۱۱ سپتامبر و جهان تک قطبی

بحث نومحافظه کاران بحث ارزش های لیبرال دمکراسی بود اما روشی که برای بسط در پیش گرفته بودند, با اهدافشان در تعارض بود, آنها تهدید, زور و فشار را طریقه ای برای بسط دمکراسی قرار داده بودند و نفس ۱۱ سپتامبر بود که باعث شد این هدف متحقق شود

۱۱ سپتامبر از چند محور قابل بررسی است یکی نفس ۱۱ سپتامبر که مقارن بود با روی کار آمدن نومحافظه‌کاران سیاسی با نومحافظه‌کاران مسیحی به رهبری مکین‌تایر و فالوور که وقتی بر اداره آمریکا مسلط شدند ۱۱ سپتامبر را به عنوان نقطه عطفی برای پوشش اهداف خود در سراسر جهان قرار دادند.

بحث نومحافظه‌کاران بحث ارزش‌های لیبرال دمکراسی بود اما روشی که برای بسط در پیش گرفته بودند، با اهدافشان در تعارض بود، آنها تهدید، زور و فشار را طریقه‌ای برای بسط دمکراسی قرار داده بودند و نفس ۱۱ سپتامبر بود که باعث شد این هدف متحقق شود

محور دوم آن بود که ۱۱ سپتامبر باعث شد آمریکا موازنه قوا را به نفع خود و به نفع یکجانبه‌گرایی معرفی کند، ۱۱ سپتامبر باعث شد تمام کشورها در واقع به نوعی احساس همدردی با آمریکا داشته و به حرکت آن در افغاستان مشروعیت بخشند.

از دیگر سو تقریبا فضایی که اعلام شده بود برای نظم نوین جهانی بازتر شد و آمریکایی‌ها با استفاده از سازمان ملل و مشروعیت جهانی تحت عنوان ضدیت با سلاح‌های کشتار جمعی و تروریسم به عراق و افغانستان حمله کردند و در قبال ایران نیز محتاط‌ کاری‌ها را در ادبیات دیپلماسی خود کنار گذاشته و به خشونت تبدیل کردند.

از دیگر تحولات مهم آن بود که آمریکا در بند اول سیاست اعلامی نظم نوین را که رهبری خود در جهان باشد، در دو مرحله یکجانبه‌گرایی ارشادی و نیز یکجانبه‌گرایی دستوری دنبال کرد و از این به بعد هر جایی که بحث‌هایی وجود دارد که به منافع آمریکا برگشت داده شود، وارد آن فضا شده و دخالتهایی را در سراسر جهان برای موازنه کردن خود انجام می‌دهد.

وقتی قرار شد جهان به سمت نگرش تک قطبی حرکت کند، اتحادیه اروپا نیز در راستای پیمان‌های منطقه‌ای در سیاست خارجی، دفاعی و مالی منسجم‌تر شد و برخی دیگر از کشورها پیمان‌های منطقه‌ای را در راستای جهانی‌سازی تقویت کردند. آمریکا همواره به دنبال یک دشمن فرضی رقیب بوده و تا سال ۱۹۹۰ کمونیسم و شوروی را محور قرار داده بود، پس از ۱۱ سپتامبر بیداری، بنیادگرایی و جنبش‌های اسلامی و کشوری مثل ایران را دشمن فرضی خود قرار داد و همکاری خود را نیز با کشورهای غرب دنبال نمود.

مفهوم تروریسم مفهومی است که آن را نمی‌توان به طور مشخص پارادایمی اعلام کرد که همه بر آن اجماع داشته باشند.

در تروریسم هدف کلی تروریست‌ها این است که پدیده‌هایی را به وجود آورند که بر دولتها و افکار عمومی تاثیرگذار باشد و ابزارها و اهداف در ترور مدرن و سنتی نیز متفاوت است.

با توجه به اینکه خاورمیانه جزء هفت منطقه استراتژیک جهان و دارای منابع انرژی است آمریکا از طریق این منطقه جهان را بالانس می‌کند.

آمریکا توانست رهبری خود را در جهان به عنوان موازنه کننده نظام بین‌الملل ثابت کند، مشروعیت جهانی را برای حمله به عراق و افغانستان به دست آورد و علاقه‌مند شد که سازمان ملل را پشت سر گذاشته و خواهان تغییر و تحولات بر اساس فضای جدید و به روز شدن آن گردد.

علاوه بر این آمریکا بیشترین توجه خود را به انرژی معطوف و از عربستان به قطر و عراق منتقل شد و اتحادیه اروپا را تقویت کرد اما اجازه نداد به مرحله نهایی برسد و به شکل رقیب عمل کند و ۱۱ سپتامبر را نقطه عطفی برای خروج از انزواگرایی و تبدیل آن به سیاست پیشگیرانه و فعالانه قرار داد.

عباس خسروانی