کانون های بحران در خاورمیانه

خاورمیانه به عنوان کانون تامین انرژی و پل ارتباطات بین‌المللی همواره مورد توجه بازیگران جهانی بوده است. این امر موجب شده تا خاورمیانه با تحولات بسیاری همراه باشد که حاصل …

خاورمیانه به عنوان کانون تامین انرژی و پل ارتباطات بین‌المللی همواره مورد توجه بازیگران جهانی بوده است. این امر موجب شده تا خاورمیانه با تحولات بسیاری همراه باشد که حاصل آن بحران‌های امنیتی و سیاسی و مداخلات خارجی بوده است و این منطقه کمتر روی آرامش به خودببیند. در حال حاضر نیز این منطقه فاقد عناصر ثبات و آرامش است. در زیر کانون‌های کنونی بحران در خاورمیانه درگفتاری از دکتر حسین سلیمی استاد دانشگاه و تحلیل‌گر مسائل سیاسی بررسی شده است:

در شرایط فعلی منطقه خاورمیانه منطقه باثباتی نیست به دلیل این که کانون‌های بحران در خاورمیانه همچنان زنده هستند و همچنان بحرانی به طور مثال منقاشه اسرائیل و فلسطینی‌ها و همچنین اختلافات درونی بین فلسطینیان همچنان در جای خودش باقی هست نوار غزه همچنان در محاصره هست و جامعه بین‌المللی اعم از کشورها و بازیگران غیردولتی در عرصه بین‌المللی به دنبال شکست محاصره غزه از یک طرف و بن بست مذاکرات اسرائیل و فلسطینی‌ها هستند. بنابراین کانون بحران در اسرائیل هست و همچنان ریشه‌های بحران در جای خود باقی است.

در لبنان عناصر بحران در حال بروز است. به خصوص مواضعی که اخیرا حزب الله گرفت نشان دهنده این است که فشار پنهانی بر نیروها و بازیگران غیردولتی مثل حزب الله در حال افزایش هست و ممکن است حتی با کشاندن این گروه‌ها به موضوع ترور رفیق حریری و طرح آن دادگاه‌های بین‌المللی زمینه‌های فشار بیشتری فراهم شود.

در عراق هرچند مشکلات جاری کاسته شده به دلیل اختلافات ناشی ازانتخابات اخیرعراق، عراق یکی دیگر از کانون‌های بحران آفرین در منطقه باشد. به خصوص در شرایطی که هنوز ناامنی‌ها در عراق جریان دارد و گروه‌های سیاسی حتی برای رسیدن به توافق سیاسی یکدیگر را به ایجاد ناامنی در کشور تهدید می‌کنند.

این چند نمونه نشان می‌دهد ریشه‌های بحران در منطقه سنتی و کلاسیک خاورمیانه باقی است.

وقتی تقابل ایران و غرب و متحدینش در مورد مسئله هسته‌ای را به این فضا اضافه کنیم نشان از این است که این بحران می‌تواند بیش از این هم تشدید شود. به این دلیل که تحریم‌های کاملا بی سابقه و بسیار وسیعی علیه ایران در حال تحقق است و اعمال این تحریم‌ها در عرصه واقعیت ممکن است عکس‌العمل‌هایی را از طرف ایران داشته باشد که هم عمل و هم عکس‌العمل هر دو می‌توانند بحران آفرین باشند و عرصه‌هایی را از فعالیت‌های اقتصادی و سیاسی به حوزه بحران بکشانند.

طبیعی است که چون خاورمیانه در حال حاضر به حوزه سیاسی و امنیتی افغانستان و پاکستان پیوسته است تحولات آن حوزه هم می‌تواند بر خاورمیانه موثر باشد و بحران‌هایی را به منطقه وارد کنند.

این نمونه‌ها نشان می‌دهد که خاورمیانه همچنان کانون بحران است و طبیعی است که در این کانون بحران احتمال به وقوع پیوستن اتفاقات جدید چه به صورت تقابل‌ها و منازعات نظامی و چه رسیدن به طرح‌های صلح و یا مصالحه‌های جدید هر دو به صورت بالقوه امکان تحقق دارند.

نویسنده: حسین سلیمی

منبع: سایت دیپلماسی ایرانی ـ تاریخ شمسی نشر ۹/۵/۱۳۸۹