رویاهای یک سرباز

بررسی نقش سارکوزی در دوران ریاست فرانسه بر اجلاس گروه ۲۰

از ابتدای سال ۲۰۱۱ فرانسه دوره‌ای جدید از بازیگری در عرصه جهانی را آغاز کرد. نیکلا سارکوزی رئیس‌جمهور فرانسه که همواره در توهم ریاست بر جهان بوده و از هر ابزاری برای رسیدن به این امر بهره برداری می‌کند، اکنون با موقعیتی جدید در عرصه جهانی مواجه شده است.

بر اساس تصمیمات اعلام شده، فرانسه ریاست گروه‌های اقتصادی گروه ۲۰ و گروه ۸ را در اختیار گرفته است؛ مجموعه‌ای از اقتصادهای برتر جهان که بخش قابل‌توجهی از اقتصاد و صنعت جهان را در اختیار دارند. کشورهایی که هر کدام به نوعی خود را قدرت برتر جهان می‌دانند و صرفا برای تحقق برخی اهداف مشترک در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند، اما در نهایت تقابل‌های گذشته خویش را حفظ کرده‌اند. گروه ۸ موسوم به G۸ مرکب از فرانسه ، آلمان ، ایتالیا، ژاپن، انگلیس، آمریکا و کانادا بود که با پیوستن کشور های دارای اقتصاد قوی همچون چین ، برزیل، هند ، مکزیک و آفریقای جنوبی به آن در نشست پیترزبورگ در سال ۲۰۰۹ بطور رسمی به گروه ۲۰ تغییر نام می دهد .اکنون فرانسه ریاست این گروه را بر عهده گرفته در حالی که سارکوزی این امر را فرصتی جدید برای پیگیری رویاهای گذشته خود می‌داند؛ رویاهایی که سیاست داخلی، منطقه‌ای و جهانی وی را در برمی‌‌گیرد. در این میان وی برای رسیدن به اهداف خود سیاست‌ها و طرح‌های متعددی را در دستور کار قرار داده هر چند که چالش‌های بسیاری نیز در این مسیر وجود دارد؛ چالش‌هایی که سوابق سارکوزی نشان از ناتوانی در مقابله با آنها دارد بویژه این‌که وی نشان داده است که توانایی بازیگری در شرایط سخت را ندارد و بیشتر یک سرباز است تا فرماندهی موفق.

● اهداف سارکوزی

الف)‌ مهم‌ترین مساله برای سارکوزی، تشدید اعتراض‌های مردمی به سیاست وی است که خشم و انزجار سراسری را در فرانسه به همراه داشته است. چالش‌های اقتصادی و اجتماعی، نارضایتی مردم از طرح‌های اصلاحی سارکوزی، صف‌بندی جناح‌های سیاسی در برابر دولت و... او را در شرایط سختی قرار داده است. سارکوزی در حالی برای انتخابات ۲۰۱۲ آماده می‌شود که محور طرح‌های وی را دادن وعده‌های امید بخش به مردم بویژه در حوزه اقتصادی و سیاسی خارجی تشکیل می‌دهد. او تلاش دارد تا با طرح ریاست بر G۸ به نوعی رضایت مردمی را از طرح‌های خود جلب کند هر چند که موج اعتراض‌ها این طرح را با چالش‌های بسیاری مواجه می‌سازد.

ب) فرانسه به رغم ادعاهای سارکوزی، در اتحادیه اروپا نتوانسته جایگاه چندانی داشته باشد. سارکوزی سعی دارد به هر نحوی سیاست‌های خویش را بر این اتحادیه تحمیل کند چنان که در کنار آلمان طرح‌هایی را برای آینده اقتصادی اروپا مطرح کرده است. سارکوزی امید دارد، ریاست وی بر گروه ۲۰ و گروه ۸ فرصتی برای دخالت بیشتر او در امور اتحادیه اروپا را فراهم سازد. سارکوزی سعی دارد از شرایط ضعیف سایر کشورها ازجمله انگلیس و آلمان برای رسیدن به سیاست‌های خود در این اتحادیه بهره‌برداری کند. سارکوزی فعالیت گسترده در اتحادیه اروپا را مکملی برای سیاست داخلی خود می‌داند که می‌تواند آن را تقویت و شرایط را برای انتخابات ۲۰۱۲ فراهم کند.

ج) هر چند ژاک شیراک رئیس‌جمهور سابق فرانسه توانست با بازیگری مستقل، جایگاهی در معادلات جهانی برای فرانسه ایجاد کند، اما سارکوزی این امر را با سیاست‌های خود با شکست مواجه کرد. هر چند که وی پروژه‌هایی را در آفریقا، خاورمیانه و سایر نقاط جهان اجرا کرد، اما عدم استقلال وی بویژه تاثیرپذیری از آمریکا در جنگ افغانستان موضع‌گیری بین‌المللی در حمایت از صهیونیست‌ها، عملا فرانسه را در حاشیه تحولات جهانی قرار داد. اکنون ریاست بر گروه‌های ۲۰ و ۸ فرصتی برای فرانسه و شخص سارکوزی است که بتواند گام‌هایی برای احیای جایگاه از دست رفته خود بردارد. محور اصلی این طرح را نیز روابط با کشورهای بزرگ اقتصادی، خاورمیانه و قاره آفریقا تشکیل می‌دهد. سارکوزی سعی دارد تا سیاست‌هایی را که دوران ۶ ماهه ریاست بر اتحادیه اروپا اجرا می‌کرد یک بار دیگر در دوران ریاست بر گروه‌های ۲۰ و ۸ اجرایی سازد. در حالی که ابعاد آن در فضایی گسترده‌تر از فعالیت در اتحادیه اروپا است.

