نقش ایران در آینده روابط مسکو واشنگتن

با توجه به جهانی شدن بحران اقتصادی، رابطه با اروپا می تواند تا حدی در حل مشکلات و گسترش تعاملات روسیه با سازمان ها و بانک های فعال اتحادیه اروپا موثر باشد، اما در این میان ایران نقش تعیین کننده ای در رابطه میان روسیه و آمریکا خواهد داشت.

مقامات کاخ سفید پس از به قدرت رسیدن "باراک اوباما" برای سرپوش نهادن بر اشتباهات گذشته و به نوعی برقراری آرامش در منطقه و کم کردن شکاف میان واشنگتن و مسکو که در جنگ اوستیای جنوبی و گرجستان و همچنین کنفرانس مونیخ ۲۰۰۷ به اوج خود رسید، به دنبال فرصتی برای برقراری تغییر در سیاست ها و ارتباط با روسیه بودند.

با گسترش بحران اقتصادی جهانی، روسیه نیز از این بحران در امان نمانده و با افزایش تورم و کاهش بهای نفت با بحران شدیدی دست و پنجه نرم می کند. با بررسی اجمالی می توان دریافت که رابطه با آمریکا می تواند تا حدی در حل مشکلات و گسترش تعاملات روسیه با سازمان ها و بانک های فعال اروپا موثر باشد .اما در این فضا گسترش روابط روسیه با آمریکا چه تاثیری بر تعاملات منطقه ای روسیه با ایران خواهد داشت؟

موضوعی که توجه رسانه های داخلی و خارجی را به خود جلب کرد، تلاش واشنگتن برای مربوط ساختن مساله استقرار سپر موشکی روسیه با مساله هسته ای ایران بود. در ماه گذشته رسانه های خبری روسیه و همچنین روزنامه نیویورک تایمز از ارسال نامه محرمانه "باراک اوباما" به "دیمیتری مدودف" همتای روسی خود خبر دادند.

رییس جمهور آمریکا در این نامه محرمانه به مدودف پیشنهاد کرده بود که اگر مسکو به بازداشتن ایران در ساخت کلاهک اتمی و موشک‌های بالستیک کمک کند وی از نصب سیستم جدید دفاع موشکی در اروپای غربی صرف نظر خواهد کرد.

نیویورک تایمز می‌نویسد نامه مزبور چند هفته پیش توسط مقامات بلند پایه دولتی در ملاقات حضوری تسلیم مدودوف رییس جمهور روسیه شده و مقامات مزبور که خواهان فاش نشدن نام خود شده‌اند می‌گویند: هدف از این نامه یک اقدام متقابل مستقیم نبوده بلکه به منظور دادن انگیزه به روسیه برای پیوستن به آمریکا در ایجاد جبهه‌ای مشترک در برابر ایران نوشته شده است.

به گفته "جوزف بایدن "معاون اوباما این نامه بخشی از کوشش آمریکا برای آغاز طرحی نو در روابط دو کشور است. در این نامه از جمله درباره تمدید یک پیمان سلاح های استراتژیک و همکاری در گشودن راه‌های تدارکاتی به سمت افغانستان صحبت شده است.

"ویلیام برنز" معاون وزیر خارجه آمریکا در زمان تحویل نامه اوباما گفت که آمریکا مایل است این طرح از طریق یک دیپماسی قوی در قبال روسیه و دیگر شرکا تحقق یابد. همچنین "رابرت گیتس"وزیر دفاع آمریکا نیز اظهار داشت که سال گذشته به روس‌ها گفته بود اگر برنامه موشکی ایران در میان نبود نیازی به سایت‌های موشکی وجود نداشت.

مدودف که در زمان انتشار خبر این نامه در اسپانیا به سر می‌برد، در پاسخ به پرسش‌های رسانه‌های این کشور درباره این نامه، تنها به این اعلام بسنده کرد که طی دیدار آتی خود در لندن با اوباما، مساله استقرار سپر ضدموشکی در اروپا را با وی مورد بحث قرار می دهد.

اما مدتی بعد "مدودف" در آستانه سفر به لندن برای شرکت در اجلاس ۲۰ کشور صنعتی جهان در مصاحبه با بی بی سی صراحتا اظهار داشت: روسیه بر سر برنامه هسته‌ای ایران با هیچ کشوری معامله نمی‌کند.

رییس جمهوری روسیه در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت که مواضع کرملین در قبال برنامه اتمی ایران، همان است که پیش‌تر اعلام شده بود. "مدودف" با بیان اینکه گزارش‌ها درباره معامله روسیه بر سر برنامه هسته‌ای ایران دور از واقعیت است، تاکید کرد موضع رسیه در این زمینه کاملا شفاف و واضح است.

این در حالی است که روزنامه لنتارو در تحلیل خود در این باره می نویسد: آمریکا تنها به دنبال متقاعد کردن مدودف در زمینه همراهی با وی در موضوع هسته ای نبوده بلکه تلاش دارد مسکو را در خصوص آنچه مهار ایران می خواند با خود همراه سازد.

در همین رابطه "روگوف" کارشناس مسائل سیاسی روسیه در مصاحبه با روزنامه کامرسنت گفت: معامله پیشنهادی آمریکا به روسیه در باره فعالیت های هسته ای ایران و نیز پیشنهاد برای کاهش تسلیحات هسته ای آمریکا و روسیه، تصوراتی پوچ بوده است. وی تاکید کرد که آمریکا هنوز موضع خود را در مذاکرات با روسیه مشخص نکرده است.

گفتنی است تعجیل روسیه برای راه اندازی نیروگاه اتمی بوشهر که با مخالفت جدی آمریکا همراه بود نشان می‌دهد روس‌ها به اهمیت طرح سپر دفاع موشکی برای آمریکا به خوبی واقفند و طرح آمریکایی‌ها در مبادله آن با برنامه هسته‌ای ایران را جدی نگرفته اند.

این در حالی است که آمریکا درصدد استقرار سپر ضد موشکی خود در اروپای شرقی، از جمله ۱۰ موشک رهگیر در لهستان و ایستگاه راداری در چک است. اولین موشک رهگیر قرار است تا سال ۲۰۱۱ کشیک نظامی خود را آغاز کند. بهره برداری کامل از سیستم برای سال ۲۰۱۳ در نظر گرفته شده است.

روسیه قاطعانه مخالف استقرار این سپر ضدموشکی آمریکایی در نزدیکی مرزهای خود بوده و آن را تهدیدی برای امنیت ملی خود قلمداد می کند، اگر چه آمریکا علت استقرار سیستم خود را تهدیدات موشکی آتی که از ایران ناشی خواهند شد اعلام می کند.

در این میان روسیه با ارزیابی های آمریکا از توان ایران و تهدیدات ناشی از این کشور موافق نیست و سپر ضد موشکی را ابزاری برای کنترل بر توان استراتژیک خود می داند. حال با توجه به مذاکرات صورت گرفته بین سران کشورهای روسیه و آمریکا در اجلاس لندن باید منتظر آینده روابط دو کشور در این زمان بود.