سرمایه گذاری روس ها جواب داد

رشد اقتصادی, توسعه ورزشی

برای تشریح دلایل موفقیت روسیه در جام ملت های اروپا می توان عوامل زیادی را ذکر کرد اما اگر بخواهیم به دلایل اصلی اشاره کنیم، باید از اقتصاد پویا و سرمایه گذاری عظیم روس ها در ورزش نام ببریم. روسیه سال ها بود چنین شرایطی را تجربه نکرده بود. در مسکو و شهرهای دیگر خیابان ها کاملاً قفل شده بود. مردم با ماشین هایشان به سطح شهر آمده و جشن گرفته بودند. همه پرچم روسیه را تکان می دادند و شعار روسیه، روسیه، روسیه در کل کشور شنیده می شد. ۱۸ ژوئن شب ویژه ای برای روسیه بود. شاگردان گاس هیدینک توانستند در گروه شان سوئد را شکست دهند و برای اولین بار و بعد از ۲۰ سال به مرحله یک چهارم نهایی جام ملت های اروپا صعود کنند. این پیروزی و بعد از آن شکست دادن هلند و حضور در جمع چهار تیم پایانی جام در ادامه پیروزی هایی است که در چند ماه اخیر نصیب ورزش روسیه شده. چهاردهم ماه مه بود که باشگاه زنیط روسیه توانست در فینال جام یوفا گلاسکو رنجرز را شکست دهد و قهرمان شود. چهار روز بعد از این اتفاق روسیه قهرمان مسابقات جهانی هاکی روی یخ شد. آنها کانادا را در فینال شکست دادند تا بعد از ۱۵ سال قهرمان شوند.

روس ها این پیروزی های پیاپی در ورزش را آغاز یک دوره جدید می دانند؛ دوره ای که با رشد اقتصاد در این کشور و بالا رفتن پرستیژ و اعتماد به نفس مردم این کشور همراه شده است. الکساندر رازووائف مسوول گروه تحقیقاتی بانک سوبین می گوید: «ورزش روسیه در مسیر رشد قرار دارد. حالا اگر فرمول موفقیتی در ورزش هست، ما می توانیم آن فرمول را در تجارت هم به کار بگیریم.» در حقیقت ارتباط بین موفقیت ورزش و رشد پایدار اقتصادی تنها یک تصادف خوشحال کننده نیست.

موفقیت های ورزش روسیه در اصل بازتابی از سرمایه گذاری های عظیم روس ها روی ورزش است که در سال های اخیر توسط شرکت های بزرگ و اشخاص ثروتمند تامین شده. به خاطر بالا رفتن قیمت های جهانی بسیاری از اجناس و به خصوص مواد اولیه، بسیاری از فعالان اقتصادی روسیه ثروتمندتر شده اند و این به آنها اجازه می دهد میلیون ها دلار برای خرید باشگاه ها، بازسازی استادیوم ها و دادن پاداش به بازیکنان و مربیان هزینه کنند. الکسی کراسنوف رئیس آژانس بازاریابی در ورزش sportima می گوید: «بسیاری از کمپانی ها در ورزش سرمایه گذاری کردند و موفقیتی که شما الان شاهد آن هستید، نتیجه آن سرمایه گذاری ها است.» - غرق شدن در ثروت تیم ملی فوتبال روسیه مثال خوبی برای این ادعاست. طی دو سال اخیر این تیم ده ها میلیون دلار از آکادمی ملی فوتبال روسیه دریافت کرده است. (موسسه ای که از حمایت مالی رومن آبراموویچ ثروتمند معروف روسی و مالک باشگاه چلسی برخوردار است) این پول ها صرف ساخت یک استادیوم و کمپ تمرینی، پرداخت حقوق بازیکنان و البته عقد قرارداد دو ساله با گاس هیدینک شده است؛ قراردادی که ۲۴/۶ میلیون دلار ارزش دارد. این داستان مشابه داستان باشگاه زنیط سنت پترزبورگ قهرمان جام یوفا و صدرنشین لیگ روسیه است که در دسامبر ۲۰۰۵ تحت پوشش شرکت گازپروم قرار گرفت. بعد از آن تاریخ گازپروم تا آنجایی که توانسته برای این باشگاه خرج کرده است. زنیط باید ممنون افزایش درآمد این کمپانی باشد. بودجه امسال زنیط ۱۲۰ میلیون دلار بود که نسبت به بودجه ۲۵ میلیون دلاری این تیم در سال ۲۰۰۵ رشد محسوسی داشته. هر چند آنها با این بودجه هنوز راه زیادی تا رسیدن به باشگاه هایی مثل منچستر یونایتد و رئال مادرید دارند که سالانه ۴۰۰ میلیون دلار بودجه در اختیار دارند. با این همه زنیط از نظر مالی می تواند خود را با باشگاه های نسبتاً درجه دو اروپایی مثل اورتون و اشتوتگارت مقایسه کند.

