۳۰ سال اقتدار در صنعت نفت و گاز

سده نفتی ایران از روز پنجم خردادماه ۱۲۸۷ خورشیدی در شهر جنوبی مسجد سلیمان آغاز می شود که نفت در عمق ۳۵۲ متری زمین کشف و با صدای مهیبی تا ارتفاع ۱۵ متری به آسمان فوران می کند چند سال بعد در سال ۱۲۹۲تولید تجاری نفت در ایران آغاز و در سال ۱۳۲۰ این تولید به ۶۶۴ هزار بشکه در روز می رسد

سده نفتی ایران از روز پنجم خردادماه ۱۲۸۷ خورشیدی در شهر جنوبی مسجد سلیمان آغاز می شود که نفت در عمق ۳۵۲ متری زمین کشف و با صدای مهیبی تا ارتفاع ۱۵ متری به آسمان فوران می کند. چند سال بعد در سال ۱۲۹۲تولید تجاری نفت در ایران آغاز و در سال ۱۳۲۰ این تولید به ۶۶۴ هزار بشکه در روز می رسد. در پنجاه سال نخست سده نفتی ایران شاهد حضور مستشاران انگلیسی در ایران و چپاول سرمایه های گرانبهای این سرزمین هستیم. به طوری که بنابر آمار رسمی دولت انگلیس، شرکت نفتی ایران- انگلستان (آنگلو ایرانین اویل) که در حال حاضر با نام بریتیش پترولیوم فعالیت می کند، میزان مالیاتی را که به دولت انگلیس پرداخت می نمود دو تا سه رقمی بود که برای استخراج و تولید نفت در ایران به دولت مرکزی پرداخت می کرد.

شرکت نفتی انگلیسی حتی پای را فراتر می نهاد و به نوعی به عنوان نماینده و بازوی اجرایی وزارت خارجه و دستگاه جاسوسی انگلیس در ایران، علاوه بر چپاول درآمدهای نفتی در بسیاری از مسائل داخلی کشورمان، عزل و نصبهای مهم دولتی و حتی تغییر دولت در ایران نیز دخالت می کرد.

با ملی شدن صنعت نفت در ۲۹ اسفند ۱۳۲۹، فشار استعمار به ایران بیشتر شد و با کودتای ننگین ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ که توسط سازمان ClA و دستگاه جاسوسی انگلیس ساماندهی و اجرا گردید پای آمریکائیان نیز به ایران باز می شود و دخالت کشورهای بیگانه در سرنوشت و استقلال کشورمان را موجب می شود. دخالتی که تا پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ادامه می یابد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی و قطع دست چپاولگران نفتی داخلی و خارجی، علیرغم پیش بینی های خام قدرتهای بزرگ که انتظار توقف فعالیت های استخراج و تولید نفت و گاز در ایران را در سر می پروراندند، با جانفشانی و ایثارگری کارکنان متعهد و متخصص این صنعت، استخراج و تولید این سرمایه های عظیم ادامه یافت. آغاز جنگ تحمیلی ۸ ساله عراق علیه ایران، تولید و صادرات نفت و پروژه های گازی ایران را دستخوش آسیب فراوانی نمود. صدام که از حمایت های بی دریغ کشورهای غربی و شرقی سود می برد، با حمله به تاسیسات زیربنایی نفتی و گازی کشورمان، اکثر میدانهای نفت و گاز، تاسیسات پالایشگاهی و صادرات نفت ایران را هدف قرار داد.

اما با این وجود روند تولید و صادرات نفت ایران لحظه ای متوقف نشد به طوری که میانگین تولید نفت در سالهای ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ به ۲ میلیون بشکه در روز رسید. پس از برقراری آتش بس و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت، تولید نفت به حدود ۴ میلیون بشکه در روز رسید. بزرگترین دستاورد جنگ تحمیلی برای صنعت نفت، در ایران، کسب تجربیات با ارزش و منحصر به فرد کارشناسان و متخصصان جوان ایرانی در شرایط بحرانی و اجرای پروژه های بزرگ تعمیر و بازسازی میادین نفتی و گازی بود که امروزه شاهد آثار بزرگ آن در این حوزه می باشیم.

در حال حاضر جمهوری اسلامی ایران با دارا بودن حدود ۱۱درصد ذخایر نفت جهان و ۱۸درصد ذخایر خاورمیانه، به عنوان دومین تولیدکننده نفت در سازمان اوپک و چهارمین تولیدکننده نفت در دنیا و یکی از بزرگترین تامین کنندگان اصلی انرژی در جهان است. کشورمان هم چنین بیش از ۱۷درصد از ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد و پس از روسیه دومین تولیدکننده بزرگ گاز می باشد.

تولید نفت ایران در ۳۰ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی ۳۹درصد نسبت به سالهای پیش از پیروزی انقلاب رشد داشته است. تولید گاز کشور نیز نسبت به دوران قبل از انقلاب اسلامی بیش از پنج برابر افزایش یافته به طوری که تولید گاز ایران در سال ۱۳۵۷روزانه حدود ۱۴۰ میلیون مترمکعب بود که امروز این میزان به بیش از ۵۸۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است. در بخش خطوط انتقال نیز در زمان رژیم پهلوی تنها دو رشته خط لوله ۵۶ اینچی به طول ۱۵۰۰ کیلومتر بین منطقه بیدبلند و آستارا وجود داشت، در حالی که در این زمینه پس از پیروزی انقلاب شاهد رشد چشمگیری بوده ایم و به زودی شاهد احداث و طراحی خطوط لوله سراسری چهارم تا نهم خواهیم بود و شش مسیر برای انتقال گاز ایران به قاره اروپا پیشنهاد گردیده که هر یک از این شش مسیر بیش از ۲ هزار کیلومتر طول دارند. در دوران قبل از انقلاب، ایران تنها ۷ پالایشگاه داشت. در حالیکه هم اکنون علاوه بر پالایشگاه های جدید ساخته شده همانند پالایشگاه اراک و بندرعباس، هفت پالایشگاه مدرن دیگر در حال طراحی و ساخت است که با وارد مدار شدن این پالایشگاهها، کشور در تمام فرآورده های صنعت نفت و گاز خودکفا خواهد شد.

در حالیکه پیش از انقلاب تنها ۵ شهر با جمعیتی کمتر از ۵۰۰ هزار نفر از گاز برخوردار بودند در حال حاضر ۱۰.۵میلیون انشعاب با ۱۴ میلیون خانوار تحت پوشش این نعمت خدادادی هستند و بیش از ۶۶۰ شهر و ۶ هزار و پانصد روستا از نعمت گاز برخوردارند.

طی ۳۰ سال گذشته سالیانه حدود ۱۵ میلیارد دلار در این صنعت سرمایه گذاری شده که در مجموع ۴۵۰میلیارد دلار سرمایه گذاری در این بخش صورت پذیرفته که با توجه به نیاز ۴۵۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلاری سرمایه گذاری برای تحقق اهداف سند چشم انداز، وضعیت بسیار مناسبی را دارا می باشیم. ذخایر نفت درجای ایران هم اکنون بالغ بر ۵۷۰ میلیارد بشکه است که از این رقم با تکنولوژی های کنونی ۱۳۸ میلیارد بشکه آن قابل استحصال است. توان تولیدی نفت کشور نیز در حال حاضر روزانه ۴.۳میلیون بشکه در روز است.

تمامی این موفقیتهای چشمگیر ایران در بخش نفت و گاز زمانی ارزش پیدا می کند که بدانیم کشورمان با ظالمانه ترین تحریم ها و کارشکنی های قدرتهای بزرگ مواجه بوده و هست و جمهوری اسلامی ایران در این مدت نه تنها دیده بان تحریم نبوده، بلکه به گونه ای عمل نموده است که توانسته روند موجود را به نفع خود تغییر دهد و کارمندان، کارگران و متخصصین مؤمن و انقلابی در این حوزه، پس از خروج شرکت های خارجی از ایران، این صنعت را با اداره و مدیریت انقلابی در مسیر تولید و بازسازی تاسیسات آسیب دیده در دوران دفاع مقدس، حتی یک لحظه هم اجازه ندادند تا تولید نفت کشور متوقف شود.

با گرامیداشت یاد و خاطره شهدای صنعت نفت کشور خصوصاً شهید محمدجواد تندگویان، امیدواریم در این سال که از سوی رهبر فرزانه انقلاب، سال شکوفایی و نوآوری لقب گرفته است و در آستانه سی امین سالگرد پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی قرار گرفته ایم، گام های مفید و موثر بیشتری در پیشبرد صنعت نفت و گاز کشور برداشته شود.