جاده تندرستی شهروندان دور نیست

آغاز ماجرا از آنجا بود که در پی تصمیمات جدی دولتمردان چینی در راه ریشه کنی مصرف مواد مخدر, همسایگان طویل ترین دیوار جهان گرایشی نو به ورزش های دسته جمعی و برنامه ریزی شده پیدا کردند و به همین سادگی, شهروندان ساکن در شهر های بزرگ آن کشور, هر روزه ساعتی را به ورزش در فضای سبز و خیابان ها اختصاص دادند

شاید زمستان فصل ورزش و تفریح نباشد، اما هرچه هست در زندگی پرشتاب امروز که ثانیه ها در هجوم دود و ترافیک رنگ می بازند، یافتن راه های تازه برای دستیابی به تندرستی می تواند خاصیت دلپذیر فصل سپید را پررنگ تر جلوه دهد. با همه این حرف و حدیث ها، کافی است به نزدیک ترین بوستان محل زندگی تان سری بزنید تا تازه ترین راه ورزش سیستماتیک- که رایگان هم هست- توجه شما را جلب کند. در این مجال قصد داریم از یک تفکر مثبت چینی بنویسیم که راه خود را به ایران گشوده و بسیار هم مقبول افتاده است.روشی که پیر و جوان را حتی در صبح های سرد زمستانی هم برای ورزش کردن وسوسه می کند.

● ورزش علیه اعتیاد

آغاز ماجرا از آنجا بود که در پی تصمیمات جدی دولتمردان چینی در راه ریشه کنی مصرف مواد مخدر، همسایگان طویل ترین دیوار جهان گرایشی نو به ورزش های دسته جمعی و برنامه ریزی شده پیدا کردند و به همین سادگی، شهروندان ساکن در شهر های بزرگ آن کشور، هر روزه ساعتی را به ورزش در فضای سبز و خیابان ها اختصاص دادند.

این تفکر و عمل مثبت، آثار باورنکردنی اش را خیلی زود به رخ جهانیان کشید و با ادامه روند برخورد دولت با معتادان، آمار مصرف کنندگان مواد مخدر در چین به طور بی سابقه ای کاهش یافت. اما ماجرا به همینجا ختم نشد. مقابله با باقیمانده معتادان به قوت خود پابرجا ماند و ورزش خیابانی و برنامه ریزی شده هم به یکی از عادات چینی های سخت کوش تبدیل شد. چندی بعد، کارشناسان ورزش و طراحان آن دیار، دستگاه هایی ساده و کاربردی برای تسهیل ورزش در خیابان، سیستماتیک شدن ورزش و در نهایت ترغیب هرچه بیشتر شهروندان به این فعالیت مفید را طراحی کردند که در معابر و بوستان ها نصب شد. به این ترتیب ورزش های دسته جمعی خیابانی، مسیر جدیدی به خود گرفت. مسیری که این روز ها جهانی شد و طرفداران بی شماری دارد.

● تهران میزبان می شود

از مهم ترین برنامه های عملی شده شهری در سال های اخیر می توان به انتقال دستگاه های ورزش خیابانی از چین به تهران اشاره کرد. در پی استقبال شهرداری های دیگر شهر های مهم جهان زمینه های این امر در تهران فراهم شد و به این ترتیب برای نخستین بار در پنجم مرداد ماه ۱۳۸۴ مجموعه ای کامل، شامل ۲۲ وسیله ورزشی در پارک ملت نصب و بهره برداری شد. این حرکت نقطه روشنی شد برای ادامه سیر سلامت در فازی جدید، آن هم در شهری که یکی از آلوده ترین و پرجمعیت ترین شهر های جهان به شمار می رود. در فاز نخست این طرح ۲۲ بوستان منتخب در ۲۲ منطقه تهران به این وسایل تجهیز شدند. تمامی این اقدامات در شرایطی شکل می گرفت که گسترش مشاغل کم تحرک، آپارتمان نشینی، استفاده از فست فود ها و لزوم چند شغله بودن به عنوان معضلات زندگی امروز در پایتخت مطرح بوده و هست. ایمن ترین روش مقابله با این نابهنجاری ها هم ورزش است. کالاهای گرانبهایی که بسیاری از ما حتی فرصتی برای پرداختن به آن نمی یابیم.

● داشته ها و نداشته ها

نصب وسایل ورزش عمومی در بوستان ها، به خصوص در محدوده های محروم شهر با استقبال فراوان شهروندان مواجه شد. جالب تر آنکه این تجهیزات ورزشی در چند شهرک محصور نیز نصب شده است تا محدوده هایی که با نظارت دیگر سازمان ها اداره می شوند هم از قافله خدمات عقب نمانند.

در این میان کمبود هایی نیز وجود دارد؛ در عرف بین المللی و در همین کلانشهر تهران همیشه زمین های ورزش یا بازی را با کفپوش های لاستیکی پوشش می دهند تا استفاده کنندگان از وسایل، در اثر سقوط آسیب نبینند. این امر امنیت کودکان را نیز فراهم می کند. متأسفانه چند «ست» از این وسایل به خصوص در محدوده های دوراز مرکز شهر روی زمین های خاکی نصب شده است که به نوبه خود می تواند خطرآفرین باشد.

