تعاملات سیاسی و آینده فرش دستباف

فرش دستباف از مهم‌ترین تولیدات صنایع دستی کشور ما محسوب می‌شود که همواره صادرات آن برای کشور ارزآور بوده است، بنابراین محور اصلی تولید فرش دستباف را می‌توان صادرات آن دانست.

فرش دستباف از مهم‌ترین تولیدات صنایع دستی کشور ما محسوب می‌شود که همواره صادرات آن برای کشور ارزآور بوده است، بنابراین محور اصلی تولید فرش دستباف را می‌توان صادرات آن دانست. درواقع صنعت فرش دستباف را می‌توان در یک زنجیره ارزشی تعریف کرد که مراحل تامین، تولید و بازیابی سه حلقه اصلی این زنجیره محسوب می‌شود.

در مرحله تامین، استفاده از مواد اولیه مرغوب نقش اساسی دارد. در حقیقت، استفاده از پشم یا ابریشم مرغوب در تولید یک فرش با کیفیت عالی، نقش تاثیرگذاری را ایفا می کند.

بعد از توجه اصولی به مرحله تامین مواد اولیه، مرحله تولید از اهمیت بسزایی برای تهیه یک فرش مرغوب برخوردار است که این مرحله خود به دو مرحله طراحی و بافندگی تقسیم می شود؛ به همین دلیل، سازمان های حمایتی با توجه به اهمیت مرحله تولید، باید حمایت از طراحان و بافندگان را در دستور کار خود قرار دهند.

بازاریابی حلقه سوم از زنجیره ارزشی فرش است که البته نقش بسزایی در کل زنجیره تولید فرش دستباف دارد؛ چراکه هدف اصلی از تولید فرش دستباف، صادرات آن است که به کمک نیروهای بازاریاب محقق می شود.

بنابراین باید توجه کرد که اگر هریک از عوامل سه زنجیره مطرح شده در اجرای وظایف خود کوتاهی کنند، اصالت فرش ایرانی صدمه می بیند، اما از آنجا که رویکرد فروش ما در حوزه فرش دستباف، صادرات است، فروشندگان باید این موضوع را محور اصلی کارهای بازاریابی خود قرار دهند، اما صادرات فرش دستباف نیازمند در دست داشتن بازارهایی است که طالب فرش دستباف هستند و نیازمند شناساندن فرش دستباف ایرانی به بازارهایی است که ظرفیت خرید فرش دستباف را دارند، اما هنوز با آن آشنا نیستند.

در عین حال تمام این موارد نیازمند استفاده از شیوه های مدرن بازاریابی در شناساندن فرش ایران است که باید تاجران ایرانی آن را مورد توجه قرار دهند.

اکنون بیش از یکصد کشور در جهان مصرف کننده فرش ایران هستند و بر این اساس است که ایران باید بتواند مصرف کننده های اروپایی، آمریکایی و آفریقایی خود را بخوبی بشناسد تا بتواند سلیقه های آنها را تامین کرده و با تامین سلیقه مشتریان خود، جایگاه خود را در بازار جهانی حفظ کند؛ در این صورت است که رقبا جایگزین فرش دستباف ایرانی نخواهند شد.

نکته حائز اهمیت این است که وضع هنر ـ صنعت فرش دستباف طی دو سال اخیر و با بالا رفتن نرخ ارز، تغییرات زیادی کرد از جمله آن، افزایش قیمت تمام شده فرش در زنجیره ارزشی خود است.

در حقیقت اگرچه قیمت صادرات فرش نیز به دلیل افزایش نرخ ارز بالا رفت، اما بالا رفتن قیمت مواد اولیه که برخی از آنها وارداتی بودند و کاهش توان برخی تولیدکنندگان برای تهیه این مواد، کاهش تولید را به همراه داشت.

بنابراین ثبات نرخ ارز می تواند برای فعالان حوزه فرش خبری خوش باشد تا بتوانند به حوزه تولید فرش سر و سامان دهند.

به هر حال به نظر می رسد، دولت جدید باید راهکارهایی را اتخاذ کند تا با بهبود تعاملات سیاسی، فروش فرش ایران در بازارهای جهانی در وضع بهتری قرار گیرد.

مهدی کاتب

قائم مقام مرکز ملی فرش ایران