مروری بر واکنش ها و تحولات از مذاکرات هسته ای ژنو ۲ تا ژنو ۳

جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱ ۵ متشکل از آمریکا, روسیه, انگلیس, فرانسه, چین و آلمان از فردا چهارشنبه در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در ژنو سوئیس با یکدیگر به ادامه مذاکرات در مورد متن پیشنهادی که نقشه راهی برای حل بحران غیرواقعی و غیرضروری هسته ای ایران است, می پردازند

مذاکرات فشرده، سخت و جدی ایران و گروه ۱+۵ در روزهای ۱۶ تا ۱۸ آبان ماه در شهر ژنو سوئیس در حالی برگزار شد که در این مذاکرات طرفین به دلیل مخالفت و کارشکنی آشکار «لوران فابیوس» وزیر امور خارجه فرانسه با پیش نویس متن ارائه شده، نتوانستند به توافق برسند.

در این دور از مذاکرات که در سطح وزیران امور خارجه کشورهای عضو برگزار شد، طرفین توافق کردند تا در روز چهارشنبه ۲۹ آبان ماه جاری، گفت و گوهای خود را از سر گیرند.

پس از مذاکرات سیاسی ژنو، ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی ۲۰ آبان ماه در تهران تفاهم نامه مشترکی را با ضمیمه ای ۶ بندی امضا کردند که به بازرسان این نهاد ناظر بین المللی اجازه بازرسی از معدن گچین در بندرعباس و کارخانه آب سنگین اراک را به صورت داوطلبانه می دهد.

این تفاهم نامه مشترک به امضای «علی اکبر صالحی» معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی و «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی رسید.

در این گزارش، مروری بر مهم ترین واکنش های بین المللی درباره مذاکرات هسته ای ژنو ۲ خواهیم داشت که به شرح زیر است:

▪ گزارش ویلیام هیگ به پارلمان انگلیس

«ویلیام هیگ» وزیر امورخارجه انگلیس که در مذاکرات هسته ای ژنو۲ شرکت کرده بود در گزارشی به مجلس عوام این کشور گفت: ما و ایران باید تحرک ایجاد شده در ژنو را ادامه دهیم و نگذاریم فرصت ایجاد شده برای دستیابی به پیشرفت از میان برود.

در این جلسه مجلس عوام انگلیس، «جک استراو» وزیر امور خارجه اسبق انگلیس و عضو حزب کارگر از توافق نرسیدن گروه ۱+۵ با ایران در مذاکرات ۱۶ تا ۱۸ آبان در ژنو انتقاد کرد.

استراو همچنین از دولت انگلیس و سایر مذاکره کنندگان ۱+۵ خواست تحت فشار افراطیون صهیونیست قرار نگیرند تا بتوان با تهران به توافق دست یافت.

▪ امضای تفاهم نامه مشترک میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی

ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در روز ۲۰ آبان ماه در تهران بیانیه مشترکی را با ضمیمه ای ۶ بندی امضا کردند که به بازرسان این نهاد ناظر بین المللی اجازه بازرسی از معدن گچین در بندرعباس و کارخانه آب سنگین اراک را به صورت داوطلبانه می دهد.

این تفاهم نامه مشترک به امضای صالحی معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی و «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی رسید.

صالحی پس از امضای بیانیه و تفاهم نامه مشترک با بیان این که با نقشه راه ترسیم شده، گام های بلندی را برخواهیم داشت، گفت: در مدتی نه چندان دور، پرونده هسته ای ایران از نظر فنی و حقوقی بسته خواهد شد.

وی با تاکید بر این که نیاز به توافق سیاسی داریم، گفت: امروز دیگر بحث استدلال و اقناع از لحاظ فنی و حقوقی مطرح نیست. آژانس می گوید سوال هایی را که مطرح شده باید پاسخ دهیم که آنها در شورای حکام اعلام کنند که مواردی که از طرف دیگران به عنوان یک اتهام اعلام شده، واقعیت نداشته است.

رییس سازمان انرژی اتمی ایران تصریح کرد: موضوع آژانس و ۱+۵ مکمل یکدیگر هستند چرا که اگر با آژانس خوب پیش برویم فضای مساعد در ۱+۵ به وجود خواهد آمد و بالعکس.