سایر باشگاه های نسبتاً قوی روسیه هم طی سالیان اخیر به وسیله کمپانی های بزرگ یا افراد ثروتمند خریداری شده اند و هر ساله ده ها میلیون دلار در این باشگاه ها خرج می شود. برای تجارت روسیه سرمایه گذاری در ورزش از انگیزه های مختلفی نشأت می گیرد. بسیاری از تاجران بزرگ روس مثل آبراموویچ و الکسی میلر رئیس کمپانی گازپروم جزء هواداران سرسخت فوتبال هستند و برای نشان دادن علاقه خود به فوتبال این راه را پیدا کرده اند. حمایت مالی از ورزش می تواند به عنوان راهی جهت ثابت کردن حس مسوولیت اجتماعی این افراد و عمل کردن طبق سیاست های کرملین هم تلقی شود. روزهای خوب شوروی و زمانی که موفقیت های ورزش با شخصیت بین المللی این کشور گره خورده بود، افراد مقیم در کرملین را به این فکر انداخته که توسعه ورزش را به عنوان یکی از سیاست های ملی روسیه مورد استفاده قرار دهند.

برای مثال کمپانی های روسی متعهد شده اند میلیاردها دلار برای برگزاری المپیک ۲۰۱۴ در سوشی روسیه هزینه کنند. - پل ارتباطی با استفاده از ورزش شرکت های تجاری معروف مثل گازپروم معتقدند سرمایه گذاری در ورزش همچنان می تواند به عنوان راهی برای ایجاد رابطه بین شرکت ها باشد. گازپروم که با موانعی برای توسعه در اروپای غربی روبه رو است، سعی دارد مشتریان شکاک اهل اروپای غربی اش را با برند خود آشنا کند و به همین دلیل هزینه کردن برای زنیط را یک سرمایه گذاری مناسب می داند. رازوفاف می گوید: «مشخصاً این روش سرمایه گذاری راه خوبی برای بهتر شدن روابط گازپروم با دیگر شرکت ها است که به نفع گازپروم، روسیه و شهر سنت پترزبورگ است.» مشخص نیست باشگاه های ورزشی روسیه بتوانند پولی را که سرمایه گذاران برای آنها هزینه می کنند، برگردانند. حتی بعضی باشگاه های فوتبالی به دنبال ارزیابی طرح عرضه اولیه سهامشان به عموم هستند؛ طرحی که قبلاً در انگلیس جواب داده. لئونیدفدون معاون کمپانی نفتی لوک اویل و مدیر باشگاه اسپارتاک می گوید: «شکی در این موضوع ندارم که روزی باشگاه های روسی می توانند از لحاظ درآمد با برترین باشگاه های اروپا مقایسه شوند.» او به این نکته اشاره می کند که زمانی که او در سال ۲۰۰۴ امتیاز اسپارتاک را گرفت، درآمد سالانه این باشگاه تنها ۵/۴ میلیون دلار بود. اما سال قبل این رقم به ۳۰ میلیون دلار رسید که بخش اعظم آن از طریق تبلیغات به دست آمده بود. پیش بینی فدون این است که طی پنج سال آینده درآمد سالانه این باشگاه از مرز صد میلیون دلار خواهد گذشت.

