درباره کمپین روبان آبی

خودم مبتلا به دیابت هستم و در کودکی ابتلایم به دیابت نوع یک تشخیص داده شد دیابت نوع یک, به عکس نوع دو معمولا با سروصدا و علایمی مانند لاغری, پرادراری و مشکلاتی از این دست است

▪ چه شد که باوجود تحصیل در رشته مهندسی برق، تصمیم گرفتید انجمن دیابت تاسیس کنید؟

خودم مبتلا به دیابت هستم و در کودکی ابتلایم به دیابت نوع‌‌یک تشخیص داده شد. دیابت نوع‌‌یک، به عکس نوع‌دو معمولا با سروصدا و علایمی مانند لاغری، پرادراری و مشکلاتی از این دست است. شوک اولیه تزریق انسولین در همه افراد دیابتی نوع‌‌یک وجود دارد و فرد و خانواده او را با ترس مواجه می‌کند، اما به محض تزریق اولین انسولین، این کار بخش ساده کار می‌شود و مشکلات بعدی رخ می‌‌نماید. اصلی‌ترین مشکل هم نبود سیستم آموزشی و انگیزشی برای بیماران دیابتی است. نبود آموزش‌های درست برای بیماران دیابتی، یک واقعیت انکار‌ناپذیر در سیستم بهداشت و درمان ماست. یک فرد مبتلا به دیابت باید برای داشتن زندگی باکیفیت، در طول روز ۵تا۶بار تست قندخون انجام دهد و میزان انسولین تزریقی را براساس نتیجه آن، میزان فعالیت روزانه و غذای مصرفی تنظیم کند، اما بیشتر بیماران از این کار صرف‌نظر می‌کنند یا درست نیاموخته‌اند چگونه باید قندخونشان را کنترل کنند بنابراین دچار عوارض می‌شوند بنابراین ایجاد مراکز آموزشی و انگیزشی برای بالا بردن کیفیت زندگی بیماران دچار دیابت، نیازی اساسی است.

▪ به‌نظر شما اصلی‌ترین مشکلات دیابتی‌ها چیست؟

پوشش داده نشدن هزینه دیابت به‌وسیله بیمه‌ها. مثلا بیمار دیابتی نیازمند تزریق انسولین باید در طول روز ۵ تا ۶بار تست قندخون بدهد که ۵ تا ۶ هزار تومان هزینه دارد، اما بیمه این هزینه را پوشش نمی‌دهد. البته اخیرا اقدام‌هایی در زمینه پوشش بیمه‌ای انسولین‌های مدرن به‌وسیله بیمه‌های مختلف انجام شده اما مساله‌ای در این میان وجود دارد؛ تعداد انسولین‌هایی که بیمه‌ها پوشش می‌دهند، برای بیمار کافی نیست. ممکن است بیماری در طول ماه به ۶ قلم انسولین نیاز داشته باشد ولی بیمه فقط هزینه ۳ قلم آن را می‌پردازد. علاوه بر این، از آنجا که قرار است ۹۰درصد هزینه این انسولین‌ها را بیمه‌ها بپردازند و فقط ۱۰درصد از بیمار دریافت می‌شود، داروخانه‌های کمتری حاضر به همکاری در این زمینه هستند زیرا باید ۹۰درصد هزینه‌ها را خود تامین و بعد از چند ماه از بیمه دریافت ‌کنند.

▪ در بسیاری از کشورها وظیفه آموزش افراد مبتلا به دیابت، برعهده پرستاران و پیراپزشکان است. آیا در ایران هم افراد آموزش‌دیده در زمینه دیابت وجود دارند که اطلاعات لازم را به بیماران بدهند؟

در نظام درمانی ما «کلینیک‌های دیابت» که به افراد دیابتی درمان استاندارد را بیاموزند، وجود ندارد...