آمانو نیز پس از بازگشت از تهران در فرودگاه وین اظهارداشت: مساله هسته ای ایران، مساله بسیار پیچیده ای است و نمی توان انتظار داشت همه مسایل یک شبه حل شود به همین دلیل رویکرد گام به گامی را اتخاذ کرده ایم.

وی افزود: به موضوعات دیگری که در پیوست (توافق ایران و آژانس) گنجانده نشده است در مراحل بعدی پرداخته خواهد شد.

دو طرف توافق کرده اند تا دور بعدی مذاکرات فنی و حقوقی خود را در روز ۲۰ آذر در وین از سر گیرند.

▪ ادعای کری و پاسخ ظریف

«جان کری» وزیر امور خارجه پس از پایان مذاکرات قبلی ژنو در روز ۲۱ آبان ماه در امارات مدعی شد که گروه ۱+۵ در ژنو متحد بود ولی این ایران بود که آمادگی نداشت پیشنهادات ما را در آن لحظه بپذیرد.

در واکنش به این اظهار نظر، دکتر «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه در پیامی در شبکه اجتماعی توئیتر خطاب به وی نوشت: آقای وزیر، آیا این ایران بود که نیمی از پیش نویس آمریکا را پنجشنبه شب زیر و رو کرد؟ و آشکارا جمعه صبح در مخالفت با آن صحبت کرد؟

▪ تکرار ادعای مخالفت ایران با متن پیشنهادی از زبان سوزان رایس

سوزان رایس مشاور امنیت ملی آمریکا روز ۲۴ آبان مدعی شد که برخی گزارشاتی که درباره مذاکرات منتشر شده، نادرست است و در واقع توافقی روی میز قرار دارد که همه کشورهای دخیل در مذاکرات جز ایران با آن موافق هستند.

وی همچنین مدعی شد که «فرانسه کاملا با ما موافق است و به همین دلیل گزارشات مربوط به این مساله نادرست است.»

▪ لاوروف و اذعان به اصلاحات در متن پیشنهادی آمریکا

«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه نیز ۲۴ آبان ماه گفت که ایران در جریان مذاکرات ژنو در ابتدا پیشنهاد تنظیم شده توسط آمریکا درباره یک معامله هسته ای را پذیرفت، اما اصلاحات به عمل آمده در این متن در آخرین لحظات، مانع از حصول به یک توافق هسته ای شد.

▪ گزارش فصلی آژانس از فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران

آژانس بین المللی انرژی اتمی روز ۲۴ آبان ماه در گزارش فصلی خود در مورد برنامه هسته ای ایران اعلام کرد که تهران از مرداد ماه، همزمان با ادامه غنی سازی ۲۰ درصدی، توسعه توان غنی سازی را متوقف کرده است.

در گزارش تازه آژانس آمده است که ایران افزایش سریع توان خود برای فرآوری اورانیوم را همزمان با به قدرت رسیدن روحانی و کابینه جدید در ماه اوت متوقف کرد.

آژانس در عین حال در گزارش خود آورده است که ایران غنی سازی ۲۰ درصد اورانیوم را ادامه می دهد.

همچنین بنا بر گزارش آژانس، ایران کمابیش عملیات احداث راکتور آب سنگین ارک را متوقف کرده است.

در گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین قید شده که ذخیره اورانیوم ۲۰ درصد ایران از ماه اوت حدود پنج درصد افزایش یافته و به ۱۹۶ کیلوگرم رسیده که تا حد زیادی به واسطه توقف موقتی تبدیل این ماده به سوخت رآکتور بوده است.

طبق این گزارش، ایران از ماه اوت تنها چهار سانتریفیوژ نسل اول مدل آی آر – ۱ را در نیروگاه نطنز نصب کرده که مجموع سانتریفیوژهای این نیروگاه به ۱۵ هزار و ۲۴۰ عدد رسیده است.

در این گزارش همچنین اعلام شده که ایران سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتری را که می تواند اورانیوم را سریعتر از مدل آی آر – ۱ فرآوری کند، نصب نکرده است.

