آموزش الکترونیک در ایران تنها در حد وب سایت های تاریخ گذشته

با وجودی که سال هاست آموزش مجازی یا الکترونیکی در دنیا رایج شده و با این که زمینه مساعدی برای توسعه دانشگاه های مجازی درایران فراهم است اما هنوز سیستم آموزش مجازی در کشور ما فراگیر نشده است

● دامین های اینترنتی قطب آموزش مجازی کشور اکسپایر شده است!

با وجودی که سال هاست آموزش مجازی یا الکترونیکی در دنیا رایج شده و با این که زمینه مساعدی برای توسعه دانشگاه های مجازی درایران فراهم است اما هنوز سیستم آموزش مجازی در کشور ما فراگیر نشده است و تنها چند دانشگاه معدود در این زمینه اقدام کرده اند و حتی به عنوان مثال دامین های وب سایت اینترنتی بخش آموزش های الکترونیک دانشگاهی مانند پیام نور که به اذعان معاون آموزشی وزارت علوم به عنوان قطب دانشگاه الکترونیک و مجازی ایران انتخاب شده است، اکسپایر (منقضی) شده است و در دسترس نیست!به روز نبودن و اکسپایر شدن وب سایت ها،دسترسی نداشتن همه دانشجویان به امکانات اینترنتی، سرعت پایین اینترنت در ایران و هزینه های سنگین آن در مقایسه با دیگر کشورهای جهان از جمله مشکلاتی است که در زمینه گسترش آموزش های الکترونیکی در ایران وجود دارد.

● آموزش الکترونیکی چیست؟

منظور از E-Learning یا آموزش الکترونیکی به طور کلی بهره گیری از سیستم های الکترونیکی مثل رایانه، اینترنت، دیسک های چند رسانه ای، نشریه های الکترونیکی، خبرنامه های مجازی و نظایر این هاست که با هدف کاستن از رفت و آمدها و صرفه جویی در وقت و هزینه و در ضمن یادگیری بهتر و آسان تر صورت می گیرد. این روش دانشجویان را تشویق می کند تا از خود خلاقیت و کنجکاوی بیشتری نشان بدهند. در ضمن یاد می گیرند که چگونه به فناوری های جدید و سریع دست یابند، آنان همچنین می توانند در مباحثات اتاق های گفت و گو و چت شرکت کنند و در زمان دلخواه با مدیر سایت آموزش دهنده ارتباط برقرار کنند.

● تفاوت بین برنامه های ارائه شده به صورت آنلاین و کلاس درس

در روش آنلاین همه چیز از طریق شبکه هدایت می شود که شامل حضور در کلاس های گفت و گوی اینترنتی و دسترسی به یادداشت های نمونه و حتی ارتباط زنده با مدیر سایت آموزش دهنده است. آموزش الکترونیکی عملا برای همه افراد است. چه کارمند حرفه ای که می خواهد مهارت های فناوری اطلاعات خود را به صورت امروزی در بیاورد و چه دانشجویی که درصدد کسب تحصیلات عالیه است؛ هر فردی می تواند برای رفع نیازهای آموزشی خود از اینترنت بهره ببرد.

● مزایا

مهم ترین فواید آموزش الکترونیکی یا مطالعه آنلاین عبارت است از: دیگر نیازی به صرف وقت و حضور در کلاس های درس نیست.می توانید از طریق شبکه ارتباطی با دانشجویان و مدرسان تمام دنیا ارتباط برقرار کنید و به بحث و گفت و گو بپردازید.سرعت مطالعه بنا به خواسته دانشجو است.درمطالعه به شیوه آنلاین با غنای آ موزش گروهی مواجه می شوید.مطالعه به شیوه آنلاین شما را تشویق می کند تا کنجکاوی و ابتکار بیشتری به کار ببرید، ضمن این که امکان دسترسی به فناوری های جدید را افزایش می دهد.

