انحراف تیغه بینی

تصور اکثر افراد از انحراف تیغه بینی کج بودن ظاهر بینی است، حال آن‌که از نظر پزشکی انحراف تیغه بینی به کج‌بودن تیغه داخلی بینی اطلاق می‌شود.
این انحراف تیغه بینی معمولا با کجی …

تصور اکثر افراد از انحراف تیغه بینی کج بودن ظاهر بینی است، حال آن‌که از نظر پزشکی انحراف تیغه بینی به کج‌بودن تیغه داخلی بینی اطلاق می‌شود.

این انحراف تیغه بینی معمولا با کجی ظاهری همراه نیست، مگر آن‌که انحراف شدید و مزمنی در طول سالیان رشد و بلوغ وجود داشته باشد که منجر به کجی ظاهری هم شده باشد.

تیغه بینی، صفحه عمودی نازکی است که فضای داخلی بینی را به ۲ حفره مجزای راست و چپ تقسیم می‌کند. این تیغه، پشتیبان قسمت‌های خارجی بینی بوده و وزن بینی را تحمل می‌کند و می‌توان آن‌را به عمود یک خیمه تشبیه کرد.

نیمه جلویی این تیغه، غضروفی و نیمه بالایی آن استخوانی است. تیغه بینی در هر طرف توسط مخاط (پوست داخلی بینی) پوشیده می‌شود. این مخاط عروق تغذیه‌کننده تیغه بینی را در بر دارد.

خود غضروف فاقد عروق خونی است و تغذیه سلول‌های غضروف بینی از موادی که از عروق خونی مخاط تراوش می‌شود، انجام می‌پذیرد.

تیغه بینی نیز مثل سایر اجزای بدن تا پایان بلوغ همچنان رشد می‌کند و بر ابعادش افزوده می‌شود. چندین مرکز غضروف و استخوان‌سازی در رشد هماهنگ تیغه بینی موثرند.

بدیهی است اگر به هر دلیلی یکی یا چند تا از این مراکز غضروف‌ یا استخوان‌سازی کمتر یا بیشتر از حد معمول رشد کنند، تیغه بینی ممکن است از خط وسط منحرف شده و در ناحیه‌ای به سمت راست یا چپ انحراف پیدا کند. این کجی معمولا در قسمت داخلی بینی است و تاثیری روی شکل ظاهری آن نمی‌گذارد.

وارد آمدن ضربه به بینی تا قبل از کامل شدن بلوغ، می‌تواند باعث آسیب دیدن این مراکز غضروف‌ یا استخوان‌سازی شود.

این ضربه ممکن است هنگام تولد نوزاد، در حین گذر از کانال زایمان به بینی او وارد شود یا در طول زندگی اتفاق بیفتد.

بسته به شکل و محل کجی تیغه بینی، انحراف منجر به تنگی و گرفتگی یک یا هر دو مجرای بینی می‌شود. قبل از آن‌که علائم انحراف تیغه بینی را مطرح کنم لازم می‌دانم ۲عملکرد اصلی بینی را مورد تاکید قرار دهم. این دو عملکرد عبارتند از:

الف) انتقال هوا از بینی به ریه و تهویه آن

ب) محلی برای درک بوهای مختلف

هوا در حین عبور از بینی به سمت ریه، گرم و مرطوب شده و ذرات گرد و غبار موجود در آن گرفته و تمیز می‌شود. ضمنا بینی خط مقدم مقابله سیستم ایمنی بدن با ذرات موجود در هوای استنشاقی است. هر بار که از بینی نفس می‌کشیم هزاران ذره گرد و غبار مضر دیگر مثل باکتری وارد بینی ما می‌شوند. وجود مو در ابتدای سوراخ بینی، تعدادی از این ذرات بزرگ‌تر را به دام می‌اندازد.

تعدادی از ذراتی که توانسته‌اند از این مرحله بگذرند بر اثر نحوه توربولانس و گردش هوا در درون حفره بینی به ترشحات مخاط بینی می‌چسبند. برای روشن شدن اهمیت این توربولانس روی جذب و به دام انداختن ذرات باید متذکر شوم که ذرات بزرگ‌تر از ۶ ـ‌۴ میکرومتر قادر نخواهند بود به ریه برسند.

دکتر محمدحسن عامری

متخصص گوش، حلق و بینی