کمک به کاهش معضل کسری بودجه شهرداری ها و دولت های محلی

مقاله پژوهشی بانک جهانی در زمینه سرمایه گذاری مشارکتی بخش خصوصی در زیرساخت های عمرانی شهری منتشر شده در نوامبر ۲۰۰۶ , بیان می کند که یکی از مهم ترین عوامل گسترش جذب سرمایه گذاری مشارکتی با بخش خصوصی توسط شهرداری ها و دولت های محلی, تلاش برای غلبه بر معضل کسری بودجه بوده است

مقاله پژوهشی بانک جهانی در زمینه سرمایه‌گذاری مشارکتی بخش خصوصی در زیرساخت‌های عمرانی شهری (منتشر شده در نوامبر ۲۰۰۶)، بیان می‌کند که یکی از مهم‌ترین عوامل گسترش جذب سرمایه‌گذاری مشارکتی با بخش خصوصی توسط شهرداری‌ها و دولت‌های محلی، تلاش برای غلبه بر معضل کسری بودجه بوده است.

در مورد شهرهای کشورهای توسعه‌یافته، معمولا درآمدهای دولت‌های محلی نسبتا مناسب بوده و همچنین میزان زادوولد و نیز میزان مهاجرت به شهرها ناچیز است. بنابراین معمولا معضل کسری بودجه در مورد این شهرها چندان جدی نیست و در نتیجه کلیدی‌ترین دلیل استقبال روزافزون از سرمایه‌گذاری‌های ppp (مشارکت عمومی - خصوصی)در شهرهای واقع در اقتصادهای توسعه‌یافته ارتقای سطح بهره‌وری و بهبود کیفیت خدمات مختلف شهری بوده و غلبه بر معضل کسری بودجه در درجه دوم اهمیت قرارداشته است (Annez: ۲۰۰۶).

اما در مورد اغلب کشورهای درحال توسعه، کمبود درآمدهای دولت‌های محلی از یکسو، و نرخ بالای زاد و ولد،

میزان بالای مهاجرت به شهرها و نیز افزایش روز به روز سطح توقعات شهرنشینان، باعث شده است که معضل کسری بودجه شهرداری‌های این شهرها بسیار جدی باشد. بنابراین پراهمیت‌ترین عامل افزایش استقبال از سرمایه‌گذاری‌های ppp در مورد این شهرها، غلبه بر معضل کسری بودجه بوده است؛ به نحوی‌که در بسیاری از موارد، عدم استفاده از سرمایه‌گذاری مشارکتی با بخش خصوصی در پروژه‌های زیرساختی، منجر به تعطیلی پروژه‌های مذکور شده است (Fay and Morrison : ۲۰۰۵).

در مجموع می‌توان گفت که معضل کسری بودجه دولت‌های محلی و شهرداری‌ها درشهرهای کشورهای در حال توسعه، نقش بسیار پررنگ‌تری درگسترش استفاده از ppp در پروژه‌های مختلف شهری داشته است که برای مثال می‌توان به تحلیل موارد مربوط به شهرهای کشور هند اشاره کرد

Expert Group on the Commercialization of Infrastructure Projects: ۱۹۹۶؛ ولی با این وجود، معضل کسری بودجه در مورد شهرداری‌های کشورهای توسعه‌یافته و نقش موثر استفاده از ppp در کاهش این معضل هم به هیچ وجه مساله‌ای نیست که بتوان به این سادگی از آن چشم‌پوشی کرد. برای مثال بد نیست که فقط به برخی از آمارهای مربوط به کسری بودجه‌های عمرانی مربوط به ساخت و تعمیر تاسیسات زیربنایی (infrastructure) در کشور ثروتمندی مثل کانادا اشاره ‌کنیم:

درسال ۱۹۸۴، میزان کسری بودجه عمرانی مربوط به زیرساخت‌های شهری شهرهای کانادا، معادل ۷/۲ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور بوده؛ اما در سال ۲۰۰۲ به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی رسیده است.