● معایب

صرف نظر از ویژگی های آموزش الکترونیکی، منتقدان ضعف هایی برای آن مطرح کرده اند؛ مانند دوری از ارتباطات جمعی در آموزش، نبود ارتباط چهره به چهره، وابستگی بیش از حد به فناوری. البته شاید بتوان گفت که پیشرفت فناوری برخی از این اشکالات را نیز تا حد زیادی برطرف کرده است.فریدون شعبانی نیا، رئیس واحد الکترونیکی دانشگاه شیراز، در گفت و گو با سیتنا، با انتقاد از نبود برنامه ریزی مشخص برای گسترش آموزش مجازی در کشور، گفت: ورود سلیقه ای دانشگاه ها به مبحث آموزش مجازی، باعث معضلات بیشتر برای این حوزه خواهد شد؛ بنابراین وزارت علوم باید با ورود به این عرصه از بروز این گونه مسائل جلوگیری کند.

● آموزش الکترونیکی در جهان

امروزه کلاس های مجازی به دلیل وجود فناوری های همگانی چون تلویزیون، رادیو و همچنین فناوری های جدید همچون لپ تاپ، دسک تاپ و شبکه های رایانه ای در جهان رو به افزایش است.به تازگی یونسکو طی بیانیه ای اعلام کرده است، استادان موسسه فناوری ماساچوست آمریکا به زودی تمامی دروس آموزشی خود را در این دانشگاه برای استفاده عموم در اختیار علاقه مندان قرار خواهند داد. بر اساس این گزارش، ظرف چند سال آینده بیش از چند هزار ماده درسی به طور رایگان به شیوه آنلاین در اختیار استادان، محققان و دانشجویان سراسر دنیا به ویژه کشورهای در حال توسعه قرار خواهد گرفت.

● تاریخچه آموزش از راه دور در ایران

آموزش از راه دور در کشورمان به جز تجربه دانشگاه پیام نور مبتنی بر استفاده از شیوه ارتباط از راه دور، دارای سابقه طولانی نیست. در پایان دهه ٧٠ آموزش مجازی در دستور کار دانشگاه تهران قرار گرفت و پروژه هایی تحت این عنوان آغاز شد. در سال ١٣٨٠ سایت آموزش مجازی دانشگاه تهران با ارائه ٩ درس برای دانشجویان روزانه دانشگاه راه اندازی و از نیم سال اول تحصیلی همان سال، بهره برداری شد. در همان سال وزارت علوم از تاسیس دانشگاه اینترنتی خبر داد که تحت نظر آن وزارت خانه، ولی به صورت موسسه غیر انتفاعی نوع اول در سراسر کشور خدمات آموزشی ارائه خواهد داد. به دنبال آن تعدادی از دانشگاه ها اعلام کردند که راه اندازی آموزش الکترونیکی را جزو برنامه های خود قرار داده اند و در حال حاضر تعدادی از آن ها دروسی را به صورت تک درسی برای دانشجویان حضوری خود ارائه کرده اند.در ایران دانشگاه شیراز، به عنوان اولین دانشگاه کشور موفق به آغاز رسمی دوره آموزشی دانشگاه مجازی شده است. در این نوع آموزش، عمده فعالیت های آموزشی از قبیل ثبت نام، انتخاب واحد، دریافت مطالب درسی، مذاکره با استاد از طریق شبکه رایانه ای و در برخی موارد کلاس های رفع اشکال و برخی کلاس های آزمایشگاهی به صورت حضوری ولی با زمان بندی مناسب اجرا می شود.در مجموع می توان گفت که نظام آموزش الکترونیکی در ایران در مرحله شکل گیری و آزمون و خطا به سر می برد.

