پیشگیری از انتقال ایدز به جنین

بیماری ایدز یکی از معضلات دهه‌های اخیر جهان است که نام آن به دلیل عواقب وحشتناکش با ترس برده می‌شود.
این بیماری در اثر ویروس اچ آی وی ایجاد و منتقل می‌شود. این ویروس مثل اغلب ویروس‌ها …

بیماری ایدز یکی از معضلات دهه‌های اخیر جهان است که نام آن به دلیل عواقب وحشتناکش با ترس برده می‌شود.

این بیماری در اثر ویروس اچ آی وی ایجاد و منتقل می‌شود. این ویروس مثل اغلب ویروس‌ها به صورت انگلی زندگی می‌کند، یعنی با ورود به برخی سلول‌های دفاعی بدن (لنفوسیت تی ۴) و ایجاد تغییرات در این سلول‌ها، به سرعت تکثیر شده و تعداد آن در خون بیمار افزایش می‌یابد و در نهایت با تخریب این سلول‌های دفاعی موجب اختلال و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود. در این زمان بدن بیمار آمادگی مقابله با بیماری‌ها را نداشته و عوامل بیماری‌زایی که در حالت عادی و در شخص سالم هیچ بیماری ای را ایجاد نمی‌کنند، در فرد مبتلا به ایدز منجر به بیماری‌های خاصی می‌شوند.

خوشبختانه داروهای متعددی برای درمان و همین‌طور کاهش احتمال انتقال بیماری یافت شده است و با کمک این داروها سیر بیماری تا حد زیادی کنترل می‌شود.

روش انتقال این بیماری دقیقا مثل بیماری هپاتیت بی است یعنی شایع‌ترین راه انتقال از طریق روابط جنسی است بنابراین در کسانی که از نظر روابط جنسی بی‌بند و بار هستند، یعنی شریک‌های جنسی متعدد دارند، بیشتر دیده می‌شود. البته راه‌های انتقال دیگری وجود دارد مثل تماس مخاط‌ها (بزاق دهان و غیره)، انتقال خون از فرد مبتلا به سالم، استفاده از سوزن‌های آلوده در کسانی که به مواد مخدر تزریقی معتاد هستند و حتی از طریق خراش‌های پوستی بخصوص در پرسنل بیمارستان که با این افراد در تماس هستند، انتقال بیماری صورت می‌گیرد. یکی از راه‌های دیگر انتقال، از مادر مبتلا به جنین است که در این نوشتار به آن می‌پردازیم.

همان‌طور که مشخص است بیماری ایدز در سنین باروری شایع است و در حال حاضر در جهان دو سوم مبتلایان را زنان تشکیل می‌دهند بنابراین عجیب نیست که این بیماری در زنان باردار دیده می‌شود. خوشبختانه انجام آزمایش برای یافتن ویروس ایدز در خون مادران و البته با رضایت آنها در کشور باب شده است و به این ترتیب می‌توان با دادن داروی مناسب انتقال بیماری از مادر به جنین را بشدت کم کرد.

مهم این است که این مادران هر چه زودتر شناسایی و براساس آزمایشات کاملتر تحت درمان قرار گیرند زیرا بیشترین زمان انتقال بیماری در ماه آخر بارداری و در زمان زایمان است. در صورت عدم‌شناسایی و درمان احتمال انتقال بیماری از مادر به جنین ۳۰ درصد یا بیشتر است اما با درمان این احتمال به کمتر از یک درصد می‌رسد.

این مادران نیاز به مراقبت روحی و همدلی زیادی دارند و در عین حال شیردهی در آنان ممنوع است، چون شیردهی هم موجب انتقال بیماری می‌شود.

متاسفانه در این بارداری‌ها احتمال زایمان زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم ورشد نامناسب جنین زیادتر است اما تاکنون ناهنجاری ژنتیکی در نوزادان دیده نشده است.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان