آسمانخراش Skyscraper

نامی است که به بلندترین ساختمان‌ها در شهرها بزرگ داده شده. ساختمان‌های غول‌آسا نخست در شیکاگو و نیویورک ساخته شد. برای اینکه زمین گران و فضای محدود ایجاب می‌کرد که ساختمان‌های …

نامی است که به بلندترین ساختمان‌ها در شهرها بزرگ داده شده. ساختمان‌های غول‌آسا نخست در شیکاگو و نیویورک ساخته شد. برای اینکه زمین گران و فضای محدود ایجاب می‌کرد که ساختمان‌های عمودی و بلند ساخته شود. با گسترش کاربرد آهن و فولاد در ساختمان‌ها ساختن آسمان‌خراش‌ها امکان‌پذیر گردید.

ویلیام بارون جنی، نخستین نقشه آسمانخراشی را کشید و آن آسمانخراشی مربوط به ساخمان بیمه در شیکاگو بود. این ساختمان در ۱۸۸۴ با چارچوب آهنی ساخته شد. آسمانخراش‌های کنونی شهرهای بزرگ جهان را با فولاد و بتن می‌سازند.

شیکاگو زادگاه آسمانخراشی است، در اینجا بود که معمار به‌نام آمریکائی، لوییس سولیوان ”Louis Sullivan“ نخستین طرح را برای بنیاد نهادن آسمانخراش‌ها پدید آورد. طرح اوبر دو شالوده استوار بود: نخست آنکه ریخت Form در پی کارکرد Function می‌آید و کارکرد و گونه بهره‌گیری از ساختمان، ریخت طرح درونی و بیرونی آن را می‌آفزرند و دیگر آنکه معماری آسمانخراشی همچون انسانی که دارای استخوان‌بندی است باید دارای استخوان‌بندی و گونه‌ای سازه Structure ویژه باشد.

بدین‌سان به سال ۱۸۸۵ نخستین آسمانخراش در شیکاگو، به‌نام ساختمان بیمه در ۱۰ اشکوب زاده شد و به‌جای آنکه دارای دیوارهای باربر باشد دارای استخوان‌بندی Framing بود و اگرچه امروز شمار اشکوب‌های آسمانخراش‌ها از صد گذشته، لیکن بر همان دو شالوده استوار است.

از آنگاه که در آسانرو ”آسانسور“ بسته می‌شود تا زمانی‌که به اشکوب یکصد و سوم بلندترین آسمانخراش‌های جهان می‌رسیم درست ۷۵ ثانیه به درازا می‌کشد. این آسمانخراش برج سیرز ”Sears Tower“ نام دارد و از فراز آن شیکاگوی پهناور، کوچک و کودکانه می‌نماید. برج سیرز با یکصد و ده اشکوب و ۱۴۵۴ پا بلندی اگر کامیابی بزرگی در معماری نباشد از دیدگاه مهندسی سازه به افسونگری می‌ماند که دانش شمارگری ”Computer“ بی‌چون و چرا بر آن فرمانروائی دارد.

اکنون نه تنها شیکاگو زادگاه آسمانخراش که نیویورک، لوس‌آنجلس، مینیاپولیس و بیشتر شهرهای بزرگ آمریکا کم و بیش به برج‌ها روی آورده‌اند و یا اینکه موج مخالفت‌های سازمان‌یافته هر روز گسترده‌تر می‌شود، اما فشار برخی واقعیت‌ها، انگیزه پیشروی آسمانخراش‌ها را استواری می‌بخشد و از این رو هر دم بر شمار برج‌ها افزوده می‌گردد، زیرا که برج‌های امروزی یک نوآوری در راستای اقتصادی آمریکا است و نیاز به گریز از گسترش افقی شهرها و فشار افقی جمعیت‌ها است و از این رو گشایش عمودی در شهرهائی رخ می‌نماید که همه راه‌ها بر روی گستردگی در سطح به جهانی چون کمبود زمین بسته شده است.