● نقش استادان

با وجود آن که برخی دانشگاه ها با راه اندازی مراکز آموزش مجازی استادان را تشویق به ارائه دروس به صورت الکترونیکی کرده اند، اما از آن جایی که در ارائه این نوع آموزش ها، استادان نقش برجسته و کانونی دارند هر نوع عملکرد استادان دانشگاه ها می تواند در پیشبرد این نوع از آموزش ها نقش اساسی داشته باشد. اما به دلایل مختلف از جمله ناآشنایی برخی استادان به خصوص استادان قدیمی تر با فناوری های اطلاعاتی و رایانه ای، آن ها در مقابل این رویکرد جدید آموزشی مقاومت نشان می دهند. این در حالی است که به گفته دکتر خالقی، معاون آموزشی وزارت علوم، یکی از چالش های مهم تضمین کیفیت در آموزش عالی، ارتقای توان علمی استادان همگام با به روزرسانی دروس است. در واقع بعضی از اعضای هیئت علمی توان تطبیق با تحولات جدید را ندارند. بنابراین تلاش می کنند محتوا را با توان علمی خود تطبیق دهند. دکتر خالقی از بخشنامه ای خبر داده که طبق آن قرار است ١٠ درس دانشگاهی (در صورت تمایل استاد و دانشجو) در هر دانشگاه به صورت الکترونیکی ارائه شود.دکتر عباسپور، رئیس کمیسیون آموزش مجلس، در این باره می گوید: در این زمینه استادان از فناوری اطلاعات استفاده چندانی نمی کنند و هنوز هم بسیاری از آن ها با ارائه جزوه های قدیمی اقدام به تدریس می کنند و متاسفانه هنوز استادان زیادی وجود دارند که از روش های قدیمی مثل دادن جزوه برای تدریس استفاده می کنند که محتوای جزوه ها هم مطلوب نیست. حل این مسئله نیاز به دقت نظر وزارت علوم دارد.

● دانشگاه پیام نور

یکی از دانشگاه هایی که فقر IT در آن حاکم است، در صورتی که سیستم آن بر پایه IT بنا شده، دانشگاه پیام نور است. به طوری که این دانشگاه فاقد یک سامانه گسترده فناوری اطلاعات برای ارائه دروس به دانشجویان نیمه حضوری است که یکی از نقص های بنیانی به شمار می رود. با این حال قائم مقام دانشگاه پیام نور گفته:این دانشگاه به عنوان قطب آموزش مجازی کشور انتخاب شده است، معاون آموزشی وزارت علوم نیزگفته است: بر اساس برنامه ریزی های صورت گرفته، دانشگاه پیام نور به بزرگ ترین دانشگاه مجازی کشور تبدیل خواهد شد. دانشگاه پیام نور در راستای گسترش آموزش های الکترونیکی اقدام به راه اندازی بخشی به نام دانشستان کرده است. اما برای پی بردن به عمق فعالیت های مجازی و آنلاین این بخش کافی است بدانید که دامین های وب سایت اینترنتی این بخش از دانشگاه پیام نور به آدرس

http://www.daneshestan.org

http://www.daneshestan.net

که در وب سایت اصلی دانشگاه هم به آن لینک داده شده اکسپایر(منقضی) شده است و در دسترس نیست! بیچاره دانشجویانی که می خواهند از این نوع سیستم آموزشی خدمات مجازی دریافت کنند.وقتی وضعیت قطب آموزش مجازی کشور این است تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.

● تدوین آیین نامه دوره های مجازی تا پایان فروردین ماه ٨٧

خلاء ضوابط قانونی در زمینه نحوه برگزاری دوره های آموزش مجازی باعث شده است وزارت علوم، به فکر تدوین آیین نامه های تخصصی مربوط به این دوره ها بیفتد. در همین راستا چندی پیش معاون آموزشی وزارت علوم از توسعه دوره های مجازی در دانشگاه های بزرگ و ایجاد کمیته ای به همین منظور خبر داد و گفت: آیین نامه های دوره های مجازی تا پایان فروردین ماه ٨٧ تدوین می شود.وی با بیان این که مجوز دوره های مجازی تنها به دانشگاه های شاخص داده می شود، افزود: توسعه دوره های مجازی در دستور کار جدی وزارت علوم قرار دارد و برای این منظور امسال کمیته ای در وزارت خانه ایجاد شد.