اثر سن و پست بازی بر انگیزه رقابت فوتبالیست ها

علت این امر در این مسأله نهفته است که شرکت در یک مسابقه ورزشی تنها با انگیزه نباختن, موجب کاهش خلاقیت فرد یا عدم تمایل به تلاش برای انجام شوت ها یا حرکات و مانورها مشکل شده و باعث می شود که ورزشکار تنها به دنبال گل نخوردن باشد و در نهایت هدفش خراب کردن بازی حریف خواهد بود تا ارایه یک بازی زیبا و گل زدن

نتایج یک تحقیق نشان داد: تنها انگیزش اجتناب از شکست فوتبالیست های تیم ملی بزرگسالان به طور معنی داری بیشتر از تیم ملی جوانان است و بین انگیزش توان و همچنین انگیزش دستیابی به پیروزی فوتبالیست های گروه های سنی مختلف تفاوت معناداری وجود ندارد.

این تحقیق روی مردان فوتبالیست تیم ملی ایران در سه رده جوانان (۲۴ بازیکن در دامنه سنی ۱۹-۱۶ سال)، امید (۱۷ بازیکن در دامنه سنی ۲۳-۲۱ سال) و بزرگسالان (۱۸ بازیکن در دامنه سنی ۳۶-۲۴ سال) به تعداد ۶۰ نفر شامل ۸ دروازه بان، ۱۶ مدافع، ۲۳ هافبک و ۸۴ مهاجم انجام شده است که به صورت هدف دار از جامعه فوتبالیست های مرد نخبه ایران انتخاب شدند.

نتایج با یافته های تحقیق استوارت و میرز همخوانی داشت. آنها نیز به بررسی اثر سن و پست بازی بر انگیزش رقابت فوتبالیست ها پرداختند؛ ولی، نمونه آنها فقط بازیکنان جوان بوده و نتایج قابل تعمیم به بازیکنان دارای سنین بالاتر نبود.

اینکه چرا بازیکنان بزرگتر دارای انگیزش بیشتری برای اجتناب از شکست بودند، می تواند دلایل متعددی داشته باشد.

نخست آن که بزرگسالان بیش از جوانان در برابر گفته ها و تفکرات مربیان و افرادی که تیم را هدایت می کنند، حساس بوده و احساس مسؤولیت می کنند. بازیکنان دارای انگیزه اجتناب از شکست، از رفتارهای مربوط به پیشرفت اجتناب می کنند، هنگام تمرین با بازی کمتر تلاش می کنند و فقط در شرایطی که تیم موفق و پیروز باشد، تلاش خود را افزایش می دهند.

بونامنو و موسین یافته های مشابهی را در ارتباط با اختلاف های انگیزشی بین کودکان خردسال و کودکان بزرگتر ایتالیایی گزارش کردند. دوم آن که یک بازیکن با افزایش سن، به مرور درک می کند که چگونه تنها در صحنه هایی شرکت کند که مطمئن است می تواند سودی برای وی و تیمش داشته باشد و بنابراین بی گدار به آب نزده و فقط تلاش می کند بازنده نباشد.

هنگامی که به بازی بازیکنان جوان نگاه می کنیم، شاهد مسابقه جذاب تر و تماشایی تر هستیم تا مسابقه دو تیم بزرگسال.

علت این امر در این مسأله نهفته است که شرکت در یک مسابقه ورزشی تنها با انگیزه نباختن، موجب کاهش خلاقیت فرد یا عدم تمایل به تلاش برای انجام شوت ها یا حرکات و مانورها مشکل شده و باعث می شود که ورزشکار تنها به دنبال گل نخوردن باشد و در نهایت هدفش خراب کردن بازی حریف خواهد بود تا ارایه یک بازی زیبا و گل زدن.

در ورزشی مثل فوتبال که مهارتی باز است، این ویژگی ها احتمالاً برای بازیکن و تیم مضر است. اجتناب از شکست ممکن است حاصل سبک مربیگری آمرانه باشد.

مربیانی که از این روش مربیگری استفاده می کنند، محیطی ایجاد می کنند که در آن تهدید شکست برای ورزشکار بیشتر از پاداش موفقیت است.

توجیه دیگری که برای این مسأله وجود دارد، جو انگیزشی ایجاد شده توسط مربی است.

انگیزش، محصول این جو انگیزشی است. در محیط های خودگرا، بازیکن تصور می کند که اگر تیم شکستی را متحمل شود، مربی آن را متوجه وی می داند و در نتیجه انگیزش اجتناب از شکست در وی پدید آمده و تقویت می شود.

نتایج این مطالعه، تفاوت معناداری را بین ویژگی های انگیزشی بازیکنان پست های مختلف نشان نداد.

این نتیجه با یافته های استوارت و میرز همخوانی دارد. این یافته احتمالاً مربوط به این است که دنیای حرفه ای فوتبال امروز دیگر صحنه بازی یک بازیکن در یک پست خاص نیست و اغلب از بازیکنان انتظار می رود که در طول بازی بتوانند در هر پستی غیر از دروازه بانی بازی کنند.

در کل براساس مطالب فوق، آنچه که باعث ایجاد انگیزش در یک بازیکن فوتبال می شود، شامل موارد متعددی است. یکی از مهمترین عوامل موجود، نقش مربی و اعضای تیم سرپرستی است.

مربی هایی که همواره خود را عامل شکست دانسته و تقصیرها را به گردن می گیرند، می توانند موجب شوند که بازیکن انگیزش لازم را برای جلوگیری از شکست یا حصول پیروزی نداشته باشد یا حتی اگر دارد نیز آن را از دست بدهد.

از سوی دیگر مربیانی که تمام تقصیرها را به گردن بد بازی کردن یک یا چند بازیکن می اندازند، سبب می شوند که آن بازیکنان به مرور زمان و با چند شکست متوالی، دیگر احساس کنند این شکست ها تأثیری در زندگی شان نداشته و تنها منجر به ملامت آنها می شود، بنابراین این چرخه به صورت یک سیکل معیوب ادامه می یابد.

این تحقیق توسط دکتر معصومه شجاعی استاد دانشگاه الزهرا انجام شده است.