اختلالات دفع در زنان

اختلالات دفع مدفوع از مشکلات شایع در انسان‌هاست، اما در زنان شیوع بیشتری دارد. از آنجا که افراد در بیان این بیماری و مراجعه به پزشک دچار مشکل هستند و از طرفی این بیماری‌ها تعریف …

اختلالات دفع مدفوع از مشکلات شایع در انسان‌هاست، اما در زنان شیوع بیشتری دارد. از آنجا که افراد در بیان این بیماری و مراجعه به پزشک دچار مشکل هستند و از طرفی این بیماری‌ها تعریف استانداردی ندارد، شیوع آن مشخص نیست، اما به هرحال در افراد زیادی موجب اختلال در زندگی شده و در برخی افراد موجب اجتماع‌گریزی، افسردگی و عدم رضایت از زندگی می‌شود.

این اختلالات به ۲ دسته اختلالات دفعی و عدم کنترل دفع تقسیم می‌شود.اختلالات دفع مدفوع اغلب مترادف با یبوست در نظر گرفته می‌شود و به اشکال مختلف توسط بیماران تعریف می‌شود، مثل یبوست (دفع مدفوع کمتر از ۳ بار در هفته)، تغییر شکل و قوام مدفوع، زور زدن و استفاده از دست جهت کمک به دفع مدفوع، درد شکم، نفخ، عدم تخلیه کامل مدفوع و....

به هر حال یبوست یا دفع کمتر از ۳ بار در هفته مشکلی شایع در زنان بخصوص در زنان مسن و همین طور کسانی است که قادر به فعالیت نیستند. (مثل کسانی که سکته مغزی کرده و دچار فلج پاها و عدم تحرک هستند یا کسانی که به دلیل دردهای مفصلی قادر به انجام حرکات سریع نیستند).

اختلال در کنترل مدفوع هم بیماری شایع دیگری است، به طوری که در کل جمعیت ۲ تا ۳ درصد دچار هستند، اما با افزایش سن شیوع آن به سرعت افزایش می‌یابد و در کسانی که قادر به حرکت نیستند به ۵۰ درصد می‌رسد. این مشکل عوارض روحی فراوان در بیمار دارد، مثل عدم اعتماد به نفس و دوری از اجتماع ، افسردگی و... اوج فاجعه در بیماران جوانی است که به دنبال زایمان دچار پارگی عضله کنترل‌کننده دفع شده و به دلیل عدم درمان امکان حضور در جامعه و ادامه زندگی به صورت عادی را ندارند.

علل اختلالات دفع مدفوع

از علل شایع این مشکل اختلالات غدد درون‌ریز مثل دیابت و کم‌کاری تیروئید و بارداری است. در دیابت بیمار دچار آسیب عصبی ناشی از دیابت و به دنبال آن کاهش حرکات روده‌ای و در نهایت یبوست می‌شود. حاملگی هم با اثر هورمون‌های زنانه موجب کاهش حرکات روده‌ای و در نهایت یبوست در بیش از ۳۰ درصد زنان باردار می‌شود، البته این مورد بیماری محسوب نمی‌شود و طبیعی است و پس از زایمان بهبود پیدا می‌کند.

از علل دیگر یبوست بیماری‌های سیستم عصبی مثل سکته‌های مغزی، تومور مغزی، بیماری ام‌اس، پارکینسون و بیماری‌های مادرزادی سیستم عصبی روده‌ای و... است.

اختلالات آناتومی سیستم دفع مدفوع مثل هموروئید (بواسیر)، افتادگی لگن، انسداد در قسمت انتهایی سیستم دفعی و چسبندگی‌های روده هم از علل دیگر این بیماری است.

داروها هم می‌تواند موجب یبوست یا عدم کنترل دفع شود. از مهم‌ترین این داروها می‌توان به داروهای ضدفشار خون، داروهای افسردگی و آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم که به طور شایع در ناراحتی معده استفاده می‌شود اشاره کرد.

دکتر ثریا عالمی

جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان