عقربک در کمین ناخن شماست

خانم حسینی که ۳۲ ساله است و مدت هاست هر زمان که استرس دارد جویدن ناخن و پوست کناره آن پناه می برد این خانم گاهی آنقدر درگیر جویدن ناخن خود می شوند که گوشه های ناخنشان متورم و قرمز می شود و با لمس بافت اطراف آن احساس درد می کنند

خانم حسینی که ۳۲ ساله است و مدت‌هاست هر زمان که استرس دارد جویدن ناخن و پوست کناره آن پناه می‌برد. این خانم گاهی آنقدر درگیر جویدن ناخن خود می‌شوند که گوشه‌های ناخنشان متورم و قرمز می‌شود و با لمس بافت اطراف آن احساس درد می‌کنند...

هنگام انجام کارهای خانه مانند شستن ظرف‌ها هم درد بیشتری احساس می‌کنند. خانم حسینی دلش می‌خواهد این عادت را ترک کند اما نمی‌تواند. حتی وقتی ناخن‌هایش را هم کوتاه می‌کند تا نتواند آن را بجود، شروع می‌کند به کندن پوست کناره ناخن‌ها. این خانم مدتی است با لمس ناخن‌هایش احساس درد بیشتری می‌کند و پزشک برایشان تشخیص پارونیشیا داده است. برای اینکه با این بیماری بیشتر آشنا شوید، در «پوست و مو»ی این هفته با دکتر فریده دهقان، متخصص پوست، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم پزشکی یزد گفت‌وگو کرده‌ایم.

منظور از پارونیشیا چیست؟

پارونیشیا یا همان عقربک، در واقع وجود قرمزی، تورم و عفونت چین‌های پوستی اطراف صفحه ناخن و شایع‌ترین عفونت دست است. این عفونت می‌تواند به علت وجود باکتری، قارچ یا ویروس ایجاد شود.

این عفونت پوستی بیشتر در چه کسانی شایع است؟

عقربک در افرادی که به دلایل مختلف دچار آسیب پوست اطراف ناخن می‌شوند، شایع‌تر است؛ مثلا کسانی که به دلیل استرس، پوست ناخنشان را جدا می‌کنند یا به‌واسطه شغلشان با آب سر و کار دارند مانند آرایشگران، آشپزها، کارگران رستوران‌ها و منازل و...

بروز این مشکل به جنس ناخن هم بستگی دارد؟ چون خیلی‌ها عادت به جویدن ناخن دارند اما دچار این مشکل نمی‌شوند؟

گاهی این عفونت در زمینه بیماری‌هایی مانند اگزما یا پسوریازیس بروز می‌کند. یعنی افراد به دلیل ابتلا به این بیماری‌های پوستی، دچار خشکی و آسیب‌دیدگی صفحه ناخن و پوست اطراف آن می‌شوند و احتمال بروز پارونیشیا در آنها بیشتر خواهد شد. در کل جنس ناخن تاثیری در بروز عفونت ناخن ها ندارد.

ممکن است پارونیشیا در کسانی که از ناخن مصنوعی زیاد استفاده می‌کنند یا کاشت ناخن دارند هم تظاهر پیدا کند؟

بله، این عفونت به‌خصوص در کسانی که مرتب مانیکور می‌کنند و پوست چین ناخنشان تحریک می‌شود و همچنین افرادی که خیلی لاک می‌زنند و از استون برای پاک‌کردنش استفاده می‌کنند یا حتی کسانی که عادت به استفاده از ناخن مصنوعی یا کاشت ناخن دارند، دیده می‌شود. از آنجا که خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها در مبتلایان به دیابت بیشتر است، احتمال ابتلا به پارونیشیای قارچی در بیماران دیابتی بیشتر است بنابراین این بیماران حتما باید در مورد کوتاه‌کردن ناخن‌هایشان دقت و دست‌هایشان را پس از شست‌وشو، خوب خشک کنند.

این عفونت پوستی با چه علایمی بروز می‌کند؟

مهم‌ترین علامت این بیماری، تورم و قرمز و دردناک شدن بافت اطراف ناخن است. این بیماری دو نوع حاد و مزمن دارد؛ در پارونیشیای حاد، بیمار با درد شدید و تورم و قرمزی پوست اطراف ناخن مراجعه می‌کند. گاهی با فشار روی پوست متورم هم چرک از محل خارج می‌شود. در بعضی موارد به‌خصوص در صورت تماس مکرر با رطوبت و مواد شوینده قوی، بیماری وارد فاز مزمن می‌شود و در این مرحله تورم چین ناخن درد کمتری خواهد دات.

راه درمان و جلوگیری از ابتلا به این بیماری چیست؟

در موارد حاد که چین ناخن به شدت دردناک و متورم می‌شود، چرک تجمع‌یافته باید به‌وسیله پزشک تخلیه شود. گاهی در ابتدا برای بیمار آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود و در صورتی که طی ۴۸ ساعت به درمان جواب ندهد، تخلیه چرک انجام می‌گیرد. ادامه مصرف آنتی‌بیوتیک تا بهبود کامل علائم ضروری است. در مواردی که بیماری طول کشیده و مزمن شده است، علاوه بر آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و خوراکی، پمادهای کورتون و ضدقارچ موضعی نیز تجویز خواهد شد. بهترین راه جلوگیری از بروز پارونیشیا، پیشگیری از مرطوب شدن مکرر ناخن‌ها و خشک نگه‌داشتن دست‌هاست. مصرف مرتب مرطوب‌کننده و استفاده از دستکش هم بسیار کمک‌کننده است. افرادی که عادت به جویدن ناخن و کندن پوست اطراف آن دارند، باید از نظر وجود استرس و ابتلا به اختلال‌های اضطرابی برررسی و به‌وسیله روان‌شناس بالینی و در صورت لزوم روان‌پزشک درمان شوند.

اگر عقربک درمان نشود...

اگر پارونیشیا درمان نشود، چه عوارضی می‌تواند داشته باشد؟

در صورتی که عفونت چین ناخن به موقع درمان نشود یا تحریک پوست به‌دلیل تماس با رطوبت و مواد شوینده و پاک‌کننده ادامه یابد یا جویدن ناخن و کندن پوست اطراف آن تکرار شود، رشد ناخن دچار اختلال و خطوط عرضی روی ناخن ظاهر می‌شود. با مزمن شدن بیماری، اندازه صفحه ناخن هم کاهش می‌یابد. تغییر شکل ناخن در صورت طول کشیدن بیماری غیرقابل برگشت است.

مبتلایان باید چه نکته‌هایی را رعایت کنند؟

تماس نداشتن با آب و مواد شوینده مهم‌ترین راه برای بهبود است. استفاده از دستکش برای انجام تمام کارهای روزمره ضروری است و پوشیدن دستکش نخی در زیر دستکش‌های پلاستیکی، احتمال بروز حساسیت‌های پوستی را کاهش می‌دهد.

راضیه پاشایی

گفت‌وگو با دکتر فریده دهقان درباره بیماری پارونیشیا