د) سارکوزی در دوران ریاست جمهوری خود طرح‌های منطقه‌ای و جهانی جدیدی را مطرح کرد که تاکنون ناکام مانده‌اند. تشکیل واحدهای اقتصادی و سیاسی جدید برای اروپا و تشکیل اتحادیه مدیترانه‌ای با حضور اتحادیه اروپا و قاره آفریقا، کشورهای عربی خاورمیانه و رژیم صهیونیستی ازجمله این طرح‌ها بود. با توجه به اهمیت این طرح‌ها برای اهداف داخلی و خارجی سارکوزی، سیاست وی در دوران ریاست بر گروه‌های ۲۰ و ۸ در مسیر احیا و اجرایی شدن طرح‌ها بویژه تشکیل اتحادیه مدیترانه‌ای پیش خواهد رفت. به عبارت دیگر ساکوزی به دنبال بهره‌برداری از شرایط موجود برای رسیدن به آرزوهای بربادرفته خویش است.

هـ) نکته اساسی در سیاست‌های سارکوزی وابستگی اوست. سارکوزی نشان داده است که وابستگی خاصی به آمریکا و رژیم صهیونیستی دارد و بیشتر در چارچوب منافع آنها گام برمی‌دارد. در شرایطی که آمریکا و صهیونیست‌ها با بحران‌های شدید اقتصادی و انزوای جهانی مواجه شده‌اند ریاست کشوری مانند فرانسه بر گروه‌های ۲۰ و ۸ می‌تواند تا حدودی راه را برای کسب منافع اقتصادی برای آنها هموار سازد. برخی ناظران سیاسی، ریاست فرانسه را نتیجه لابی صهیونیست دانسته‌اند که برای تامین منافع اقتصادی و سیاسی آنها صورت گرفته است.

● سیاست‌های سارکوزی

با توجه به سوابق سارکوزی در دوران ریاست بر اتحادیه اروپا می‌توان گفت که وی احتمالا سیاست مشابهی را نیز در قبال گروه‌های ۲۰ و ۸ در چند مورد اجرا خواهد کرد.

- اولا: با توجه به ظرفیت‌های هریک از کشورهای حاضر در گروه ۲۰ و ۸ سارکوزی تلاش می‌کند روابط دو جانبه‌ای را با آنها برقرار سازد. با توجه به این‌که این کشورها هر کدام از قاره‌ای هستند این روابط می‌تواند راه را برای توسعه نفوذ فرانسه در سراسر جهان هموار سازد. محور اصلی این طرح‌ها نیز روابط اقتصادی است که کشورهایی مانند چین، هند، برزیل، روسیه و... در راس آن قرار می‌گیرند.

- ثانیا: با توجه به چالش‌های موجود میان اعضای گروه‌های مذکور، سارکوزی تلاش خواهد کرد تا نقش میانجی را برای این کشورها ایفا کند چنان که در دوران ریاست بر اتحادیه اروپا بارها این سیاست را اجرا کرد. سارکوزی سعی دارد تا خود را عامل صلح و ثبات در جهان معرفی کند که بخشی از این پروژه نیز با میانجی‌گری میان این کشورها صورت می‌گیرد.

حل اختلاف میان روسیه با اروپا و آمریکا و نزدیکی کشورهایی مانند هند، چین و برزیل به سایر کشورها از جمله محورهای این طرح است. البته سارکوزی در کنار این اقدامات سعی دارد تا در نهایت این گروه‌ها را در مسیر طرح‌های خود هدایت کند که اساس آن را نیز افزایش مناسبات اقتصادی آنها با فرانسه تشکیل می‌‌دهد.

● موانع سارکوزی

در کنار آنچه از سیاست‌های سارکوزی در دوران ریاست بر گروه‌های ۲۰ و ۸ ذکر شد او برای رسیدن به این اهداف با موانع بسیاری مواجه است، بگونه‌ای که بسیاری تحقق خواسته‌های وی را بیشتر برگرفته از ذهنیت‌های او می دانند تا امری حقیقی و قابل اجرا.

شرایط نابسامان داخلی بویژه در حوزه اقتصادی و اجتماعی، موقعیت متزلزل فرانسه در جهان بویژه بی‌اعتمادی‌های شدید به سیاست‌ها و طرح‌های سارکوزی، عدم استقلال سارکوزی و وابستگی شدید وی به اهداف و سیاست‌های آمریکا و صهیونیست‌ها، اختلافات شدید میان اعضای گروه‌های ۲۰ و ۸ که عملا یکپارچه‌سازی آنها را با چالش مواجه می‌سازد، حضور بازیگران بزرگ در معادلات جهانی که عملا فرانسه را در حاشیه قرار می‌دهد، گرفتار بودن فرانسه در تحولات حاشیه‌ای نظیر جنگ افغانستان و سلطه‌گری در قاره آفریقا و... از جمله چالش‌های پیش روی سارکوزی است و حتی می‌تواند شکست‌هایی را برای وی به همراه داشته باشد.