حتی بسیاری از پزشکان نیز با پروتکل‌های بروز درمان آشنایی ندارند و دسترسی بیماران به پزشکان آشنا به درمان‌های جدید، کم است. به همین دلیل لازم است آموزش‌ها در سطوح پایین‌تر و به‌وسیله پیراپزشکان آموزش‌دیده انجام شود. حتی برخی بیماران دیابتی آموزش‌های لازم را در خصوص زاویه تزریق انسولین ندیده‌اند و همین موضوع باعث دردناک شدن تزریق برای آنها می‌شود.

▪ با توجه به اینکه کشور ما در منطقه دیابت‌خیز دنیا قرار دارد و کارشناسان و صاحب‌نظران زیادی درمورد ایجاد یک موج بزرگ ابتلا به دیابت در کشور هشدار داده‌اند، فکر می‌کنید فرهنگ‌سازی‌های لازم در زمینه پیشگیری از دیابت انجام شده است؟

پیشگیری از دیابت از ۳ جنبه مورد توجه قرارمی‌گیرد. فاز اول، دانش عمومی است و اینکه افراد جامعه بدانند باید شیوه زندگی و تغذیه خود را اصلاح کنند و فعالیت بدنی داشته باشند. در جنبه دوم، این اطلاعات باید به رفتار تبدیل شود. جنبه سوم نیز مربوط به سیاست‌های کلان کشوری است. مثلا باید امکانات لازم برای انجام فعالیت‌های ورزشی مانند دوچرخه‌سواری در شهرها ایجاد شود یا در مدارس و شرکت‌ها افراد تشویق به انجام فعالیت‌های بدنی شوند. متاسفانه در کشور ما، سیستم‌های پیشگیری عملکرد موفقیت‌آمیزی ندارند و نتوانسته‌اند عموم مردم را در این زمینه همراه کنند.

▪ معمولا سازمان‌های مردم‌نهاد در زمینه آموزش و اطلاع‌رسانی نقش مهمی را ایفا می‌کنند. انجمن گابریک به‌عنوان یک انجمن مردم‌نهاد، چه فعالیت‌هایی در این زمینه داشته‌ است؟

انجمن‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد می‌توانند نقش اصلی را در اطلاع‌رسانی به عهده بگیرند و با اقدام‌هایی، اطلاعات افراد را به رفتار تبدیل کنند. به همین دلیل، انجمن دیابت گابریک هم تصمیم گرفت در هفته دیابت با همکاری وزارت بهداشت، شهرداری‌ها، کانون‌های دیابت در محله‌ها و هفته‌نامه «سلامت» کمپینی با نام «روبان آبی» راه‌اندازی کند که درصد کمی از فعالیت‌های آن به اطلاع‌رسانی و عمده آن به تحریک به تغییر رفتار اختصاص دارد. در این کمپین ابتدا با پخش پوسترها و اطلاع‌رسانی‌های رسانه‌ای و محیطی با عنوان «قول می‌دهم و به تعهد خود پایبندم» در سطح شهر پخش می‌شود و از بیست و هفتم آبان ماه، همزمان با آغاز هفته ملی دیابت، شهروندان با مراجعه به ۱۰۰۰ پایگاهی که در سطح شهر تدارک دیده شده، یک قولنامه کوچک امضا می‌کنند مبنی بر اینکه فردا به جای شیرینی، میوه بخورند یا نیم ساعت پیاده‌روی کنند. به نشانه این تعهد نیز یک روبان آبی به دست می‌بندند. در حال رایزنی برای گسترش این فعالیت و وارد کردن آن به هیات دولت نیز هستیم. پیش‌بینی می‌کنیم این کار بتواند ۲۰۰هزار نفر را در شهر تهران به صورت حضوری و ۵۰هزار نفر را در فضای مجازی پوشش دهد و تلنگر و گامی کوچک برای تغییر رفتار باشد؛ گامی که می‌تواند در روزهای آینده نیز ادامه یابد و زندگی سالم‌تری را برای ایرانیان به وجود آورد.