و ایتالیا، علیه انگلستان متحد شوند، کاری برنمیآمد. (این اشتباه مکرر اعراب بود که میپنداشتند میتوانند از باشگاه صلیبی اروپا، متحدی برای خود علیه اعضای دیگر همین باشگاه پیدا کنند؛ کاری که در طول تاریخ رویارویی اسلام و صلیبیان محقق نشد و در هر مقطعی که "به ظاهر" چنین اتحادی صورت گرفت، در نهایت باعث ضربهپذیرتر شدن مسلمانان و تضعیف آنان شد).
مسألة تبدیل "موطن یهودی" به "کشور یهودی" از همان سالهای ابتدای جنگ توسط "آژانس یهود" به بحث گذاشته شد و در پایان سال ۱۹۴۱ کمیتهای مأمور تدوین یک بیانیه حاوی اهداف جدید صهیونیزم شد.
همکاری "آژانس یهود" با "کمیتة اضطراری آمریکا در امور صهیونیزم" (یا در آینده "شورای اضطراری صهیونیستهای آمریکایی") منجر به برپایی کنفرانس فوقالعادهای در هتل "بالتیمور" نیویورک در ماه مه سال ۱۹۴۲ شد. ششصد نماینده از صهیونیستهای اروپا و سه عضو کمیتة اجرایی "آژانس یهود"، از جمله "حییم وایزمن" و "دیوید بنگوریون" در این کنفرانس شرکت داشتند. در "بالتیمور" طرح "تأسیس کشوری یهودی" به طور رسمی مطرح شد و کنفرانس، اعلامیهای را حاوی اهداف جدید صهیونیزم موسوم به "برنامة بالتیمور" تصویب کرد. تصویب نهایی "برنامه بالتیمور" در کنفرانس یهودیان آمریکا به سال ۱۹۴۳ صورت گرفت. "تبدیل فلسطین به یک مشترکالمنافع یهودی"، "رد کتاب سفید ۱۹۳۹"، "آزادی مهاجرت تحت نظر آژانس یهود" و "ایجاد ارتش یهودی با پرچم صهیونیزم (ستاره داوود)" از اصول "برنامة بالتیمور" بود.
"برنامة بالتیمور" سرانجام به میان صهیونیستهای فلسطین برده شد و پس از بحث و بررسی توسط آنان، به تاریخ دهم نوامبر سال۱۹۴۲ در "بیتالمقدس"، رسماً به عنوان استراتژی و سیاست جدید صهیونیزم پذیرفته شد.
آغاز جنگ رسمی گروههای تروریستی صهیونیست با نیروهای انگلیسی، مقدمه ورود آمریکا به صحنه فلسطین بود. در فوریة سال ۱۹۴۴، گروه "ایرگون" به رهبری "مناخیم بگین"، جنگ علیه آلمان و متحدانش را متوقف کرده و تماماً روی نبرد با "دولت قیمومیت" متمرکز شد. چندی بعد، گروه افراطی "اشترن"، که در حقیقت از "ایرگون" انشعاب کرده بود، مجدّداً به "ایرگون" پیوست و در کنار آن به جنگ علیه"حکومت قیومیت" روی آورد. تخریب اموال دولتی و ترور مقامات انگلیسی و حتی انهدام "دفاتر مهاجرت قیمومیت"، از جمله شیوههای صهیونیستها برای مستأصل کردن بریتانیا بود. کمیسر عالی بریتانیا "مک میچل" دو بار مورد سوء قصد قرار گرفت و حتی وزیر بریتانیا در امور خاور نزدیک " لرد موین" که در عین حال عضو کابینه جنگی انگلستان هم بود، توسط گروه "اشترن" به قتل رسید.
بریتانیا از یک سو حاضر نبود منطقهای مانند "فلسطین" را به رقیبی تازه از راه رسیده واگذار کند و از سوی دیگر در آن مقطع، آمادگی تحمل پیامدهای همراهی آشکار با صهیونیستها را نداشت؛ به همین علت بود که "وینستون چرچیل" نخستوزیر وقت انگلستان، در سال ۱۹۴۵ به رییس "آژانس یهود" که از وی خواستار لغو "کتاب سفید" و "تأسیس کشور یهودی در فلسطین" شده بود، پاسخ داد: "تا پایان جنگ و مذاکرات متفقین، نمیتوان بر سر مسأله فلسطین مذاکره کرد."
البته صهیونیستها هم حاضر نبودند سرنوشت برنامههای خود را با تردیدها و ملاحظات انگلستان گره بزنند. هدف عملیاتهای تروریستی گروههای مسلح صهیونیستی، بالا بردن هزینههای "دولت قیمومیت" بود تا انگلستان وادار شود تصمیم نهایی خود را دربارة فلسطین بگیرد. البته این شرایط منافعی هم برای انگلیسیها داشت و آن هم حفظ وجهه در برابر اعراب و پرهیز از قیامهای ضدانگلیسی آنان بود.
