ارزیابی محیط کار

امروزه باتوجه به نتایج یک ارزیابی صحیح می توان به یک محیط صنعتی آرمانی و دارای تمام شرایط و تسهیلات استاندارد روز دست یافت

عدم توجه به تسهیلات ضروری در محیط کار؛ نبود شرایط استاندارد کاری لازم؛ عدم تکاپو و تحقیق درجهت دستیابی به فناوری جدید یا ارتقای فناوری و درنهایت فرسودگی و عقب ماندگـــــی صنایع باعث افزایش هزینه های سربار ساخت و هزینه های غیرمستقیم اعم از هزینه های ناشی از حوادث شغلی؛ آسیب دیدگی نیروی انسانی؛ ضایعات مواد؛ توقف بیجا در روند تولید و تأخیر در طول روند زمان تولید می شود که نتیجه آن چیزی جز کاهش بازدهی و افزایش قیمت نهایی ساخت و تولید نیست.

یکی از اقدامات مهم درجهت شکوفایی صنایع؛ جلوگیری از فرسودگی و توقف موقتی و یا همیشگی تولید واحدهای صنعتی درکشورهــــای درحال توسعه ارزیابی محیط کار و شرایط کــاری در واحدهای صنعتی است.

امروزه باتوجه به نتایج یک ارزیابی صحیح می توان به یک محیط صنعتی آرمانی و دارای تمام شرایط و تسهیلات استاندارد روز دست یافت. اما لازمه تمام مطالب فوق درک صحیح از ارتباطات نزدیک و همه جانبه بین ارزیابی صحیح محیط کار با مباحث بهره وری؛ نرخ بازدهی سرمایه؛ افزایش توان تولید مفید و با کیفیت مطلـــــوب و درنهایت توان رقابت بین المللی است.

شاید بهترین جمله در ارتباط با صنعت امروز جمله معروف «جان اجینگتون» است: تولید بیشتر و بهتر در زمان کمتر یعنی سود بیشتر.

تنها راه معقول برای رسیدن به تولید بیشتر و با کیفیت بهتر در یک مقطع زمانی مشخص داشتن محیط استاندارد؛ مدیریت صحیح؛ برنامه ریزی مرتب و هدفمند و استفاده صحیح از امکانات موجود است.

عدم توجه به تسهیلات ضروری در محیط کار؛ نبود شرایط استاندارد کاری لازم؛ عدم تکاپو و تحقیق درجهت دستیابی به فناوری جدید یا ارتقای فناوری و درنهایت فرسودگی و عقب ماندگـــــی صنایع باعث افزایش هزینه های سربار ساخت و هزینه های غیرمستقیم اعم از هزینه های ناشی از حوادث شغلی؛ آسیب دیدگی نیروی انسانی؛ ضایعات مواد؛ توقف بیجا در روند تولید و تأخیر در طول روند زمان تولید می شود که نتیجه آن چیزی جز کاهش بازدهی و افزایش قیمت نهایی ساخت و تولید نیست. درواقع بررسی ایمنی؛ بهداشت شغلی؛ ارگونومی؛ بیورتومولو|ژی؛ عوامل افت صنایع؛ تحقیق و کسب اطلاعات روز صنعتی می تواند عوامل مهم در رشد و توسعه اقتصادی - صنعتی باشد.

با همگام شدن درجهت برنامه های صحیح ارزیابی می توان از کاهش بازدهی و بهره وری نیروی کار و صنایع کاست و درنتیجه سودآور شدن واحد صنعتی و جلوگیری از فرسودگی یا افت ماشین آلات و فناوری به طول عمر واحد صنعتی افزود.