با این همه تعداد کمی از سرمایه گذاران روسی امیدوار به کسب سود از سرمایه گذاری در ورزش هستند. حجم سرمایه گذاری در فوتبال روسیه به آن معنا است که هنوز بسیاری از باشگاه های فوتبال این کشور زیان ده هستند و روسیه راه زیادی تا رسیدن به کشورهای غربی در بعد علاقه عمومی به ورزش دارد. کراسنوف ادامه می دهد: «علاقه به ورزش در روسیه قابل مقایسه با اروپا و به خصوص آمریکا نیست. بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مردم شرایط سختی را تجربه کردند و وقت کمی را برای فکر کردن به ورزش داشتند.» البته این موضوع در حال تغییر است. با افزایش درآمدها و سرمایه گذاری شرکت ها روی ورزش و زیرساخت ها جواب داده و حالا موفقیت ها باعث شده علاقه عمومی به ورزش نسبت به قبل رشد پیدا کند که یورو ۲۰۰۸ مثال خوبی برای اثبات این ادعا است. براساس گزارش گروه TNS-Gallup ۶۷درصد مردم روسیه بازی تیم های ملی کشورشان مقابل سوئد را از تلویزیون تماشا کردند که رکورد تعداد بیننده یک برنامه تلویزیونی در این کشور را شکست.

در دوره قبلی جام ملت ها تنها ۴۰ درصد مردم روسیه بازی های این تورنمنت را دنبال می کردند. در واقع با توجه به جمعیت زیاد روسیه این کشور بیشترین مخاطب تلویزیونی را در اروپا داشته که می تواند آمار جالبی برای آگهی دهندگان بین المللی باشد که بعضی از آنها از پیش پتانسیل این بازی ها را برای دسترسی به مخاطب درک کردند. شرکت کره ای سامسونگ جدیداً یک قرارداد تبلیغاتی با گاس هیدینک و رومن پاولیچنکو مهاجم اسپارتاک امضا کرد که طبق آن، این دو چهره فوتبالی معروف روسیه علاوه بر حضور در تبلیغات تلویزیونی این شرکت اجازه استفاده از عکس شان را در بیلبوردهای شرکت سامسونگ که در مسکو نصب شده، دادند.

توجه به رشد علاقه به ورزش در روسیه فقط مختص شرکت ها نیست. سایمون چدویک مسوول مرکز تجارت در ورزش بیدبک در دانشگاه لندن می گوید: «رشد اقتصادی و نرخ درآمد در این کشور کاملاً مشخص است. بازار ارتباطات راه دور در این کشور هم صاحب قدرت است و بازار تبلیغات و حامیان مالی هم در ابتدای راه است.» چدویک که جدیداً مقاله ای درباره اثرات اقتصادی یورو ۲۰۰۸ نوشته، ادامه می دهد: «من فکر می کنم در دوره بعدی جام ملت ها می توانیم شاهد تاثیرات ماندگار این رشد باشیم.» نکته ای که اکنون کاملاً مشخص است، این است که عملکرد نسبتاً خوب روسیه در مسابقات جام ملت های اروپا می تواند باعث افزایش علاقه عمومی به فوتبال و در مجموع بهبود عملکرد اقتصادی کل ورزش روسیه شود.» کراسنوف می گوید: «پیش از این تورنمنت هیچ کس به تیم روسیه اعتقاد نداشت اما این نتایج می تواند باعث رشد تمامی مسائل در حوزه فوتبال شود.»

اشپیگل

ترجمه: رامین طبرسی