فعالیت های فناوری صلح آمیز هسته ای جمهوری اسلامی براساس نظارت و بازرسی های آژانس انجام می گیرد.

▪ از کارشکنی فابیوس تا شروط غیرمنطقی اولاند

«فرانسوا اولاند» رییس جمهوری فرانسه ۲۶ آبان در سفر به سرزمین های اشغالی فلسطین در یک کنفرانس خبری مشترک با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی گفت: من از یک توافق مقدماتی حمایت می کنم ولی (این توافق) باید بر اساس چهار نکته باشد. خواسته اول: ایران بدون معطلی تمام تاسیسات اتمی خود را تحت نظارت بین المللی قرار دهد. نکته دوم، غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را متوقف کند. سوم، ذخایر اورانیوم غنی سازی شده را کاهش دهد و در نهایت، ساخت راکتور (آب سنگین) اراک را متوقف کند.

وی، هنگام ورود به سرزمین های اشغالی مدعی شد: تا زمانی که مطمئن نشویم ایران تصمیم گرفته است که برنامه ساخت جنگ افزار هسته ای خود را تعطیل کند، همه تحریم ها و تعقیب مطالبات خود را ادامه می دهیم.

▪ فرانسه، دوست واقعی اسراییل

نتانیاهو هنگام استقبال از فرانسوا اولاند در فرودگاه به دلیل مخالفت این کشور با برنامه های صلح آمیز هسته ای ایران و همچنین متن پیشنهادی مشترک در مذاکرات ۱۶ تا ۱۸ ژنو، وی را «دوست واقعی اسراییل» خطاب کرد.

رژیم صهیونیستی اعلام کرده است که برای جلوگیری از توافق ایران و غرب، با کنگره آمریکا لابی خواهد کرد.

▪ پوتین: فرصتی واقعی برای حل موضوع هسته ای ایران وجود دارد

«ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه ۲۷ آبان ماه در تماس تلفنی با حجت الاسلام و المسلمین دکتر «حسن روحانی» درباره دور قبلی مذاکرات گفت: در ژنو توافق بسیار نزدیک بود و ایران هم همکاری خوبی داشت که می توانست به نتیجه مطلوبی منجر شود ولی متاسفانه همان طور که می دانید با مساله ای که پیش آمد، توافق به تاخیر افتاد.

بر اساس بیانیه کاخ کرملین، پوتین در این گفت وگو اظهار داشته که به عقیده او «فرصتی واقعی» برای حل موضوع هسته ای ایران وجود دارد و پس از سال ها مناقشه بر سر برنامه هسته ای ایران، اینک زمینه برای یک راه حل واقعی فراهم شده است.

▪ انتقاد دکتر روحانی از زیاده خواهی ها در مسیر توافق برد - برد

دکتر «حسن روحانی» رییس جمهوری اسلامی ایران نیز در گفت و گوی تلفنی با ولادیمیر پوتین رییس جمهوری روسیه گفت: در مذاکرات هسته ای ژنو ۲ پیشرفت های خوبی حاصل شده بود ولی باید به این نکته توجه شود که زیاده خواهی ها، می تواند مسیر توافق برد- برد را با دشواری هایی روبه رو کند.

در این گفتگوی تلفنی که به ابتکار رییس جمهوری روسیه انجام شد، دکتر روحانی با تشکر از مواضع روسیه در اجلاس اخیر ژنو و بیان اشتراکات فراوان در نظرات دو کشور تاکید کرد: ایران همان طور که بارها اعلام کرده است تمامی فعالیت های هسته ای اش صلح آمیز و تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است.

روحانی افزود: به نظر ما نباید شرایطی ایجاد شود که در اراده طرفین برای حصول توافق و رسیدن به نتیجه مرضی الطرفین خللی پدید آید.

▪ سفر جان کری به اسرائیل

«جان کری» وزیر امور خارجه آمریکا قرار است روز جمعه اول آذر ماه برای دیدار و گفت و گو با مقامات رژیم صهیونیستی به سرزمین های اشغالی سفر کند.

وی پیش از حضور در مذاکرات گذشته ایران و گروه ۱+۵ که در روزهای ۱۶ تا ۱۸ آبان ماه برگزار شد نیز به سرزمین های اشغالی سفر کرده بود.