به هرحال در یک نگاه کلی می توان هدف از بررسی شرایط و ارزیابی محیط کار را؛ نوسازی؛ بهسازی و ارتقای وضعیت محیط کار از جهات فنی؛ سازمانی و روانی به سطحی بالا (رضایت بخش) و رسیدن به استانداردهای مطلوب ایمنی و بهداشت؛ سلامت شغلی؛ ارگونومی و در آخر افزایش بهره وری و کارایی نیروی انسانی در کنار توسعه اقتصادی - صنعتی؛ سودآوری و تداوم عمر واحد صنعتی نام برد.

بدین منظور اقدامات متنوع زیادی باید انجام پذیرد که تعداد بسیار معدودی از آنها در یک نگرش کلی و عمومی عبارتند از:

۱) بررسی؛ بهبود وتعمیر اساسی تسهیلات و امکانات ساختمانها؛ انبارها و تاسیسات؛

۲) بررسی سیستم حمل و نقل داخلی و خارجی و اصلاح مشکلات در کنار بررسی نوع و چگونگی حمل و نقل مواد؛ کالاها و نیروی انسانی در محیط کار و تلاش برای کاهش حمل و نقل های اضافی و ترددهای بی مورد و همچنین کاهش طول مسیر حرکت بین دپارتمانهای مختلف؛

۳) بررسی و بهبود چگونگی انبار کالا و مواد؛ نوع تغذیه انبارها؛ چگونگی بارگیری و تخلیه انبارها و برنامه ریزی جهت کاهش استفاده از انبار جت نگهداری کالای ساخته شده برای مدت طولانی؛

۴) بهبود آموزشهای فنی؛ ایمنی و بهداشت شغلی؛

۵) توجه هرچه بیشتر به سلامت شغلی؛ ارگونومی و انتروپومتری؛

۶) توسعه و ارتقای خدمات ارائه شده به نیروی انسانی؛

۷) ایجاد تفکرات جدید؛ مدیریت صحیح و توسعه امکانات درجهت استفاده درست از مهارتهای کارگری و نیروی انسانی فنی و مهندسی؛

۸) توجه هرچه بیشتر به معیارهای ایمنی _(حوادث و بیماریهای شغلی) و پیشگیری از حوادث؛ بخصوص حوادث آتش سوزی؛

۹) توجه روزافزون به استانداردهای روز در ارتباط با نور؛ روشنایی؛ تابش؛ رنگها؛ ارتعاش؛ سروصدا؛ تهویه؛ بهداشت ونظافت؛ حرارت و برودت؛ تجهیزات محافظت و ایمنی فردی و تاثیرات انواع مختلف مواد؛

۱۰) اهمیت به آموزشهای دوره ای حین کار؛ ارزیابی پایان دوره و تاثیر موثر ارزیابی با قراردادن پاداش؛ جوایز و انواع تشویقها؛

۱۱) توجه به امر تحقیق وتوسعه به منظور ارتقای فناوری و دستیابی به اطلاعات و استانداردهای روز صنعتی؛

۱۲) توجه به افزایش منطقی و صحیح مدت زمان مفید کارکرد نیروی انسانی بخصوص نیروهای شاغل در خط تولید و اهمیت دادن به کارسنجی و زمان سنجی صحیح و تاثیر موثر نتایح حاصله؛

به هرحال کسب اطلاعات روز؛ تحقیق؛ بازدید از مراکز صنعتی پیشرفته؛ ارتباط با واحدهای صنعتی مشابه داخلی و خارجی؛ ایجاد امکانات بیشتر جهت تبادل اطلاعات بین واحدهای صنعتی؛ ارتقای سطح علمی کادر مهندسی و مدیران سطوح مختلف و استفاده از ارزیاب با تجربه و دارای صلاحیت می تواند به یک تحول صنعتی و دستیابی به اهداف عالی هر واحد صنعتی منجر شود هرچند که انجام اصلاحات پس از ارزیابی دارای هزینه و مخارج متعدد است ولی با درنظر گرفتن سود حاصل پس از ارزیابی صحیح این هزینه ها ناچیز به نظر می رسد.

محمدرضا سرخانزاده