از سوی دیگر در بسیاری موارد روش صحیح ورزش و استفاده از وسایل روی بدنه دستگاه ها نصب نشده است. این کمبود می تواند صدمات جبران ناپذیری را به عضلات و رباط های افرادی وارد کند که با حدس و گمان روش استفاده از دستگاه را انتخاب می کنند، اما اگر قرار باشد به یکی از محاسن بارز نصب دستگاه های ورزشی در بوستان ها اشاره کنیم می توان تسهیل ورزش برای بانوان را برشمرد. بسیاری از ست های ورزشی، مخصوص بانوان و در محوطه های فنس کشی شده که با پوشش گیاهی محصور شده اند قرار گرفته و بانوان به راحتی می توانند از ورزش در فضای آزاد بهره مند شوند. سالمندان که مشتری های همیشگی پارک ها به شمار می آیند هم قدم در راه تندرستی نهاده و علاوه بر دوستیابی های جدید، بانشاط روی دستگاه های مکانیزه ورزش می کنند. بی شک گسترش این حرکت مفید و نصب لوازم طراحی شده با در نظر گرفتن متوسط قد و وزن ایرانیان می تواند مسیر تندرستی عمومی در کلانشهر تهران را هموارتر کند. مسیری که در نهایت سلامت جامعه را به ارمغان خواهد آورد.

● در بوستان های شهر، اصولی ورزش کنیم

مربیان ورزشی در رشته های مختلف همواره بر این نکته تأکید دارند که ورزش نادرست می تواند به عضلات و رباط اندام ها آسیب برساند. از همین رو بی مناسبت ندیدیم نحوه استفاده، فواید استفاده و گروه سنی مناسب برای بهره گیری از ۹ مورد لوازم ورزش سیستماتیک که در بیشتر بوستان های تهران وجود دارند را ذکر کنیم.

۱) پارالل:

▪ نحوه استفاده:

دو طرف دستگیره را از روبه رو گرفته و خود را به طرف جلو و عقب حرکت دهید. فواید: تقویت اعضای فوقانی، شانه و سینه، بهبود عملکرد قلب و شش ها و تقویت قفسه سینه. (مناسب برای افراد میانسال، نوجوان و جوانان)

۲) وارونه ریلکس:

▪ نحوه استفاده:

پشت به صفحه دستگاه بایستید و پاها را بر روی پدال ها قرار دهید تا نقطه اتکا باشد. پس از تکیه به صفحه به کمک دستگیره های دایره ای، خود را به آرامی به عقب و جلو حرکت دهید. فواید: بهبود و ارتقای سیستم گردش خون و اکسیژن رسانی سریع به تمامی اندام های بدن از کارکردهای سلامتی است. (مناسب برای افراد میانسال و جوانان)

۳) گامزن جلو و عقب:

▪ نحوه استفاده:

دستگیره ها را محکم گرفته و بر روی پدال ها بایستید. مرکز ثقل بدن را تنظیم کرده و سپس پدال ها را به جلو و عقب حرکت دهید. فواید: تقویت فعالیت های قلبی تنفسی بدن، تقویت ماهیچه های بدن و ناحیه کمر، افزایش سلامت ماهیچه های کمر و ستون فقرات، توازن و تقویت اعضای پائین تنه، از بین بردن ضعف بنیه و ناتوانی ماهیچه. (مناسب برای سنین مختلف حتی کودکان و خردسالان)

۴) ایستایی زیربغل:

▪ نحوه استفاده:

دو دستگیره بالایی دستگاه را گرفته و به طور عمودی یا ایستایی به وسیله دو دستگیره بدن خود را به حرکت درآورید. فواید: تقویت عضلات دست، افزایش قد، رسیدن اکسیژن و خون بیشتر به اندام ها و تقویت عضلات قفسه سینه. (مناسب برای تمام سنین)

۵) قوس کمر:

▪ نحوه استفاده:

در حالی که ایستاده اید دستگیره را گرفته و به طرف پشت بر روی دستگاه خمیده شوید. فواید: تقویت گروهی ماهیچه های بدن در قسمت بالاتنه و ماهیچه های شکمی، بهبود توازن بدن. (مناسب برای افراد میانسال و جوان)

۶) بارفیکس چرخشی:

▪ نحوه استفاده:

فرمان دستگاه را گرفته و به طور عمودی به طرف بالا و پائین و در مرحله دوم در حالت ایستایی به طرف چپ و راست خود به چرخش درآورید. فواید: برای افزایش قد و به طور عمودی و تقویت بازوها، به حرکت درآوردن کلیه اعضای بدن به طرفین و به طور چرخشی که برای تقویت کمر مناسب است. (مناسب برای سنین مختلف)

۷) چرخشی پهلو دوفرمان:

▪ نحوه استفاده:

دستگیره های چرخان را بگیرید و به طور همزمان در جهت مخالف و موافق گردش عقربه های ساعت به آرامش بچرخانید. چرخش باید به آرامی با تمرکز و با تنفس عمیق همراه باشد. فواید: تقویت ماهیچه های اعضای قسمت فوقانی بدن و افزایش انعطاف پذیری و تحرک مفاصل شانه و عضلات فوقانی و گردش سریع خون در عروق و قلب. (مناسب برای تمامی افراد در سنین مختلف)

۸) پرس پا:

▪ نحوه استفاده:

بر روی کفه های صندلی شکل بنشینید و پاهای خود را روی پدال ها و دست ها را روی میله قرار دهید. سپس با فشار بر روی پدال ها، بدن را به سمت عقب بکشید. فواید: تقویت ماهیچه های ران و ساق پا. (مناسب برای تمام سنین)

۹) پرس سینه:

▪ نحوه استفاده:

بعد از نشستن، از روی صندلی ها دستگیره ها را بگیرید و به سمت جلو تا آخر و بالعکس تا سینه، به آرامی حرکت دهید. فواید: برای تقویت عضلات بالای سینه و تقویت بازوها و مفاصل شانه. (مناسب برای تمام سنین)

حمیدرضا محمدیان