تاریک روشن های یک لامپ

پرسشی از دکتر محمود بابایی چشم پزشک لامپ های LED برای چشم ضرر دارند

پیشرفت تکنولوژی موجب می‌شود هر روز محصول جدیدی وارد بازار شود و خیلی زود به خانه‌های ما راه یابد. لامپ‌های LED نمونه‌ای از این همین محصولات‌اند...

سوال این است که آیا این لامپ‌ها برای چشم ما ضرر دارند یا نه؟ دکتر محمود بابایی، چشم‌پزشک و عضو گروه چشم بیمارستان بقیه الله، به این پرسش پاسخ داده است.

▪ آقای دکتر! تازگی‌ها خبری مبنی بر مضر بودن لامپ‌های LED برای چشم منتشر شده است. این خبر تا چه حد صحت دارد؟

ـ اتفاقا استفاده از این لامپ‌ها بسیار خوب است؛ زیرا شدت و قدرت آنها در مقایسه با لامپ‌های معمولی و کم‌مصرف، کمتر است و مواد به‌کاررفته در آنها به خطرناکی لامپ‌های معمولی و کم‌مصرف نیست و چنانچه شکسته یا منفجر شوند آسیب‌رسانی آنها کمتر از لامپ‌های کم‌مصرفی است که گاز سمی آن باعث ناراحتی‌های قرنیه می‌شود. ضمن اینکه از نظر قدرت نیز چون تکنولوژی پیشرفته‌ای دارد، به شدت نورهای معمولی و کم‌مصرف است؛ البته با توان و قدرت وات کمتر و در نتیجه مصرف برق پایین‌تر. همین امر باعث شده در وسایل روزمره مردم از جمله تلویزیون و حتی کتاب‌خوان‌های الکترونیکی جدیدی که وارد بازار شده است، از آن استفاده کنند. برگ برنده و مزیت استفاده از این وسایل، داشتن صفحات LED است که به چشم آسیب کمتری می‌رساند. بنابراین خبرهای معمول و رایج، حاکی از کم‌ضرر بودن این نوع نور است. به‌رغم کم‌ضرر بودن آن، هر نوع تاباندن مستقیم و مواجهه مستقیم با نور (چه به صورت تماشای تلویزیون، چه استفاده از کتاب‌خوان و حتی نگاه کردن به لامپ‌های خانگی) در هیچ سنی و به هیچ فردی توصیه نمی‌شود.

▪ ولی بسیاری از ما حین تماشای تلویزیون یا آشپزی کردن، وقتی لامپ هود را روشن می‌کنیم یا موقع مطالعه، چراغ مطالعه خواه ناخواه به یک منبع نور نگاه می‌کنیم.

ـ درست است. نگاه کردن مداوم و طولانی‌‌مدت به منبع نور می‌تواند به چشم آسیب وارد کند. بهترین کار این است که برای روشن کردن محیط از نورهای غیر مستقیم که در سقف به کار می‌روند؛ یعنی از بالا یا اطراف تابانده شود و فرد در معرض نگاه مستقیم به منبع نور نباشد. در مورد تلویزیون شما مجبورید به منبع نور نگاه کنید. در این شرایط توصیه می‌شود فاصله را رعایت کنید و نور محیط را مانند سینما که تاریک است و تنها نور از یک نقطه تابیده می‌شود، تنظیم نکنید. محیط معمولی با روشنایی کافی و رعایت فاصله با تلویزیون باعث می‌شود آسیب‌پذیری و خستگی چشم به حداقل برسد. چراغ‌های مطالعه نیز اغلب از بالا روی میز و کتاب تابانده می‌شوند و چشم کمتر با نور مستقیم آنها در تماس است.

▪ پس نگاه کردن به منبع نور است که به چشم آسیب می‌رساند؟

ـ بله؛ در هر سنی که باشیم (از نوزادی تا سالمندی) مواجه شدن مستقیم با هیچ نوری توصیه نمی‌شود. این نور می‌تواند در یک فضای باز نور آفتاب و در یک فضای بسته نور مصنوعی باشد. دلیل آن هم این است که اثر سوزانندگی نور و اثر تخریبی آن بر ۲ قسمت مهم چشم یعنی قرنیه که بسیار آسیب‌پذیر است و قسمت انتهایی چشم که ماکولا و شبکیه است بسیار بالاست. قرنیه را با داروهای موقت و درمان‌های جراحی می‌توان درمان کرد اما قسمت ماکولا و ته چشم وقتی آسیب دید دیگر درمان آن امکان‌پذیر نیست و فرد برای همیشه دچار کم‌بینایی و تاری چشم می‌شود.

▪ آیا مدت زمانی که به منبع نور خیره می‌شویم هم در میزان آسیب‌دیدگی چشم موثر است؟

ـ بله؛ این آسیب‌ به شدت، مدت و جنس نور بستگی دارد.

▪ بهترین جنس نوری که کمترین آسیب را به چشم برساند، چه نوری است؟ شما استفاده از چه نوری را توصیه می‌کنید؟

ـ توصیه می‌کنم در خانه از نور زرد استفاده کنید اما چون برخی افراد دوست دارند از نور سفید هم استفاده کنند توصیه می‌کنم ترجیحا مخلوطی از این ۲ استفاده شود. نور سفید آزاردهنده‌تر و خسته‌کننده‌تر از نور زرد است.

▪ توصیه شما به افرادی که در خانه با نورهای مصنوعی مواجه هستند، چیست؟

اینکه فاصله را با منابع نور رعایت و زمان استفاده را کوتاه کنند. اگر قرار است مقابل تلویزیون بنشینند حداقل ۵ تا ۶ متر فاصله بگیرند و هر ۳۰ دقیقه به چشم خود استراحت دهند، چشم خود را بشویند و بعد از چند دقیقه دوباره به تلویزیون نگاه کنند تا چشمشان دچار خستگی مفرط نشود.

محمدرضا علیزاده