(Drummond: ۲۰۰۴)

در حال حاضر برای ساخت و تعمیر زیرساخت‌های شهری شهرهای کانادا و رساندن آنها به سطح مورد نیاز، تقریبا نیاز به سالانه ۶۰ میلیارد دلار بودجه اضافی وجود دارد. با توجه به فرسودگی روزافزون زیرساخت‌های عمرانی شهرها و نیز افزایش استانداردهای تاسیسات زیربنایی شهری در طول زمان، این رقم هر سال حدودا معادل ۲ میلیارد دلار رشد می‌کند. در سال‌های اخیر تعدادی از شهرها برای غلبه براین کسری بودجه عمرانی کوشیده‌اند تا با اخذ مالیات اضافی در قبال مصرف بنزین، بخشی از این کسری بودجه عمرانی را جبران کنند؛ اما این مالیات اضافی بنزین، در خوشبینانه‌ترین حالت صرفا می‌تواند جلوی رشد کسری بودجه مذکور را بگیرد و میزان کسری بودجه عمرانی را در عدد ۶۰ میلیارد دلار تثبیت نماید. (همان)

یکی از دلایل مهم بروز کسری بودجه عمرانی در شهرهای کانادا، بالا بودن عمر پروژه‌های زیرساختی شهری است. زیرساخت‌های عمرانی شهرهای کانادا، اغلب در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ میلادی ساخته شده‌اند و هم‌اکنون به طور متوسط ۷۸ درصد از عمر مفید این زیرساخت‌های عمرانی سپری شده است. هم‌اکنون ۲۸ درصد از پروژه‌های زیربنایی در شهرهای کانادا، بیش از ۸۰ سال از زمان ساخته‌شدنشان می‌گذرد و ۳۱ درصد از این پرو‌زه‌ها نیز بین ۴۰ تا ۸۰ سال از زمان ساخته شدنشان می‌گذرد و در نتیجه فرسودگی پروژه‌های زیربنایی شهری، یکی از دلایل کلیدی نیاز روزافزون به افزایش مخارج مربوط به تعمیرات این زیرساخت‌های عمرانی و نیز ساخت‌وسازهای عمرانی جدید (اعم از جاده‌های درونشهری، خطوط مترو، پل‌ها، زیرساخت‌های مربوط به جمع‌آوری و بازیافت زباله، پارک‌های تفریحی و امثالهم) محسوب می‌شود. (The Canadian Society of Civil Engineering: ۲۰۰۳)

شهر مونترال به تنهایی برای انجام پروژه‌های عمرانی خود در ۱۵ سال آینده، با چیزی در حدود ۹ میلیارد دلار کسری بودجه مواجه است. همچنین شهر ادمونتون با کسری بودجه ۲/۳ میلیارد دلاری برای پروژه‌های عمرانی مربوط به ده سال آینده خود روبه‌رو است و شهر کالگری هم برای پروژه‌های عمرانی پنج سال آینده خود کسری بودجه ۱/۱ میلیارد دلاری را پیش روی خود می‌بیند (Drummond: ۲۰۰۴). همچنین تخمین زده می‌شود که اگر روند فعلی سرمایه‌گذاری ناکافی در پروژه‌های زیرساختی شهرهای کانادا ادامه یابد، با فرسوده شدن روزافزون پروژه‌های فعلی ونیازآنها به مخارج فزاینده تعمیر و بازسازی، میزان کسری بودجه عمرانی کل شهرهای کانادا ظرف ۶۰ سال آینده به یک تریلیون دلار (هزار میلیارد دلار)برسد (Saeed Mirza: ۲۰۰۴)

گروه پژوهش‌های مالی و اقتصادی TDbank، پس از بررسی مفصل کسری شدید بودجه عمرانی در شهرهای کانادا، و تحلیل روش‌های مختلف و ممکن برای غلبه بر این مشکل، استفاده گسترده از سرمایه‌گذاری‌های مشارکتی شهرداری‌ها و بخش خصوصی (ppp) در انواع پروژه‌های عمرانی را به عنوان مناسب‌ترین راه حل به منظور غلبه بر این کسری بودجه پیشنهاد می‌کند و به شهرداری‌های کانادا قویا توصیه می‌کند که هر کدام یک مرکز تخصصی پژوهشی را به منظور به جذب و تسهیل سرمایه‌گذاری‌های ppp راه‌اندازی کنند.

منابع در دفتر روزنامه موجود است.