تا پیش از پایان جنگ دوم جهانی در اروپا، تنها سازمانهای "ایرگون" و "اشترن" علیه نیروهای انگلیسی حاضر در فلسطین دست به عملیات تروریستی میزدند. مدت کمی پس از پایان درگیریها در اروپا، "آژانس یهود" مطمئن شد که "بریتانیا" به این زودیها قصد دست کشیدن از فلسطین را ندارد. این در حالی بود که به زعم غالب صهیونیستها، زمان قطعی برپا شدن "کشور یهودی" فرا رسیده بود. به این ترتیب، "آژانس یهود" شاخة نظامی خود "هاگانا" را علیه "دولت قیمومیت" وارد صحنه کرد. در نوامبر سال۱۹۴۵، "هاگانا" با "ایرگون" و "اشترن" متحد شد و هر سه در قالب "جنبش مقاومت"، عملیات ضدانگلیسی را پی گرفتند و در حقیقت، "ایرگون" و "اشترن"، حکم تیمهای ضربت و جوخههای ترور "هاگانا"، شاخة نظامی "آژانس یهود"، را پیدا کردند.
(جالب این جاست که کمتر از یک سال قبل، اعضای "ایرگون" و "اشترن" بارها به دلیل عملیات ضدانگلیسی توسط "هاگانا" دستگیر و حتی شکنجه شده بودند). با گسترش روزافزون حملات به منافع بریتانیا، این دولت تصمیم گرفت بر تعداد نظامیان خود در "فلسطین" بیفزاید. در مدت کوتاهی، به قدری سرباز انگلیسی وارد فلسطین شد که تعداد آنان به ۱۰۵ هزار نفر رسید، یعنی یک ششم جمعیت یهودی حاضر در فلسطین؛ اما این واکنش سودی برای انگلستان به بار نیاورد و تنها در ۳۱ اکتبر سال۱۹۴۵، راهآهن فلسطین در ۱۸۶ نقطه توسط "هاگانا" منفجر شد. حمله به پلیس و گشتیهای بریتانیا در سواحل مدیترانه نیز شدت یافت.
از سوی دیگر، اعراب از این که صهیونیستها بر روی متحدان سابق خود آتش گشوده بودند، تا مدتی دچار سردرگمی شدند، اما مشاهدة عدم برخورد جدی "دولت قیمومیت" با عوامل این حملات و تداوم رخنه یهودیان در تمامی شؤون فلسطین، آنان را متقاعد کرد که خطر باقی است و باید کاری کرد.
● تاسیس اتحادیه عرب
در ۲۲ مارس سال ۱۹۴۵ کشورهای عرب با تأسیس "اتحادیة عرب" در قاهره، "دفاع از حقوق مردم فلسطین" را در رأس برنامههای خود قرار دادند و فلسطین را به عنوان یک عضو این اتحادیه به رسمیت شناختند. همچنین "کمیتة عالی عرب" بار دیگر توسط این اتحادیه احیا شد و با نام "شورای عالی فلسطین" آغاز به فعالیت کرد و به جای نمایندة فلسطین در اتحادیة عرب، اعضای این شورا معرفی شدند.
در درون فلسطین هم، علیرغم فرسایش فراوان نیروهای انقلابی بر اثر "انقلاب بزرگ فلسطین"، دو سازمان شبه نظامی برای مقابله با گروههای مسلح صهیونیستی ایجاد شد. اول سازمان "نجاده" که توسط "رشاد الدباغ" و "محمد الحواری" فرماندهی میشد و دوم سازمان "فتوا" که تحت رهبری "جمال الحسینی"، پسرعموی "حاج امین الحسینی"، قرار داشت. این دو سازمان به دلایل مذهبی، به شدت با یکدیگر اختلاف داشتند، اما "اتحادیة عرب" تلاشهایی را برای اتحاد "نجاده" و "فتوا" آغاز کرد و با اعزام یک افسر مصری به نام "محمود لبیب" به فلسطین، سرانجام موفق شد این دو سازمان را در هم ادغام و تشکلی جدید با نام "سازمان جوانان" تأسیس کند.
البته این اتحاد به دلیل غیراصولی بودن آن و اختلافات عمیق رهبران دو گروه، عاقبت خوشی پیدا نکرد و به دلیل خیانت یکی از فرماندهان آن درست در حساسترین لحظات تاریخ (سال ۱۹۴۸) متلاشی شد.
محمدعلی صمدی
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست