تقویم تاریخ دیابت

● سال ۱۶۷۵: توماس ویلیس، پسوند ملیتوس (mellitus) را به نام دیابت اضافه کرد. ملیتوس در زبان لاتین به معنای شیرین است. ویلیس، این پسوند را به نام دیابت اضافه کرد تا اشاره‌ای داشته باشد به …

سال ۱۶۷۵:

توماس ویلیس، پسوند ملیتوس (mellitus) را به نام دیابت اضافه کرد. ملیتوس در زبان لاتین به معنای شیرین است. ویلیس، این پسوند را به نام دیابت اضافه کرد تا اشاره‌ای داشته باشد به طعم شیرین ادرار در بیماران دیابتی. این طعم شیرین البته پیش‌تر نیز توسط یونانی‌ها، چینی‌ها، هندی‌ها و مصری‌ها مورد توجه قرار گرفته بود. می‌گویند هندی‌های قدیم، وقتی دیدند مورچه‌ها به سمت ادرار بیماران دیابتی جذب می‌شوند، حدس زده بودند که ادرار این بیماران باید شیرین باشد و به همین دلیل، نام این بیماری را گذاشتند «مدهومه‌ها» به معنای بیماری ادرار شیرین. در زبان‌های چینی، ژاپنی و کره‌ای نیز دیابت را بیماری ادرار شیرین می‌نامند....

سال ۱۷۷۶:

ماتیو دابسون فهمید که طعم شیرین ادرار در بیماران دیابتی ناشی از وجود نوعی قند در ادرار این گروه از بیماران است؛ و میزان این قند در خون بیماران دیابتی نیز بیش از دیگران است.

سال ۱۸۸۹:

اگرچه دیابت از دوران باستان شناخته شده بود و از قرون وسطی درمان‌هایی نیز برایش ارائه می‌شد، اما پاتوژنز این بیماری در سال‌های حوالی ۱۹۰۰ میلادی مورد توجه قرار گرفت. نسبت دادن این بیماری به ضعف عملکرد پانکراس، اولین بار توسط جوزف وان مرینگ و اسکار مینکوفسکی در سال ۱۸۸۹ صورت گرفت. این دو پزشک آلمانی در سال ۱۸۸۹ برای تحقیق درباره نقش پانکراس در هضم غذا، غده پانکراس چند سگ سالم را از بدنشان خارج کردند و چند روز بعد دیدند تعداد زیادی مورچه و مگس در اطراف ظرف ادرار سگ‌ها جمع شده است. آنها روی ادرار سگ‌ها آزمایش کردند و دیدند مقدار زیادی قند در ادرار سگ‌ها جمع شده است. با توجه به سالم بودن سگ‌ها قبل از برداشتن پانکراس، مرینگ و مینکوفسکی نتیجه‌گیری کردند که حتما پانکراس سالم، ماده‌ای را ترشح می‌کند که سوخت و ساز قند را در بدن کنترل می‌کند.

سال ۱۹۱۰:

ادوارد آلبرت شارپی شافر این فرضیه را رسما مطرح کرد که دیابتی‌ها دچار کمبود ماده‌ای در بدن خود هستند که تولید آن ماده توسط پانکراس صورت می‌گیرد. او پیشنهاد کرد اسم این ماده انسولین باشد؛ چرا که در زبان لاتین، انسولا به معنای جزیره بود و این اشاره داشت به مناطقی که به جزیره شباهت داشت و وظیفه‌اش هم تولید این ماده بود؛ یعنی همان جزایر لانگرهانس.

سال ۱۹۲۱:

نقش اندوکرین پانکراس در متابولیسم که عمدتا همان ترشح انسولین است، تا سال ۱۹۲۱ به دقت توضیح داده نشد. این کار در همین سال و توسط ۲ دانشمند به نام‌های فردریک گرانت بانتینگ و چارلز هربرت بست انجام شد. آن‌ها در ابتدا همان کاری را کردند که فان مرینگ و مینکوفسکی پیش‌تر انجام داده بودند، اما جلوتر رفتند و گفتند وقتی ما عصاره‌ای از جزایر لانگرهانس پانکراس را از بدن سگ‌های سالم بیرون می‌کشیم و به سگ‌های دیابتی تزریق می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که سگ‌های بیمار بهبود می‌یابند. بانتینگ، بست و بقیه همکارانشان در دانشگاه تورونتو به ویژه دوستشان گالیپ که یک شیمیدان بود تصمیم گرفتند هورمون انسولین گاو را تصفیه و خالص کرده و به بیماران دیابتی تزریق کنند. این کار خوشبختانه به یک اتفاق خوب منجر شد: درمان موثر دیابت با تزریق انسولین.

سال ۱۹۲۲:

برای اولین بار به طور رسمی اعلام شد که یک بیمار دیابتی با روش موثر تزریق انسولین بهبود یافته است.

سال ۱۹۲۳:

بانتینگ و همکارش مک‌لئود که مدیر آزمایشگاه بود، مشترکا نوبل پزشکی را از آنِ خود کردند و مشترکا درآمد حاصل از جایزه‌شان را با بقیه همکارانشان که در تیم تحقیقاتی آنان حضور داشتند اما اسمی از‌ آن‌ها به میان نیامده بود، تقسیم کردند؛ مخصوصا بست و گالیپ. انسولین که حاصل تلاش بانتینگ و بست و گالیپ و مک‌لئود و بقیه همکارانشان بود، به همین ترتیب، خیلی زود جهانی شد.

سال ۱۹۳۶:

تمایز بین انواع دیابت، یعنی آن‌چه امروز از آن به عنوان دیابت‌های نوع ۱ و ۲ یاد می‌شود، نخستین بار توسط هارولد هیمس‌ورث مطرح و منتشر شد.

سال ۱۹۴۲:

نخستین دارو از دسته دارویی سولفونیل اوره شناسایی و معرفی شد.

سال ۱۹۵۰:

از بی‌گوانیدها برای درمان دیابت نوع ۲ استفاده شد.

سال ۱۹۷۷:

به دنبال بروز برخی عوارض خطرناک قرص فن‌فورمین (مانند لاکتیک‌اسیدوز شدید)، کم‌کم شرایطی به وجود آمد که مت‌فورمین جای فن‌فورمین را گرفت. رواج این قرص اگرچه در کشور فرانسه کمتر از ۲ سال به طول انجامید اما در آمریکا تا سال ۱۹۹۴ نسبت به استفاده همگانی از این قرص در بیماران دیابتی، مقاومت وجود داشت.

سال ۱۹۷۷:

بررسی رادیوایمونولوژیک انسولین توسط رزالین یالو و سولومون برسون باعث شد جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی در این سال به یالو تعلق بگیرد.

سال ۱۹۸۸:

دکتر جرالد ریون، مجموعه علایمی را که امروز از آن‌ها با عنوان سندروم متابولیک یاد می‌کنیم، کشف و معرفی کرد.